عقد نکاح موقت، نوعی عقد است که بر خلاف عقد نکاح دائم، محدود به مدت زمان مشخصی است که حین عقد مشخص می شود. یکی از مهم ترین ارکان عقد موقت بر اساس قانون، آن است که حین عقد موقت حتما باید مدت زمان عقد مشخص شده و به آن تصریح شود؛ در غیر این صورت، عقد موقت باطل است.
علاوه بر این، ذکر مهریه نیز در عقد موقت یا صیغه الزامی است؛ به این صورت که عدم تعیین مهریه سبب بطلان عقد موقت است.
آیا امکان باطل کردن صیغه محرمیت وجود دارد؟
همانطور که اشاره شد عقد موقت، یکی از شیوه های ازدواج در نظام حقوقی ایران محسوب می شود. این عقد که از نظر شرعی و قانونی دارای رسمیت است، با دو شرط اساسی یعنی مشخص بودن مدت زمان و مقدار مشخص مهریه قابل اجراست. اکنون این پرسش به وجود می آید که آیا ابطال صیغه عقد موقت، ممکن است؟
پاسخ به این پرسش با استناد به نص ماده 1139 قانون مدنی، به گونه ای است که: “طلاق، برای عقد دائم است و زن منقطعه، با پایان مدت یا بخشش آن از طرف مرد، از زوجیت خارج می شود.”
بنابراین بر اساس قسمت دوم این ماده، باطل کردن صیغه محرمیت، تنها در شرایطی امکان پذیر است که: نخست، مدت زمان مشخص شده، به اتمام برسد؛ و دو اینکه، بذل (بخشیدن) مدت باقی مانده، پیش از موعد مقرر بوسیله مرد انجام گیرد.
در مورد پایان مدت عقد، واضح است در مواقعی که موعد آن به اتمام برسد، صیغه عقد ازدواج موقت، بدون در نظر گرفتن اراده زوجین و خود به خود، باطل می گردد.
در روش دیگر باطل کردن صیغه محرمیت، یعنی بخشش مدت بوسیله مرد مطابق با ماده 1139 قانون مدنی، این حق، به صورت انحصاری به مرد داده شده است. بنابراین تنها مرد، حق دارد تا مدت باقی مانده از صیغه را به زن ببخشد.
با این وجود چنانچه مرد وکالتی مبنی بر بخشش مدت زمان صیغه، به زوجه داده باشد، زن نیز می تواند نسبت به باطل کردن صیغه محرمیت اقدام نماید.
آثار باطل کردن صیغه
باطل نمودن نکاح موقت آثاری را برای زوجین به همراه خواهد داشت که شامل موارد زیر می باشد :
بنابر ماده ۱۰۹۷ قانون مدنی: در نکاح منقطع هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد، باید نصف مهر را بدهد بنابراین براساس این ماده با بذل مدت نکاح از جانب زوجه، حقوق زوجه از جمله مهریه ساقط نمی گردد و حتی چنانچه نزدیکی صورت نگرفته باشد زوج می بایست نصف مهر را به زوجه بدهد .
مطابق ماده ۱۰۹۸ قانون مدنی در نکاح موقت ، در صورتیکه عقد از ابتدا باطل بوده باشد و نزدیکی هم فیمابین طرفین صورت نگرفته باشد زن حقی در خصوص اخذ مهریه نخواهد داشت و حتی اگر آن را اخذ نموده باشد مرد حق استرداد آن را خواهد داشت اما در صورتیکه عقد نکاح باطل بوده و زوجه به ابطال آن آگاهی نداشته باشد و نزدیکی فیمابین طرفین صورت گرفته باشد در این صورت زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود.
روش‌های باطل کردن صیغه محرمیت
1. انقضای مدت: یکی از شرایطی که سبب می‌شود نکاح موقت، به طور صحیح منعقد شود، تعیین مدت در آن است؛ که هر زمان موعد آن برسد، صیغه عقد ازدواج موقت، بدون اراده طرفین و خود به خود، باطل می‌شود.
2. بذل مدت: یکی از روش‌های باطل کردن صیغه محرمیت، بذل مدت توسط مرد می‌باشد. در ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی، این حق، انحصارا به مرد داده شده است و فقط مرد، می‌تواند مدت باقی مانده از صیغه را ببخشد؛ اما اگر او وکالتی مبنی بر بذل مدت زمان صیغه، به همسر خود داده باشد، زن نیز می‌تواند به انجام این امر اقدام نماید.
3. فسخ صیغه موقت قبل از موعد: یکی از طرق انحلال نکاح، فسخ آن از جانب یکی از طرفین می‌باشد. در مواد ۱۱۲۱ تا ۱۱۲۸ قانون مدنی، موارد فسخ نکاح برای زوجین بیان شده است که شامل جنون (اعم از این که مستمر یا ادواری باشد)، عنن، قرن، جذام، برص و موارد دیگر می‌باشد.
آیا زن می تواند صیغه محرمیت را باطل کند؟
در ازدواج دائم در حالی که عمدتا شوهر حق طلاق و خاتمه دادن یک جانبه به عقد نکاح را دارد، ولی در موارد ویژه قانونی مانند حق فسخ، شرط ضمن عقد و عسر و حرج زن، زوجه هم قادر است به منظور طلاق یک جانبه یا خاتمه دادن به عقد به صورت قانونی اقدام کند.
همچون ازدواج دائم که طلاق به درخواست زوجه در موارد خاصی امکان پذیر است، در عقد موقت هم در موارد ویژه این قابلیت برای زوجه وجود دارد که یک جانبه به صیغه موقت پایان داده و به منظور باطل کردن صیغه محرمیت اقدام کند. این موارد به شرح زیر است:
1. دارا بودن وکالت برای بذل مدت: در صورتی که در روند صیغه محرمیت، مرد به زوجه وکالت برای بخشش مدت دهد، زوجه حق دارد به منظور ابطال صیغه موقت، از راه بخشش مدت اقدام کند. لذا، باید بگوییم از راه های باطل کردن صیغه موقت توسط زن، برخورداری از وکالت جهت بخشش مدت است.
2. عسر و حرج زوجه: در مواردی که مدت صیغه محرمیت طولانی است و زن بنا به عللی از جمله سوءمعاشرت شدید مرد، اعتیاد یا وجود بیماری روانی در وی در عسر و حرج یعنی سختی و مشقت بسیار قرار گیرد، او حق دارد با مراجعه به دادگاه خانواده با کمک وکیل دعاوی خانواده در اصفهان، تقاضای الزام شوهر به بخشش مدت را به دادگاه تسلیم و صدور رای بر الزام مرد به بخشش مدت را تقاضا کند.
3. فسخ صیغه موقت: از دیگر روش های باطل کردن صیغه محرمیت، فسخ ازدواج موقت است؛ فسخ ازدواج مختص ازدواج دائم نبوده و در صیغه موقت هم اگر یکی از شرایط فسخ همچون جنون شوهر وجود داشته باشد، زن حق دارد با مراجعه به دادگاه خانواده اقدام به منظور فسخ و ابطال صیغه موقت کند.
این پست برگرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.