یکی از حقوقی که زوج پس از عقد نکاح در زندگی مشترک در مقابل زوجه دارد، پرداخت نفقه زوجه می باشد. مطابق قانون ایران ریاست زندگی خانوادگی با مرد می باشد از این رو مرد است که بایستی نیازهای روزمره زندگی را تامین نمایید. نفقه زوجه به معنای پرداخت نیازهای معمول زوجه در زندگی مشترک است و زوجه می تواند از زوج در صورت امتناع از پرداخت نفقه، درخواست مطالبه نفقه زوجه نماید.
نفقه چیست؟
نفقه به استناد ماده1107 قانون مدنی عبارت است از کلیه نیازهای متعارف و متناسب با نیاز و وضعیت زوجه، از جمله: مسکن، پوشاک، خوراک، اثاث منزل، هزینه های درمانی و بهداشتی و حتی خادم در صورتی که زن در منزل پدری عادت به دارا بودن خادم داشته باشد.
آنچه در ماده 1107 قانون مدنی بیان شده است کلیه نیازهای طبیعی هر فرد را شامل می شود.
شرایط تعلق گرفتن نفقه به زوجه
۱ – عقد دائم
در عقد موقت زن مستحق نفقه نیست. مگر اینکه در عقد شرط شده باشد و یا از اوضاع و احوال زندگی زوجین چنین برآید که مرد موظف به پرداخت نفقه است. به عنون مثال در صیقه نامه های عقد موقت ۹۹ ساله و امثالهم به نظر می آید که پرداخت نفقه تکلیف زوج باشد. اما در عقد دائم بدون لزوم شرطی پرداخت نفقه بر عهده شوهر است.
ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی – در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد مگر این که شرط شده یا آن که عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.
۲ – تمکین زوجه (زن)
استحقاق زن به نفقه مشروط به تمکین است. در خصوص تمکین، موارد موجه عدم تمکین برای زوجه و همچنین بار اثبات دعوی در دعوی تمکین، لینک های مربوطه را دنبال کنید.
نفقه زن در دوران عقد
برخلاف مهریه که بالافاصله پس از عقد به ملکیت زن در می آید، نفقه پس از شروع زندگی مشترک و تمکین زن به او تعلق می گیرد. از این رو زن پیش از ورود به منزل شوهر مستحق نفقه نمی باشد، مگر اینکه زن از شوهر درخواست شروع زندگی مشترک را نموده باشد و مرد از این امر امتناع کرده باشد. در این صورت زن با اثبات این امر که تقاضای شروع زندگی مشترک را داده است و مرد امتناع نموده است می تواند مطالبه نفقه نماید.
نفقه زن مطلقه
زوجه مطلقه به زنی گفته می شود که بین او و شوهرش علقه زوجیت به وسیله طلاق گسیخته شده است. البته ممکن است زن به طلاق بائن مطلقه شده باشد و یا طلاق رجعی.
طلاق بائن به طلاقی گفته می شود که در مدت عده زن، برای شوهر حق رجوع نباشد اما طلاق رجعی به طلاقی گفته می شود که در مدت عده زن، برای مرد حق رجوع وجود داشته باشد.
در طلاق رجعی، زن تا پایان عده همچنان حق رجوع به زن را دارد از این رو همچنان تا پایان عده، زن مستحق نفقه از سوی مرد می باشد.
البته در صورتی مستحق نفقه می باشد که طلاق رجعی در نتیجه نشوز و نافرمانی زن واقع نشده باشد چرا که در این صورت حتی در طلاق رجعی نیز برای زن حق نفقه نمی باشد.
در طلاق باین، مرد حق رجوع ندارد از این رو نفقه ای هم بر عهده وی نمی باشد البته در صورتی که زن حامل نباشد، چراکه در صورتی که زن حامل باشد تا وضع حمل نفقه زن همچنان بر عهده شوهر می باشد حتی اگر طلاق از نوع بائن باشد.
نفقه زن بعد از فوت شوهر
زمانی که زوج فوت نماید، زوجه او بایستی به مدت 4 ماه و ده روز عده وفات نگاه دارد. چنانچه زنی شوهر وی فوت نماید نفقه زن قطع نمی شود بلکه نفقه زندگی زوجه به صورت عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نمودن نفقه بر عهده آن هاست، بایستی تامین گردد.
میزان و مبلغ نفقه زن
میزان نفقه در قانون مشخص نشده است ولی ملاک تعیین حقوق زوجه نیازهای زوجه و شان اوست که در شرایط زمانی و مکانی مختلف، میزان نفقه متغیر خواهد بود. زن برای مطالبه نفقه به دادگاه مراجعه می کند در این موارد محاکم خانواده برای تعیین مقدار نفقه زن، از کارشناس استفاده می کنند و کارشناس با تماس با زوجین و تحقیق در خصوص شرایط آن ها میزان حقوق زوجه را تعیین می کنند و پس از ابلاغ نظر کارشناس طرفی که اعتراض دارد ظرف مدت ۷ روز نسبت به آن با ذکر دلایل اعتراض می کند و دادگاه برای بررسی مجدد میزان نفقه، از هیات سه نفر کارشناسان حقوق زوجه استفاده می کند.
نحوه محاسبه نفقه زن
چنانچه زن نسبت به مطالبه نفقه اقدام نماید مراجع قضایی برای تعیین نفقه این امر را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می دهند تا نفقه زوجه را با در نظر گرفتن شئونات و تحصیلات و خانواده پدری وی تعیین نماید و با توجه به نظر کارشناس حکم مقتضی صادر می شود.
هزینه دادرسی دعوی نفقه
هزینه دادرسی در دعوی حقوقی 5/3 درصد بهای خواسته است و اگر با جلب نظر کارشناس باشد حدوداً 150 الی 200 هزار تومان هزینه دارد
هزینه دادرسی در دعوی کیفری فقط 10 الی 30 هزار تومان می باشد.
هزینه کارشناسی در دعوی نفقه
هزینه کارشناسی در طرح دعوی نفقه حقوقی معادل 150 الی 200 هزار تومان می باشد که این مبلغ باید توسط زن (زوجه) پرداخت شود که پس از محکومیت زوج قابل دریافت از مرد می باشد.
مدارک لازم برای طرح دعوی نفقه زن
1) کارت ملی + شناسنامه
2) عقد نامه
3) در طرح دعوی کیفری دو شاهد نیاز است.
انواع شکایت برای مطالبه نفقه
1. شکایت حقوقی نفقه زوجه
زوجه می تواند جهت نفقه معوقه خود به دادگاه، دادخواست بدهد و مطالبه نفقه نماید.
زن در دادخواست حقوقی به جهت اینکه نفقه مالی است بایستی به میزان مبلغ نفقه مورد مطالبه تمبر باطل نماید و حتی می تواند در دادخواست نفقه خود هزینه دادرسی و وکیل را هم در صورت دارا بودن قید نماید.
در وهله اول مرد به پرداخت نفقه اجبار می گردد و چنانچه نتواند پرداخت نماید، زن می تواند از این جهت درخواست طلاق بدهد.
2. شکایت کیفری نفقه زوجه
قانون گذار در ماده 642 قانون مجازات اسلامی(تعزیرات) عدم پرداخت نفقه از سوی زوج را جرم دانسته است و برای آن مجازات در نظر گرفته است.
“هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع نماید دادگاه او را از 3ماه و یک روز تا 5ماه حبس محکوم می نماید”.
چنانچه مردی ترک انفاق همسر خویش را نماید زن می تواند بدین جهت از همسر خود شکایت ترک انفاق نماید.
شکایت کیفری ترک انفاق مربوط به نفقه زمان حال زوجه می باشد و جهت نفقه گذشته شکایت کیفری محمل قانونی ندارد.
دادگاه صالح برای مطالبه نفقه
دادگاه صالح با توجه به اینکه زوجه بخواهد بر علیه زوج شکایت کیفری نماید و یا شکایت حقوقی، متفاوت می باشد. چنانچه قصد طرح شکایت کیفری بر علیه زوج را داشته باشد، بایستی در دادسرا شکایت ترک انفاق مطرح شود و چنانچه قصد مطالبه نفقه ایام گذشته باشد زوجه بایستی به دادگاه خانواده دادخواست مطالبه نفقه ارائه دهد.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.