مُتعِه یا نکاح مُنقَطِع یا ازدواج موقت که به صیغه نیز معروف است، نوعی از ازدواج در مذهب شیعه است که در آن عقد ازدواج برای مدت معین و محدودی با مَهریه ای معلوم، بین زن و مرد بسته می‌شود و با پایان آن رابطه زوجیت خودبه‌خود منقضی می‌شود. در میان مسلمانان در مورد جواز این ازدواج اختلاف نظر است. اهل سنت، اباضیه و زیدیان آن را حرام و شیعیان امامی آن را مشروع و صحیح می‌دانند. برخی در تعریف متعه را ازدواج نمی‌دانند و معتقدند در شریعت اسلام ازدواج دو نوع تعریف نشده است. متعه یعنی تمتع، درحالی‌که هدف از ازدواج، تشکیل خانواده است.
همچنین ادعا شده در برخی احکام و روایات شیعه این امر دارای اجر و ثواب می‌باشد.
متعه در قوانین ایران به پیروی از فقه امامیه به رسمیت شناخته شده است، اما در کشورهای اسلامیِ دیگر و کشورهای غربی چنین نهادی وجود ندارد.
شرایط ازدواج موقت
متاسفانه در عصر حاضر به آن دیدگاه بدی داریم و بعضا ازدواج موقت را برابر با کار خلاف شرع میدانیم .در حالی که اصلا خلاف شرع نیست بلکه توصیه های زیادی هم به آن شده است.
آیا هر فردی میتواند ازدواج موقت کند و از چه سنی ازدواج مناسب است؟
نکاح موقت از نیازهاى ضرورى جامعه اسلامى است که متأسفانه بنا به دلایل فرهنگى و آمادگى لازم در جامعه، تاکنون نتوانسته است جایگاه قانونى خود را بیابد.
مسلماً ازدواج موقّت مىتواند مقدارى از مشکلات جنسى جوانان را حل نماید؛ ولى چنانچه این کار بدون اتخاذ تدابیر و قانونمندىهاى لازم صورت پذیرد، بىشک عوارض نامطلوب بهداشتى و روحى براى جامعه در بر خواهد داشت. مسلماً شرایط ازدواج موقت از نظر هزینه و نیازهاى دیگر، همانند ازدواج دائم نیست و طبیعتاً براى اکثر جوانان قابل دسترسى خواهد بود. ولى متاسفانه در حال حاضر چنین زمینههایى وجود ندارد. در هر صورت تقوا و عفاف در مواردى که ارضاى غریزه جنسى از راههاى مشروع میسّر نیست، ازدواج موقت بهترین راه نجات و قرب به خداست. ضمناً براى شرایط ازدواج موقت سن معینى شرط نیست ولى بهتر است زودتر از ۱۸ سالگى نباشد.
درازدواج موقت، رضایت طرفین و خواندن صیغه کافی است و نوشتن و شاهد گرفتن لازم نیست.
خود زن و مرد میتوانند صیغه عقد را بخوانند. ابتدا مدت عقد (از یک ساعت تا چند سال) و میزان مهر (مثلاً از هزار تومان تا …) را معین کنند و بعد صیغه عقد را بخوانند.
زن می‌گوید :
«زَوَّجتُکَ نَفْسی فی المُدَّهِ الْمَعْلوُمَه عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلوُم» (خودم را به تو تزویج کردم برای مدت معین با مهر معین.)
بعد مرد می‌گوید:
«قَبِلْتُ» (قبول کردم)
تبصره: اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند به هر لفظی که صیغه را بخوانند صحیح است. اما باید لفظی را بگویند که معنیزَوَّجْتُ و قَبِلْتُرا بفهماند.
زن زمانی که در عقد دیگری بوده، با مردی که قصد دارد در آینده با او ازدواج کند، زنا نکرده باشد؛ زیرا اگر مردی با زن شوهرداری زنا کند برای همیشه آن زن بر او حرام می شود
عقد موقت طلاق ندارد بلکه جدا شدن زن و مرد بواسطه تمام شدن مدت عقد و یا بخشیدن مدت (مرد باقیمانده زمان عقد را به زن می‌بخشد) می‌باشد.
کسی که صیغه را می خواندباید بالغ و عاقل باشد.
دختری که به حد بلوغ رسیده و رشیده است؛ یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد اگر بخواهد شوهر کند چنانچه باکره باشد باید از پدر یا جد پدری خود اجازه بگیرد، ولی اگر باکره نباشد در صورتی که بکارتش به وسیله شوهر کردن از بین رفته باشد اجازه پدر و جد لازم نیست.
زن در زمان اجرای عقد موقت، در حباله نکاح کس دیگری درنیامده باشد (همسر شخص دیگری نباشد)
همچنین زن هنگامی که می خواهد به عقد مردی در آید، اگر قبلا در عقد دیگری بوده و طلاق گرفته یا مدت عقد موقتش به سر آمده، مدت عده خود را نیز گذرانده باشد.
شرط دیگر آن است که زن زمانی که در عقد دیگری بوده، با مردی که قصد دارد در آینده با او ازدواج کند، زنا نکرده باشد؛ زیرا اگر مردی با زن شوهرداری زنا کند برای همیشه آن زن بر او حرام می شود.
تعیین مهریه در ازدواج موقت
در ازدواج موقت نیز مثل ازدواج دائم بایستی مهریهای تعیین گردد و مقدار آن بسته به توافق طرفین است، اما برخلاف ازدواج دائم که تعیین مهریه را می‌توان به بعد از ازدواج موکول کرد یا اصولاً توافقی بر آن نکرد، در ازدواج موقت عدم تعیین مَهریه در زمان عقد موجب باطل شدن قرارداد می‌شود.
مهریه در ازدواج موقت
مهریه در ازدواج موقت دارای احکام و شرایط خاص است. در ازدواج موقت، مهر و میزان آن باید در عقد معین شود و اگر مهر در عقدموقت ذكر نشود يا مهر ماليت نداشته باشد يا مجهول بماند يا متعلق به ديگري باشد در اين صورت بطلان توافق درباره مهر، نكاح را نيز باطل مي‌كند. طلاق و مهرالمتعه مختص نکاح دائم است. همچنین مهرالمثل نیز در نکاح منقطع جایی ندارد، زیرا ضرورت تعیین مهر مانع از نیاز به تعیین مهر پس از نزدیکی است.حال چنانچه ازدواج باطل و زن جاهل به بطلان ازدواج باشد بنابراين مانند ازدواج دايم مستحق مهرالمثل است.
در نکاح غیردائم هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت باقیمانده را ببخشد (بذل مدت کند) باید نصف مهرالمسمی (اجر) را به زن بدهد. همان طور که در نکاح دائم نیز هرگاه پیش از وقوع نزدیکی زن و شوهر به سبب طلاق از هم جدا شوند، زن مستحق نصف مهر است. البته در عقد موقت چنانچه مرد تا پایان مدت با زن نزدیکی نکند یا بخشی از مدت را به او ببخشد، زن مستحق تمام مهر خویش است.
انقضای عقد موقت
طلاق در متعه وجود ندارد و انقضای آن با پایان مدت یا بذل مدت است، به این معنی که مرد میتواند قبل از پایان مدت از بقیه زمان صرفنظر کرده و رابطه زوجیت را به پایان برساند. ایلاء هم بنا به نظر مشهور در آن امکان ندارد و در مورد امکان لعان و ظهار اختلاف نظر است، بر اساس شرح لمعه لعان فقط در مورد قذف به زنا قابل اجراست.
زوجه موقت ارث نمی برد
ارث برخلاف مهریه، حکم بوده و در قالب حق نمی توان آن را تعریف کرد.
در قانون به مساله ارث و نحوه ارث بردن وراث به تفصیل توضیح داده شده و طبق ماده 1154 در قانون مدنی به آن اشاره کرده است، ارث بین زوجه دائمی برقرار می شود به این معنا که زوجه موقت ارث نمی برد؛ به عبارت دیگر توارث بین زن و شوهر هنگامی است که رابطه زناشویی آنان ناشی از ازدواج دائم باشد در نکاح موقت هیچ یک از زوجین از یکدیگر ارث نمی برند
در قانون به مساله ارث و نحوه ارث بردن وراث به تفصیل توضیح داده شده و طبق ماده 1154 در قانون مدنی به آن اشاره کرده است، ارث بین زوجه دائمی برقرار می شود به این معنا که زوجه موقت ارث نمی برد؛ به عبارت دیگر توارث بین زن و شوهر هنگامی است که رابطه زناشویی آنان ناشی از ازدواج دائم باشد در نکاح موقت هیچ یک از زوجین از یکدیگر ارث نمی برند.
مرد می تواند وصیت کند که در زمان فوتش، تا یک سوم اموال به زوجه موقت داده شود که این وصیت است و از حکمی که حق زن را تعیین می کند، مجزا است.
جدایی زوجین در ازدواج‌موقت
در ازدواج های موقتی که مدتی طولانی دارند، زوجین نمی توانند بدون طلاق از یکدیگر جدا شوند. لازم به ذکر است در این گونه طلاق ها باید پیش از اقدام به طلاق برای پرداخت مهریه اقدام شود.
در صورتی که مدت ازدواج‌موقت طولانی نباشد، شوهر می تواند با بخشیدن مهلت عقد، آن را فسخ نماید. به طور کلی از دید اسلام عقد موقت در صورت پایان مدت ازدواجی که در زمان عقد بیان شده‌است و بخشیدن مدت باقی مانده از عقد از جانب مرد پایان می‌پذیرد.
پس در صورتی که مدت عقد موقت کوتاه باشد و مرد مهریه زن را پرداخت کرده باشد، میتوانند با بخشیدن مدت باقی مانده به ازدواج‌موقت خود پایان دهد. اما در صورتی که ازدواج‌موقت دارای مدتی طولانی باشد، مرد با پرداخت مهریه و بخشیدن مدت باقی مانده نمی‌تواند به ازدواج‌موقت خود پایان دهد و برای جدا شدن از همسر خود نیاز به طلاق خواهد بود.
لازم به ذکر است در صورتی که زن به شرط اینکه تا اخر عمر در کنار مرد بماند، تن به ازدواج‌موقت داده است و مرد هم چنین قولی را به زن داده است، مرد موظف است به قول خود وفا کند و رضایت همسر را جلب نماید. در غیر این صورت در پیشگاه حضرت حق به همسرش مدیون خواهد ماند.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.