راه‌های اثبات مالکیت نسبت به املاک فاقد سند

برای اثبات مالکیت ملک بدون سند رسمی باید دادخواست اثبات مالکیت در دادگاه طرح شود. خواهان در دادگاه مدارک خود از جمله مبایعه نامه و شاهد را ارائه می دهد. اگر ملک از طریق ارث منتقل شده است یا اینکه قولنامه از بین رفته است باید برای اثبات از ادله محکمه پسند مانند شهادت شهود استفاده شود. همچنین تصرف طولانی مدت ملک بدون سند توسط فرد و خانواده او نیز دلیل مناسبی برای ارائه به دادگاه خواهد بود.

 شرایط دعوای اثبات مالکیت

دعوای اثبات مالکیت یکی از دعاوی رایج در باب املاک است که معمولاً افراد برای اثبات حق خود در باب مالکیت نسبت به طرح آن اقدام می‌نماید که  لازم است شرایط ذیل در دعوای اثبات مالکیت وجود داشته باشد:

1. وجود قرارداد کتبی یا شفاهی

خواهان دعوای اثبات مالکیت بایستی بدواً نسبت به اثبات وجود قراردادی مبنی بر انتقال مالکیت یا ادله‌ای مبنی بر مالکیت ارائه نماید که معمولاً خواهان در این مورد با ارائه سند عادی نسبت به اثبات وجود قرارداد اقدام می‌کند،

چرا که خواهان دعوی اثبات مالکیت بلاشک یا دارای سند عادی است یا دلیلی غیر از سند رسمی مثل قرارداد شفاهی دارد که در مورد اخیر باید وجود چنین قراردادی را با سایر ادله اثبات نماید، اما برای طرح دعوای اثبات مالکیت صرف وجود سند یا قرارداد یا ادله‌ای مبنی بر وجود قرارداد شفاهی یا عادی کافی نیست.

2. اثبات اعتبار قرارداد

با اثبات وجود یک قرارداد یا اثبات طرق قانونی نقل و انتقال ملک، کار خواهان دعوا برای طرح دعوای اثبات مالکیت به اتمام می‌رسد و مستنداً به اصل صحت این خوانده دعوا است که بایستی با ایراد به اعتبار سند عادی از دعوا دفاع نماید و اگر دلیلی از طرف خوانده مبنی بر بی‌اعتباری قرارداد اثبات شده از سوی خواهان ارائه گردد و اثبات اعتبار قرارداد نیز بر عهده خواهان که مدعی اعتبار قرارداد هست خواهد بود؛

چراکه امکان دارد قرارداد معتبری هم تنظیم شده باشد؛ لیکن با جهاتی قانونی بعد از تنظیم فسخ، اقاله یا ابطال شده باشد؛ لذا با دفاع مؤثر از طرف خوانده، خواهان باید اعتبار قرارداد خود را نیز اثبات نماید.

3. اماره تصرف

بر اساس قانون، تصرف دلیل مالکیت است و شخص متصرف یک ملک، به عنوان مالک ملک مزبور شناخته می شود؛ مگر این که شخص دیگری با ارائه مدارک و اسناد قابل قبول، خلاف آن را ثابت کند.

در چنین شرایطی شخص متصرف برای تصرف خود نیاز به اثبات موضوعی ندارد و شخصی که این تصرف را انکار می کند، باید ادعای خود را به اثبات برساند.

دادگاه صالح برای رسیدگی

دعوای اثبات مالکیت باید در دادگاه محل وقوع ملک، یعنی در جایی که زمین بدون سند مورد نظر در آن محل قرار دارد مطرح شود، حتی اگر خوانده در آن حوزه اقامت نداشته باشد.

بنابراین تمامی مدارک و مستندات به همراه دادخواست تقدیمی باید به این دادگاه ارائه شود.

پس از ارجاع پرونده به شعبه رسیدگی کننده، جلسه رسیدگی تشکیل می شود و در این جلسه، مدارک و مستندات مدعی مورد بررسی قرار می گیرد و در صورتی که حقانیت خواهان احراز شود، دادگاه رای بر اثبات مالکیت وی صادر می کند.

لازم است مطرح کنم که رای اثبات مالکیت، نیازی به صدور اجراییه ندارد و به محض قطعی شدن رای صادره، محکوم له به عنوان مالک رسمی ملک شناخته شده و می ‌تواند از حق مالکانه خود استفاده کند.

اثبات مالکیت ورثه

اثبات مالکیت ورثه همانند زمانی است که  مورث ایشان(متوفی) قصد اثبات مالکیت خود در زمان حیاتش را داشته باشد. با این توضیح که اگر مورث آنها در قید حیات بود وی از چه دلایلی برای اثبات ماکیت خود استفاده می نمود، در این موضوع ورثه نیز مانند متوفی می توانند از همان دلایل مانند مبایع نامه عادی فی مابین متوفی و فروشنده، شهادت شهود و … برای اثبات مالکیت مورث خود استفاده نمایند و پس از اثبات این موضوع در دادگاه صالح سند رسمی به نام ورثه ای که نام آنها در گواهی حصر وراثت قید گردیده است، تنظیم می گردد.

مقالات مرتبط

دعوی اثبات مالکیت – قاسم نجفی بابادی دادگاه صالح رسیدگی به اثبات مالکیت – قاسم نجفی بابادی چگونگی طرح دعوای اثبات مالکیت؟ اثبات وقوع بیع – قاسم نجفی بابادی