جرم کلاهبرداری اینترنتی
در زمینه جرایم اینترنتی و کلاهبرداری در دنیای مجازی بر اساس قانون و دستورالعمل‌های اجرایی یکی از مراجع رسمی در این زمینه پلیس فتاست.
جرم کلاهبرداری اینترنتی
پلیس فتا موظف است که هرگونه دسترسی غیر مجاز، برداشت اینترنتی غیرمجاز از حساب‌های بانکی اشخاص، شنود غیرمجاز، جعل رایانه‌ای، تخریب و اخلال در داده‌ها و سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی، سرقت و کلاهبرداری، جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی، هتک حیثیت و نشر اکاذیب، استفاده غیر مجاز از پهنای باند بین المللی برای برقراری ارتباطات مخابراتی، تولید و آموزش بدافزارها یا نرم افزارهای ارتکاب جرایم سایبری و گذرواژه و اطلاعات کاربران را مورد پیگیری قرار دهد.
با توجه به ماهیت جرایم دیجیتالی یا رایانه‌ای و بر اساس قانون، پلیس فتا صلاحیت رسیدگی به جرایم این حوزه در تمام بخش‌های سیاسی و امنیتی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را داراست.
پلیس فتا می تواند از مرحله رصد، پیش بینی و پیشگیری، کشف، تحقیقات،اخذ دستور قضایی، دستگیری متهم، بررسی صحنه جرم و جمع آوری ادله، استنادسازی ادله و ارائه ادله به محاکم قضایی اقدامات قانونی انجام دهد.
تمام جرایم اشاره شده به استناد قانون جرایم رایانه‌ای مصوب اسفند ۱۳۸۸ مجلس شورای اسلامی و قوانین مرتبط با حوزه تولید و تبادل اطلاعات و جرایم ارتکابی در حوزه بین الملل توسط کارشناسان این پلیس احصاء و در چهارچوب قوانین کشور نسبت به برخورد با این جرایم اقدام می‌شود.
جرایم سایبری و کلاهبرداری اینترنتی
جرم کلاهبرداری رایانه ای در ماده ۱۳ قانون جرائم رایانه ای چنین تعریف شده ( استفاده غیر مجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی برای ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن ،تغییر ،محو،ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه و تحصیل وجه یا مال یا منعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری)
در کلاهبرداری رایانه ای امکان فریب ماشین ها و سیستم های پردازش خودکار جداگانه و با انسان توامان متصور است کلاهبرداری رایانه ای سوء استفاده از داده های برنامه ها و سیستم های رایانه ای از راه دور صورت می گیرد و اغلب کلاهبردار و قربانی با هم روبرو نمی شوند.
مجازات کلاهبرداری اینترنتی
مجازات این جرم در ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای رد مال به صاحب آن و حبس یا جزای نقدی یا هردو مجازات در نظر گرفته شده است.
این ماده بشرح زیر است:
“هر کس بطور غیر مجاز از سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن،تغییر،محو،ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سیستم وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست تا یکصد میلیون ریال یا هردو مجازات محکوم خواهد شد”
باید دقت داشت در این نوع کلاهبرداری شخص مرتکب بر خلاف کلاهبرداری های سنتی از روشهای متقلبانه برای فریب فرد استفاده نمیکند بلکه با استفاده از شیوه های فنی مبادرت به فریب سامانه رایانه ای یا مخابراتی نموده و بعبارتی سیستم را فریب میدهد فلذا امکان استفاده از این ماده قانونی برای جرایم کلاهبرداری تلفنی که در آن شخص مرتکب قربانی را اغوا نموده و به مقابل دستگاه کارت خوان میکشاند وجود ندارد چرا که در این عمل تنها ابزار انتقال وجه رایانه بوده و عملیات فریب به وسیله اغوای شخص صورت گرفته است
انواع کلاهبرداری رایانه ای
۱-کلاهبرداری سنتی – رایانه ای
فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی می تواند ابزاری در جهت ارتکاب جرم کلاهبرداری سنتی قرار گیرد به طوری که مجرمین از این ابزار برای انجام مانورهای متقلبانه و فریب افراد استفاده کرده و کلاهبرداری سنتی را رقم بزنند که در این حالت پرونده در پلیس آگاهی مورد رسیدگی قرار گرفته و پلیس فتا به عنوان همکار در کنار پلیس آگاهی عمل می کند.
۲-کلاهبرداری اینترنتی
⇐ وارد کردن داده ها یا مختل کردن سیستم ها
⇐ تغییر داده ها یا مختل کردن سیستم ها
⇐ محوکردن داده ها یا مختل کردن سیستم ها
از جمله روش های جدید کلاهبرداری اینترنتی
کلاهبرداری اینستاگرامی
یکی از روش‌هایی که این روزها در اینستاگرام با استفاده از آن کلاهبرداری‌های بزرگی می‌شود، هک کردن صفحه‌های شخصی افراد و فرستادن پیغام برای دوستان و آشنایان آنها و تقاضای خرید اینترنتی است.
به عنوان مثال دوست شما ممکن است در بخش دایرکت اینستاگرام برایتان پیغامی بفرستد و بخواهد چیزی را برایش دانلود کنید که قیمت آن بسیار پایین است. وقتی شما لینک فرستاده شده را باز می‌کنید، صفحه پرداخت اینترنتی یکی از بانک‌ها را می‌بینید که در آن از شما اطلاعات کارت بانکی‌تان پرسیده شده است.
طبیعی است که برحسب اعتماد به دوست‌تان که این لینک را برایتان فرستاده، اطلاعات کارت بانکی‌تان را وارد می‌کنید و بعد از دقایقی کوتاه فرد کلاهبردار تمام موجودی حساب شما را خالی میکند و پیج دوست مورد نظر هم از دسترس شما خارج می‌شود. اینجاست که شما ناگهان متوجه می‌شوید در چه «هچلی» افتاده‌اید. وقتی با دوست مورد نظر تماس می‌گیرید و این پاسخ را از او می‌شنوید که چند ساعتی می‌شود اینستاگرامش از دسترس خارج شده و حتی با وارد کردن آدرس ایمیلش هم نمی‌تواند به حساب کاربری‌اش وارد شود، می‌فهمید که با یک هکر و کلاهبردار حرفه‌ای طرف بوده‌اید که از این طریق توانسته به اطلاعات کارت شما دسترسی پیدا کرده و در طول یک دقیقه حساب شما را خالی کند، بنابراین از درخواست مجازی دوستانتان برای پرداخت پول مطمئن شوید.
کلاهبرداری به بهانه برنده شدن در قرعه‌کشی
این روش که جزو قدیمی‌ترین روشهای کلاهبرداری است، هنوز هم قربانیان زیادی را می‌گیرد. در این روش کلاهبرداران سایت‌های قرعه‌کشی راه‌اندازی کرده و هر فردی را که به این سایت مراجعه کند، به عنوان برنده اعلام می‌کنند. سپس کلاهبرداران در تماس با قربانی خود مدعی می‌شوند او برنده صدها هزار تومان پول نقد در قرعه‌کشی شده و با گرفتن شماره کارت مدعی می‌شوند پول به حساب فرد واریز می‌شود. شیادان اینترنتی پس از چند روز با قربانی تماس گرفته و مدعی می‌شوند پول به حساب آنها واریز شده و در صورتی که پول در حساب نیست طعمه با آنها تماس گرفته تا مشکل رفع شود.
هنگامی که قربانی برای بررسی حساب مراجعه میکند، متوجه می‌شود پولی در حسابش نیست و با کلاهبرداران تماس می‌گیرد. در این لحظه متهمان با چرب‌زبانی طعمه خود را پای دستگاه خودپرداز کشانده و به جای واریز پول به حسابشان از حساب آنها برداشت می‌کنند. تنها در یک پرونده در تهران شیادان موفق شده بودند از هزاران نفر به این شیوه کلاهبرداری کنند که با مراجعه چند مالباخته سرانجام اعضای چهار نفره این باند شناسایی و دستگیر شدند.
فروشگاه‌های آنلاین جعلی
کلاهبرداری از طریق صفحه‌های تقلبی پرداخت‌های اینترنتی یکی از شایع‌ترین کلاهبرداری‌هایی است که در اینترنت رخ میدهد. فروشگاه‌های آنلاین تقلبی با طراحی صفحه‌های تقلبی پرداخت کلاه‌های گشادی سر مشتریان خود می‌گذارند و به محض دست پیدا کردن به اطلاعات کارت‌ها و رمزهای اینترنتی اقدام به خالی‌کردن حساب مشتری خود می‌کنند.
این روزها خرید آنلاین یکی از جا افتاده‌ترین و متداول‌ترین خریدها در دنیاست که در ایران هم رواج زیادی پیدا کرده و همین موضوع دردسرهایی را برای علاقه‌مندان به این نوع از خرید ایجاد کرده است. بسیاری از شرکت‌های تولیدی و ارایه محصول با ایجاد وب‌سایت‌هایی که مجوز مراکز قانونی را دارند، اقدام به فروش محصولاتشان به صورت آنلاین می‌کنند، اما کلاهبرداران با شگردهایی توانسته‌اند در داخل این سایت‌ها و وب‌سایت‌ها نفوذ کرده و حتی با ایجاد نوع جعلی آن به کلاهبرداری از مشتریان آنلاین بپردازند.
کلاهبرداری از طریق سرقت آدرس و دامنه‌های تجاری
کلاهبرداران با استفاده از آخرین تکنولوژی‌های روز اقدام به ایجاد وب‌سایت‌های جعلی کرده و طراحی آن را به صورتی انجام می‌دهند که شبیه فروشگاه‌های آنلاین واقعی به نظر بیاید.
آنها از طرح‌های فریبنده، آرم‌های به‌سرقت‌رفته و شماره‌های تجاری به‌سرقت‌رفته و حتی دامنه .com.au برای واقعی نشان دادن وب‌سایت جعلی‌شان استفاده می‌کنند. بزرگترین اخطاری که به شما نشان میدهد این وب‌سایت یک وب‌سایت جعلی است، وارد شدن بلافاصله به صفحه پرداخت است.
حتما می‌دانید که طراحی یک صفحه پرداخت اینترنتی کار دشواری نیست و اغلب این کلاهبرداران هم با استفاده از آدرس‌های جعلی به ساختن چنین صفحاتی می‌پردازند.
رشد قارچی سایت‌های شرط‌بندی
شرط‌بندی که در سال‌های دور در قهوه‌خانه‌ها انجام می‌شد، امروزه به سایت‌های اینترنتی راه یافته و کلاهبرداران سالانه میلیاردها تومان از این طریق به جیب می‌زنند. در این روش به دلیل اینکه از هر فرد بین ده تا صد هزار تومان کلاهبرداری می‌شود، افراد به خاطر مبلغ پایین و ترس از جرم شرط‌بندی از شکایت صرف‌نظر می‌کنند.
فیشینگ phishing
فیشینگ جرمی که رتبه نخست جرایم اینترنتی کشور را به خود اختصاص داده و هر مجرم اینترنتی حتی هکرهای شانزده ساله نیز مرتکب آن می‌شوند. در این روش کلاهبرداران با ساختن صفحات جعلی مشابه درگاه اصلی بانک‌ها یا در قالب خرید اینترنتی دست به سرقت می‌زنند. مجرمانی که از این روش استفاده می‌کنند ابتدا با ساختن صفحه‌ای جعلی مشابه صفحه اصلی بانک‌ها شماره کارت،رمز دوم و کد cvv2 را به دست آورده و در فرصتی مناسب اقدام به برداشت از حساب کاربر می‌کنند. این دسته از مجرمان برای اینکه کاربر به موضوع مشکوک نشود با قراردادن پیغام اینکه سیستم بانک قطع است اعتماد فرد را جلب می‌کنند. گاهی نیز بعد از ثبت مشخصات فرد را وارد سایت اصلی بانک می‌کنند. براساس آمارهای پلیس، 50 درصد جرایم سایبری کشور برداشت‌های غیرمجاز است که بیشتر آنها از طریق فیشینگ انجام می‌شود.
دیگر روش ها و شگردهای کلاهبرداری رایانه ای (اینترنتی)
1-از طریق آگهی تبلیغات
۲-حراج آنلاین
۳-از طریق چت
۴-از طریق اعلام برنده شدن در قرعه کشی
۵-از طریق فروش اعتبارات
۶-از طریق ارسال نامه اینترنتی (ایمیل)
7-حمله های کلاهبرداری اعتبارسنجی
جرم کلاهبرداری اینترنتی
متضرر و مالباخته در مواجه با کلاهبرداری اینترنتی چه کند؟
این امکان وجود دارد حتی اگر تمام نکات ایمنی را هم رعایت کنید باز هم گیر یک هکر باهوش و حرفه‌ای بیفتید و مورد سرقت قرار بگیرید. در چنین مواقعی حتما اطمینان پیدا کنید که جز خودتان کسی رمز اینترنتی شما را در اختیار ندارد و حتما مورد سرقت اینترنتی قرار گرفته‌اید. وقتی از این موضوع اطمینان حاصل کردید هرچه زودتر باید رمزهای کارتتان را تغییر دهید تا باز هم مورد کلاهبرداری قرار نگیرید. بعد از تغییر دادن رمزهای کارت اینترنتی خود باید صورتحساب ٢٤ ساعت اخیر خودتان را از بانک بگیرید تا میزان برداشت از کارت شما و کارتی که مبلغ برداشتی به آن واریز شده، مشخص شود.
در این مرحله شما ممکن است با استفاده از شماره کارتی که پول از حساب شما به آن واریز شده، نام دارنده کارت را پیدا کنید اما بعید است که دارنده کارت همان کسی باشد که از شما سرقت کرده است. چون در چنین مواقعی معمولا کلاهبرداران از کارت‌های دزدی یا مفقود شده استفاده می‌کنند. بعد از گرفتن صورتحساب بانکی باید برای شکایت به دادسرای محل سکونت خود بروید. در دادسرا بعد از عریضه‌نویسی و اعلام شکایت و تمبر باطل کردن، شما را به دادیار دادسرا ارجاع می‌دهند. در این مرحله دادیار بعد از مطالعه پرونده و نوع شکایت، شما را به یکی از شعب کلانتری می‌فرستد. چنین پرونده‌هایی بعد از اعلام شکایت و تأیید دادیار به پلیس فتا ارجاع داده می‌شود. شما با تمام مدارک و نامه دادیار، به پلیس فتا می‌روید. در آن‌جا هم اظهاراتتان به صورت کتبی نوشته شده و با امضا و اثر انگشت شما سندیت پیدا میکند. در این مرحله پلیس فتا به استعلام از بانک مقصد می‌پردازد تا مشخص شود مبلغ دزدی شده از شما به کدام حساب و کدام بانک واریز شده است.
از این مرحله به بعد دیگر همه چیز برعهده پلیس فتا قرار می‌گیرد و پرونده توسط این نهاد پیگیری می‌شود. نکته امیدوار‌کننده اینجاست که تاکنون تعداد زیادی از کلاهبرداران اینترنتی توسط پلیس فتا دستگیر شده و اموال دزدی شده به مالباختگان برگشته است. با این وجود و به‌رغم اینکه پلیس اغلب راه‌های کلاهبرداری‌های اینترنتی را شناسایی کرده و سارقان را دستگیر میکند، هر روز تعداد زیادی از مراجعان به پلیس فضای تبادل اطلاعات یا همان فتا مراجعه می‌کنند تا مشخص شود هکرها و دزدهای اینترنتی همیشه ایده‌های جدیدی برای کلاهبرداری دارند.
جرم کلاهبرداری اینترنتی
مرجع صالح برای رسیدگی به جرم کلاهبرداری های اینترنتی
فرض میکنیم شخص الف در تهران با استفاده از این روش مبلغی را از حساب شخص ب که ساکن تبریز است و حسابش در اردبیل افتتاح گردیده برداشت و به حساب دیگری در کرمان واریز میکند در این حالت مرجع صالح برای رسیدگی به جرم کدام است؟
در این رابطه و به دنبال آرای متفاوتی که از دادگاههای مختلف صادر شده بود و اختلاف در صلاحیت های حادث شده هیات عمومی دیوان عالی کشوردر تاریخ ۱/۱۲/۱۳۹۱ اقدام به صدور رای وحدت رویه ای بشرح زیر نمود:
“نظر به اینکه در صلاحیت محلی،اصل صلاحیت دادگاه محل وقوع جرم است و این اصل در قانون جرایم رایانه ای نیز مستفاد از ماده ۲۹ مورد تایید قانونگذار قرار گرفته بنابراین در جرم کلاهبرداری مرتبط با رایانه هرگاه تمهید مقدمات و نتیجه حاصل از آن در حوزه های قضایی مختلف صورت گرفته باشد دادگاهی که بانک افتتاح کننده حساب زیان دیده از بزه که پول بطور متقلبانه از آن برداشت شده در حوزه آن قرار دارد صالح به رسیدگی است “
بنابر این رای در فرض مثال بالا دادگاه اردبیل صالح به رسیدگی به جرم است.
با سلام
من مبلغی رو به حساب شخصی که یک سایت معرف آن بود در قبال پیگیری روند چاپ مقاله ای که تهیه گرده بودم پرداخت کردم
با وجد گذشت چند ماه اقدامی که انجام نداده هیچ حاضر به برگشت پول هم نیست و جواب تماس و ایمیلهای بنده رو هم نمیده
روند پیگیری شکایت از ایشون چگونه است