ثمن به معنای بهایی است که ضمن معامله مشخص شده تا در ازای مبیع به فروشنده پرداخت گردد. ثمن می تواند پول، کالا، خدمت و یا هر چیز دارای ارزش اقتصادی باشد؛ اگرچه امروزه ثمن پول است.
در صورتی که هر دو مورد معامله کالا باشد، چنین عقدی را معاوضه یا کالا به کالا می‌شمرند. البته ملاک تمییز بیع از معاوضه در حقوق ما بستگی به ارادە طرفین دارد. اگر طرفین با این ملاحظه که یکی از عوضین مبیع و دیگری ثمن باشد عقدی را انشا نمایند، آن عقد بیع محسوب میشود، ولی اگر طرفین بدون توجه به این که یکی از عوضین مبیع و دیگری ثمن محسوب شود عقد را انشا کنند، چنین عقدی معاوضه محسوب می شود.
مبیع و ثمن دو رکن اساسی عقد بیع هستند که طرفین ضمن عقد ملتزم به تسلیم آن میشوند. بنابراین، ثمن در عقد بيع يكی از دو ركن تراضی اســت و همانطور كه علم به مبيع شرط صحت بيع است، با توجه به لزوم رفع غرر، ثمن پرداختی نيز نبايد مجهول باشد.
علم تفصیلی در تعیین ثمن
طبق مواد 216 و 190 قانون مدنی در قواعد عمومی قراردادها و مواد ۳۳۹ و ۳۴۲ همین قانون در قواعد اختصاصی بیع، معلوم و معین بودن مورد معامله از جمله ثمن، ضروری و از شرایط صحت معامله است.
در حقوق ایران لزوم تعیین قطعی ثمن و علم تفصیلی به آن از قواعد آمره و از مصادیق نظم عمومی است و توافق بر خلاف آن ممکن نیست؛ زیرا معامله ی غرری، باطل است.
ماده 338 قانون مدنی در تعریف عقد بیع چنین آورده است: بییع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم. این تعریف، ارکان و اوصاف عقد بیع را بیان میکند، ازجمله اینکه عوض باید معلوم باشد. در مواد دیگری همچون ماده 216 همین قانون آمده است که مورد معامله نباید مبهم باشید.
ضمانت اجرای معین نبودن ثمن
چون در معاملات معوض مورد معامله اعم از عوض و معوض است و ثمن نیز یکی از عوضین عقد بیع است لذا باید معلوم باشد.
ماده ۳۳۹ نیز به ضرورت علم به مورد معامله اشاره دارد. به همین خاطر جهل به مورد معامله، سبب بطلان عقد خواهد بود.
بنابراین، در بيع، آگاهی از عوضين یعنی ثمـن و مـثمن بـه طـور دقيق شرط صحت معامله تلقی شده است.
ابهام در ثمن، به دو صورت مطرح ميشود: گاهی به اين است كه اصـلاً بـه هنگـام معاملـه، ثمن تعيين نميشود و تعيين آن به عهده ی يكی از طرفين گذاشته ميشود و گاهی با وجود تعيـين ثمن، بهای آن در حين معامله روشن نيست؛ در هر دو صورت جهل به بهای دقيـق ثمـن، موجـب فساد و بطلان معامله ميشود.
در رابطه با اعتبار مبایعه نامه بدون پرداخت وجه و پول نقد باید گفت از آنجایی که عقد بیع عقدی معوض است، عدم تعیین یکی از عوضین در آن موجب بطلان می گردد. اگر در قراردادی توافق بر ثمن محقق نشده باشد، آن عقد واقع شده محسوب نمیشود؛ زیرا ارکان تراضی جمع نیست و با فقدان قصد طرفین به لحاظ عدم توافق بر بهای مورد معامله، عقد واقع نمی گردد.
بنابراین، آنچه حائز اهمیت است تعیین ثمن و توافق بر آن است خواه به صورت شفاهی بوده و توافق حاصل شود خواه به صورت کتبی در قرارداد درج گردد.
عدم پرداخت ثمن تاثیری در صحت عقد بیع ندارد و تنها با جمع شرایط موجب ایجاد خیار فسخ می گردد.
این پست برگرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.