تعیین قیم بعد از فوت پدر

تعیین قیم بعد از فوت پدر، در شرایطی است که وصی تعیین نشده باشد؛ در این صورت، حضانت کودک بر عهده قیم می باشد که او را قاضی دادگاه منصوب می کند و در این خصوص، بستگان کودک بر سایرین اولویت خواهند داشت.

بنابراین، ضرورت تعیین قیم بعد از فوت پدر و در صورتیکه وصی تعیین نشده باشد، بسیار زیاد است؛ با این وجود، همواره افرادی هستند که به لحاظ شرایط خاصی که دارند، توانایی تصرف در امور مالی یا غیر مالی خود را ندارند که به این افراد در اصطلاح قانونی محجور گفته می شود.

قانون گذار در قانون مدنی محجورین را به سه دسته تقسیم کرده است که شامل افراد صغیری که زیر سن بلوغ هستند، افرادی که سفیه هستند و افرادی که مجنون یا دیوانه هستند، می باشد. متاسفانه این افراد در اغلب موارد توانایی تصرف در امور مالی و غیر مالی خود را ندارند و به همین دلیل معاملات محجورین غیر نافذ یا باطل خواهد بود.

بر همین اساس، باید اشخاصی باشند تا به جای آن ها یا با کمک آن ها، تصمیمات لازم را برای انجام امور مالی یا غیر مالی اتخاذ کنند. البته در شرایط عادی که پدرِ فرزندِ محجور زنده است، این امر بر عهده اوست و به عنوان ولی قهری، با اختیارات گسترده و تا رسیدن به سن بلوغ، اقدامات مقتضی را انجام می دهد.

مسئله اصلی زمانی است که پدر در قید حیات نباشد که در این صورت لازم است شخصی بعد از فوت او، قیمومت فرزند محجور را بر عهده بگیرد. معمولا در این شرایط، دادگاه نزدیکترین شخص به محجور را به عنوان قیم انتخاب می کند و اولین گزینه مادر اوست. اگر مادر ِ فرزند، فاقد شرایط لازم برای منصب قیمومت باشد، یکی دیگر از خویشاوندانِ دارای صلاحیت، به عنوان قیم تعیین می شوند، برای مثال عمو یا جد مادری فرزند.

شرایط تعیین قیم بعد از فوت پدر

همان طور که گفتیم، قیم، عهده دار امور مالی و غیر مالی فرزند می شود؛ بنابراین حدود اختیارات او بسیار گسترده است و حساسیت تعیین او بالا می رود؛ البته قیم بعد از فوت پدر، باید برای انجام امور مذکور، از اداره سرپرستی کسب اجازه کند.

حساسیت بالای انتخاب قیم، موجب می شود تا دادگاه شرایط خاصی را برای تعیین او در نظر بگیرد؛ در ماده 1231 قانون مدنی، شرایط سلبی تعیین قیم تصریح شده است و چنانچه برخی از آن ها در شخصی وجود داشته باشد، نمی توان او را به عنوان قیم بعد از فوت پدر منصوب کرد.

-اشخاصی که خودشان تحت ولایت قهری شخص دیگری هستند یا شخص دیگری عهده دار قیمومت آن ها است، نمی توانند قیم فرزند بعد از فوت پدر باشند.

-افرادی که به دلیل ارتکاب برخی از جرایم نظیر سرقت، خیانت در امانت، کلاهبرداری، اختلاس، هتک ناموس یا جرایم منافی عفت، جنحه نسبت به اطفال و ورشکستگی به تقصیر، به موجب حکم قطعی دادگاه محکوم شده اند.

-کسانی که معروف به فساد اخلاقی هستند؛ همچنین افرادی که خود یا خویشاوندان طبقه اول آن ها، دعوای حقوقی بر محجور مورد نظر داشته باشند.

-اشخاصی که حکم ورشکستگی آن ها صادر شده و هنوز عمل ورشکستگی آن ها تصفیه نشده است؛ همچنین در صورتیکه یک زن، به سمت قیمومت فرزند بعد از فوت پدر تعیین شده باشد، حتما باید رضایت شوهر خود را برای انجام این کار کسب نموده باشد.

نحوه تعیین قیم بعد از فوت پدر

در رابطه با نحوه تعیین قیم بعد از فوت پدر برای فرزند باید گفت، بر اساس قانون مدنی، در صورت فوت پدر، مادر و سایر خویشاوندان شخص محجور، مکلف اند که مراتب لزوم تعیین قیم را به دادستان حوزه اقامت خود یا نماینده دادستان، اطلاع داده و تقاضای قیمومت برای فرزند محجور نمایند.

بنابراین نحوه تعیین قیم بعد از فوت پدر به این صورت است که دادگاه، تحقیقات لازم را در خصوص محجور بودن فرزند انجام داده و اشخاصی را که در این خصوص اطلاع دارند، احضار نموده و بعد از رسیدگی، در صورتیکه محجوریت فرزند را احراز نمود، حکم حجر صادر کرده و در صورت عدم احراز، درخواست حجر و تعیین قیم را رد می کند.

بعد از اینکه حکم حجر صادر و قطعی شد، دادگاه بررسی های لازم را انجام داده و فرد دارای صلاحیت برای منصب قیمومت بعد از فوت پدر را تعیین می کند که با استناد به قانون امور حسبی، مادر محجور، در صورتیکه صلاحیت لازم برای قیمومت بعد از پدر را داشته باشد، بر سایر افراد مقدم می باشد.

همچنین لازم است افرادی که قصد دارند درخواست تعیین قیم برای فرزند بعد از فوت پدر را به دادگاه تقدیم کنند، با فراهم کردن مدارکی از قبیل گواهی فوت پدر یا جد پدری، مدارک شناسایی و ارائه آن به اداره سرپرستی موجود در دادسرای محل اقامت فرزند (محجور) تقاضای تعیین قیم نموده که دادگاه او را در صورت برخورداری از شرایط لازم، به این سمت منصوب می کند.

این پست برگرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد

مقالات مرتبط

شرایط حضانت فرزندان درخواست صدور حکم رشد – قاسم نجفی بابادی درخواست حکم حجر – روش‌های تقاضای صدور حکم حجر – تعیین قیم برای محجور – قاسم نجفی بابادی ارث در ازدواج موقت – قاسم نجفی بابادی