وجه التزام در قرارداد چیست؟

وجه التزام در قرارداد

وجه التزام قراردادی

یکی از شروطی که طرفین معامله در قراردادهای مالی تعیین می‌کنند وجه التزام است. وجه التزام در قرارداد شرطی است که بر اساس آن مبلغی جهت جبران خسارت و ضرر انجام کار پیش‌بینی می‌شود. این وجه باید طبق طرفین قرارداد و جهت جریمه دیرکرد اجرای قرارداد در غیر موعد مقرر یا خسارت عدم انجام قرارداد پرداخت شود.

مبلغ وجه التزام شرایط آن باید قبل از عقد قرارداد تعیین شده و در قرارداد ذکر شده باشد. چون تنها در شرایطی می‌توان شرط الزام به وجه التزام قراردادها را اجرا کرد که این موضوع قبل از بروز خسارت یا دیرکرد انجام کار تعیین تکلیف شده باشد.

 

تعیین وجه التزام در قرارداد

در خصوص نحوه تعیین جریمه دیرکرد یا در واقع همان وجه التزام، باید گفت: از آنجا که وجه التزام، باید به صورت یک شرط، مورد توافق طرفین قرارداد باشد، نحوه تعیین آن می تواند، به صورت شرط ضمن قرارداد بوده یا به طور مستقل و خارج از قرارداد، میان طرفین، پذیرفته شود.

مهم ترین نکته در نحوه تعیین وجه التزام، این است که پذیرش و توافق دو طرف در آن، شرط می باشد.

در این حالت، در صورتی که متعهد، تعهد خود را انجام ندهد یا با تاخیر انجام دهد، می توان بر اساس نحوه دریافت آن در قانون، اقدام به مطالبه وجه التزام کرد.

 

مزایا و معایب تعیین وجه التزام در قرارداد

زمانی که در قراردادنویسی ذکر شود در صورت تاخیر در تحویل کالا، فروشنده باید روزی یک میلیون تومان به عنوان خسارت تاخیر بپردازد؛ این شرط اصولا به نفع خریدار است زیرا اولاً دیگر نیازی نیست که خریدار ورود خسارت به خود را اثبات نماید و ورود این خسارت مفروض تلقی می‌شود ولو خسارت واقعی کمتر یا بیشتر باشد؛ ثانیاً برای تعیین خسارت به کارشناس ارجاع نمی‌شود و در نتیجه فرایند دادرسی کوتاه‌تر می‌شود؛

(در صورتی که شما متعهد هستید و طرف مقابل می خواهد برای نقض تعهد از سوی شما وجه التزام روزشمار تعیین کند بهتر است شما نیز برای میزان خسارت سقف تعیین کنید مثلاً ذکر کنید که سقف خسارت بیشتر از ده درصد کل مبلغ قرارداد نخواهد شد که شرط اخیر، به شرط سقف مسئولیت یا محدود کردن مسئولیت مشهور است).

با وجود این، گاه ممکن است تعیین وجه‌التزام در فروض نادری به ضرر طلبکار و به نفع بدهکار تمام شود و آن در جایی است که میزان خسارت به دلیل گذشت زمان و افت ارزش پول ناچیز می‌شود؛ به عنوان مثال در قرارداد ذکر می‌شود که در صورت بطلان قرارداد، فروشنده باید ثمن معامله به اضافه 30 درصد آن را به عنوان خسارت ناشی از بطلان معامله به خریدار بپردازد؛ حال تصور کنید پس از 20 سال کشف شود که معامله ملکی باطل بوده است و خریدار تنها حق دارد ثمن 20 سال پیش به اضافه 30 درصد آن را بگیرد که عملاً زیان خریدار جبران نمی‌شود؛

بنابراین بهتر بود که خریدار تصریح می‌نمود که در صورت بطلان قرارداد، فروشنده باید ثمن را به نرخ روز به انضمام 20 درصد آن پرداخت کند؛ البته بدیهی است که برای تعیین نرخ روز، موضوع باید به کارشناسی ارجاع شود؛

راه حل دیگر این است که وجه‌التزام به عنوان حداقل خسارت مفروض تلقی شود یعنی در قرارداد ذکر شود که در صورت بطلان قرارداد فروشنده باید ثمن معامله به انضمام 30 درصد آن را به عنوان حداقل خسارت مفروض پرداخت کند و در صورتی که میزان خسارت ادعایی از سوی خریدار بیشتر باشد وجه‌التزام تعیین شده مانع رسیدگی به دعوی خسارت مازاد (به نرخ روز) نخواهد بود؛ راه حل دیگر این است که وجه التزام در قرارداد به صورت سالانه به روزرسانی شود؛ مثلا ذکر شود که وجه التزام هر سال نسبت به سال قبلش، چهل درصد افزایش می یابد.

مشاوره حقوقی

در چه قراردادهایی می توان وجه التزام را شرط کرد

وجه التزام یا جریمه دیرکرد، در تمام عقود مالی استفاده می شود، ولی کار برد بیشتر آن، در عقود تملیکی است؛ یعنی قراردادهایی مانند قرارداد خرید و فروش یا عقد بیع که طبق آن، مالی از مالکیت یک نفر، طبق قرارداد، خارج می شود و به مالکیت فرد دیگر در می آید.

 

انواع وجه التزام

وجه التزام به دو نوع تقسیم می شود:

1. خسارت عدم انجام تعهد

وجه التزام تأخیر در انجام تعهد برای زمانی در نظر گرفته می‌شود که یکی از طرفین قرارداد به تعهدات خودش عمل نکند و کار انجام نشود. مبلغ خسارت عدم انجام تعهد طبق توافق طرفین در قرارداد درج می‌شود. این مبلغ رقم ثابتی است و در اثر گذر زمان و با رأی قاضی تغییری در آن ایجاد نخواهد شد.

2. خسارت تأخیر در انجام تعهد

خسارت تأخیر در انجام تعهد برای شرایطی در نظر گرفته شده که یکی از طرفین قرارداد در انجام تعهداتش کوتاهی کند و کار به موقع انجام نشود. هر کدام از طرفین معامله که تاخیری در انجام تعهداتش داشته باشد موظف به پرداخت این مبلغ است.

 

نحوه مطالبه وجه التزام قراردادی

برای مطالبه وجه التزام قراردادی بهتر آنست نخست از طریق اظهارنامه اجرای تعهدات از شخص متعهد درخواست شود. در صورتی که پاسخی از وی دریافت نشد نسبت ثبت دادخواست علیه وی اقدام گردد.

عنوان این دادخواست مطالبه وجه التزام قراردادی است که باید مدارک لازم از جمله رونوشت مصدق قرارداد بدان ضمیمه گردد و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک به دادگاه صالح ارجاع گردد.

دادگاه صالح برای رسیدگی به این موضوع دادگاه محل اقامتگاه خوانده, محل اجرای تعهد و محل انعقاد عقد می باشد.

 

این پست برگرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد

مطلب مفیدی برای شما بود ؟ پس به اشتراک بگذارید برای دوستانتان

قاسم نجفی بابادی

2483 مطلب منتشر شده

درباره این مطلب نظر دهید !

محصولات پرفروش