دپو نخاله های ساختمانی همسایه – مسئولیت های قانونی شهرداری درباره معابر عمومی چیست؟ – قاسم نجفی بابادی

نویسنده: جواد نوائیان رودسری

«واقعاً اعصاب خُرد کنه … هم گرد و خاکش، هم سد معبرش … این دیگه چه وضعیه!؟» این جملات را یکی از همسایگانم بر زبان می آورد؛ می خواهد خودرواش را داخل پارکینگ آپارتمان پارک کند، اما یکی از همسایه ها، نخاله های ساختمانی اش را درست کنار در ورودی پارکینگ ریخته و راه را بند آورده است. مرد همسایه کاملاً عصبی است و البته، حق هم دارد. این که بعد از یک روز کار، با خستگی به خانه بیایی و بعد، به دلیل سهل انگاری دیگران، به چنین دردسری دچار شوی، کلافه کننده است. با این حال، فردی که نخاله ها را در خیابان ریخته و راه را بند آورده است، به اعتراضات

اطرافیان اهمیتی نمی دهد. او معتقد است: «حالا یکی دو روز بنایی داریم … طوری نمیشه که … کار خلاف که انجام نمی دیم! » مسئله اصلی دقیقاً همین است؛ او فکر می کند کار خلافی انجام نمی دهد. حق هم دارد!

آن قدر این عمل در معابر شهری ما عادی شده است که برخی فکر م یکنند باید آن را امری عُرفی در نظر گرفت و مانع انجامش نشد. اما واقعیت چیز دیگری است؛ قانون اجازه تضییع حق دیگران را نمی دهد؛ حتی اگر این حق، موضوع به ظاهر کم اهمیتی مانند عبور از معابر و خیابا نهای شهری باشد.

طبق اصل40 قانون اساسی، «هیچکس نمی تواند اعما ل حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد.» به دیگر سخن، سوءاستفاده از حق، ممنوع است. به همین دلیل، باید به افرادی که با ریختن نخاله های ساختمانی در معابر عمومی، راه را بند می آورند و رفت و آمد مردم را مشکل می کنند، یادآوری کرد که اقدامشان غیرقانونی است و صِرف وسعت انجام یک تخلف، دلیل مجاز شمرده شدن آن نمی شود. با این حال، باید این نکته را هم مد نظر قرار داد که یکی از مهم ترین وظایف شهرداری ها، رفع سد معبر است و ریختن نخاله های ساختمانی در معابر عمومی، می تواند مصداق بارز «سد معبر » باشد.

سد معبر ممنوع است

فصل ششم «قانون شهرداری »، به وظایف این نهاد اجرایی اختصاص دارد. طبق تبصره یک ماده 55 این قانون، «سد معابر عمومی و اشغال پیاده روها و استفاده غیرمجاز [از] آن ها و میدان ها ، پارک ها و باغ های عمومی، برای کسب یا سکنا یا هر عنوان دیگری، ممنوع است. » بنابراین، تردیدی نیست که ریختن نخاله های ساختمانی و مسدود کردن معابر شهری، اقدامی غیرقانونی محسوب می شود. در ادامه تبصره یک ماده 55 می خوانیم: «شهرداری مکلف است از آن) سد معبر (جلوگیری و [برای] رفع موانع موجود و آزاد نمودن معابر و اماکن مذکور، به وسیله مأمورین خود، رأساً اقدام کند. »

با وجود این، وقتی درباره رفع سد معبر از سوی شهرداری سخن به میان می آید، بیشتر برخورد مأموران با دست فروشان یا کاسبانی که از محدوده پیاد هر وها برای چیدن اجناسشان استفاده می کنند، به ذهن متبادر میشود؛ در حالی که رفع سد معبر، فقط محدود به این موارد نیست و قانوناً، شهرداری ها موظفند برای رفع هر نوع سد معبری اقدام کنند. پس، این حق شماست که در صورت مشاهده چنین وضعیتی، ضمن تماس با شهرداری، درخواست کنید برای رفع سد معبر اقدام شود؛ ولو این که سد معبر ناشی از ریختن نخاله های ساختمانی همسایه ای محترم در پیاده رو و معابر عمومی شهر باشد.

آیین نامه پیش آمدگی های ساختمانی

موضوع ریختن نخاله ها و مصالح ساختمانی در معابر عمومی، از دیرباز معضلی مهم در جوامع شهری بوده و به همین دلیل، قانون گذار در ایران، از نخستین ادوار قانون گذاری، به موضوع جلوگیری از تضییع حقوق شهروندان با ریختن نخاله ها و مصالح ساختمانی در گذر های عمومی، توجه کرده است. یکی از نخستین دستورالعمل ها در این زمینه که ظاهراً، هنوز هم اعتبار دارد، «آیین نامه پیش آمدگی های ساختمانی » است.

این آیین نامه در سال 1318 تصویب شده و در موادی از آن، به موضوع ریختن نخاله و مصالح ساختمانی در معابر عمومی، توجه شده است. طبق ماده 12 آیی ننامه، «ریختن مصالح بنایی و امثال آن در خارج از حریم ملک، مطلقاً و در حریم ملک و در مدتی که زاید بر حد ضرورت باشد یا به طوری که سد آمد و شد نماید، ممنوع است.».

همچنین، طبق ماده 13 «ریختن خاک حاصل از بنایی در پیاده رو یا شوسه)راه و گذر عمومی( ممنوع است و باید به محلی که شهرداری معین می نماید، حمل شود. » بنابراین، در صورتی که شهروندی قصد تعمیر، بازسازی یا احداث ساختمان را دارد، موظف است ضمن تسریع در انجام مراحل اولیه عملیات ساخت و ساز، فضای مناسب برای ریختن نخاله ها و مصالح ساختمانی را در داخل ملک ایجاد و برای انتقال آن ها به محل مد نظر اقدام کند تا بعداً بتواند نخاله ها را به محل های تعیین شده از سوی شهرداری انتقال دهد.

استفاده از مخازن مخصوص

بد نیست بدانیم که «شیوه نامه اجرایی ذخیره سازی و جمع آوری پسماندهای عمرانی و ساختمانی»، روش صحیح جمع آوری و انتقال نخاله های ساختمانی را برای جلوگیری از ضایع شدن حق سایر شهروندان و نیز اهتمام و توجه به مسئله پاکیزگی محیط زیست، مشخص کرده است. مطابق این دستورالعمل، جمع آوری و انتقال نخاله های ساختمانی باید از طریق مخازن مخصوصی که برای این کار طراحی شده است، انجام شود. طبق این شیوه نامه، «تولیدکنندگان [نخاله های ساختمانی] موظف اند پیش از آغاز عملیات منجر به تولید این پسماندها، مراتب را از طریق شماره تماسی که در جراید یا بروشورهای توزیع شده در سطح شهر به اطلاعشان رسیده است، اعلام نمایند.» این مخازن که از سوی شهرداری ها در اختیار شهروندان مشغول ساخت و ساز یا تعمیر ساختمان قرار می گیرد، دارای پیمانکار ویژه است که کار انتقال نخاله ها را به محل تعیین شده از سوی شهرداری ها، انجام می دهد. بر اساس شیوه نامه، «تولیدکنندگان [نخاله های ساختمانی] موظف اند پس از تکمیل ظرفیت مخازن ویژه ذخیره سازی، مراتب را به پیمانکاران جمع آوری و حمل اعلام نمایند.» این مخازن، بر اساس نیاز، در نوع بزرگ و کوچک، طراحی و ساخته شده است. با این حال، استفاده از این مخازن نیز نمی تواند مستمسک ضایع کردن حقوق شهروندان و سد معابر عمومی باشد. طبق فرازی از شیوه نامه، «در مناطقی) مانند بافت های فرسوده و معابر باریک (که تردد وسایل بارگیری یا استقرار مخازن به دلیل محدودیت فضا مقدور نباشد، مخازن در نزدیک ترین نقطه قابل دسترس برای وسایل نقلیه و بارگیری، مستقر شده و تولیدکننده پسماندهای عمرانی و ساختمانی موظف است پسماند خود را به این محل منتقل نماید.» بنابراین، اگر مکانی که در آن عملیات ساختمانی انجام و نخاله تولید می شد، در کوچه یا خیابانی قرار داشته باشد که نتوان مخزن را طوری در حاشیه آن قرار داد که باعث سد معبر نشود، پیمانکار مخازن موظف است آن ها را در مکان مناسبی که باعث سد معبر نشود، قرار دهد و شهروندی که مشغول فعالیت ساختمانی است هم، موظف به تخلیه نخاله ها در این مخازن است ولو این که فاصله مخازن تا محل ساختمان خیلی هم نزدیک نباشد.

نکات مهم دیگری که طبق شیوه نامه، باید هنگام استفاده از این مخازن مد نظر قرار داد، عبارت است از:

1-«ریختن سایر پسماندها)غیرساختمانی( در مخازن ویژه خاک و نخاله ممنوع است،

2- در صورت استقرار مخازن در معابر عمومی، نصب علایم هشدار دهنده الزامی است؛

3- هنگام استقرار و برداشت مخازن، به منظور جلوگیری از آسیب به مخازن و کف سازی محل استقرار، رعایت اصول فنی الزامی است. »

ضمانت و شیوه اجرای مقررات

بر اساس «شیوه نامه اجرایی ذخیره سازی و جمع آوری پسماندهای عمرانی و ساختمانی»، برای اجرای دقیق و صحیح جمع آوری و انتقال نخاله های ساختمانی، «گشت مخصوص مدیریت سامان دهی خاک و پسماندهای عمرانی و ساختمانی، پلیس ساختمان، اداره خدمات شهری و سد معبر، باید به کنترل و بررسی و همچنین مطابقت مجوزهای صادره در خصوص خودروهای حمل کننده پسماند و پروژه های در حال انجام، در محدوده و حریم شهر، اقدام نمایند تا از تخلفاتی همچون تخلیه در محل های غیر مجاز، عرصه های منابع طبیعی و محیط زیست، جلوگیری شود.» همچنین، توجه به موضوع سد نکردن معابر عمومی، تنها به شهروندان عادی یعنی اشخاص حقیقی، اختصاص ندارد و اشخاص حقوقی، از جمله نهادها و مؤسسات دولتی و غیردولتی نیز ملزم به رعایت مفاد شیوه نامه و مقررات مربوط به رفع سد معبر هستند.

کلینیک حقوقی استیناف گر با سال ها تجربه در خصوص مسائل مختلف حقوقی آماده ارائه هرگونه مشاوره رایگان به شما هم میهنان عزیز می باشد.

راه های ارتباطی ما برای انجام مشاوره رایگان:

وب سایت:   http://estinafgar.ir/

تلگرام:   https://t.me/estinafgar

اینستاگرام :  http://www.thepictaram.club/instagram/estinafgar

.

مقالات مرتبط

خدمات حقوقی ویژه ایرانیان مقیم کشور اتریش – وکیل ایرانیان وین – وکیل برای ایرانیان اتریش – قاسم نجفی بابادی خدمات حقوقی ویژه ایرانیان مقیم کشور کانادا – آدرس سفارت کانادا – وکیل برای ایرانیان کانادا – قاسم نجفی بابادی خدمات حقوقی ویژه ایرانیان مقیم کشور امریکا – آدرس سفارت امریکا در ایران – وکیل برای ایرانیان امریکا – قاسم نجفی بابادی خدمات حقوقی ویژه ایرانیان مقیم کشور مالزی – آدرس سفارت مالزی – وکیل برای ایرانیان مالزی – قاسم نجفی بابادی