به طور کلی بطلان عقد نکاح یا عقد باطل به عقدی گفته می شود که شرایط لازم یک عقد معمولی را ندارد. عقدی که باطل باشد مانند این است که هیچ عقدی صورت نگرفته است. ادعای باطل بودن عقد نکاح یکی از دعاوی می باشد که در دادگاه خانواده قابل رسیدگی است. هر کدام از زوجین اگر مدعی باشد که عقد صورت گرفته از نظر شرعی و یا قانونی باطل است می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و طرح دعوی بطلان عقد را درخواست دهد و عقد را با استناد به شرایط و مدارکی باطل اعلام نماید.
مدت زمان عده هر دو یکسان است. همچنین با اراده یکی از زوجین قابل تحقق است.
تفاوت‌های فسخ نکاح و طلاق
فرایند طلاق نیازمند تحقق شرایطی خاص مانند جاری شدن صیغه طلاق، حضور دو شاهد عادل مرد و … است. اما فسخ نکاح نیازمند شرایط خاصی نیست و با حکم دادگاه، جاری شده محسوب می‌شود.
در طلاق رجعی با رجوع مرد، فرایند طلاق از بین می‌رود. اما در فسخ نکاح رجوع معنا ندارد و باید عقد نکاح دوباره صورت بگیرد.
پس از سه بار طلاق، زن و شوهر به یکدیگر حرام ابدی خواهند شد، اما در فسخ چنین شرایطی حاکم نیست.
پس از طلاق، حقوق زن به خصوص مهریه به قوت خویش باقی است، اما در فسخ نکاح مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد.
برخی موارد دعاوی بطلان عقد نکاح
مواردی که باعث طرح دعوای بطلان عقد نکاح می شوند عبارتند از:
۱-نکاح با خواهر زن
۲-نکاح با محارم
۳-نکاح با زن شوهر دار و یا هر زنی که در حال طلاق گرفتن و یا وفات است با آگاهی به عده و حرمت طلاق
۴-نکاح بدون اجازه زن با برادر زاده ی او و یا خواهر زاده ی او (این نکاح را نکاح غیر نافذ نیز می گویند)
۵-نکاح با زوجه سابق که به خاطر لعان (نسبت دادن زنا به زن شوهردار) از او جدا شده است
۶-نکاح در حال احرام
۷-نکاح با زنی که در زمان علقه زوجیت با شوهر سابقش با او زنا صورت گرفته است.
۸-نکاح با خواهر، مادر و یا دختر و پسری که با او عمل ناشایست انجام داده است.
۹-نکاح با زنی که جدیدا با مادر و یا دختر او زنا شده است
۱۰-نکاح با زنی که سه دفعه پشت سر هم زن او بوده و او را طلاق داده است
۱۱-نکاح با زوجه سابق که به شش طلاق مطلقه شده است و شش طلاق آن عمدی بوده است
۱۲-عقد دائم مرد مسلمان با زن غیر مسلمان و عقد دائم زن مسلمان با مرد غیر مسلمان
۱۳-تعلیق در عقد نکاح
۱۴-نکاح با زن مجبور و مکره
۱۵-تعیین نکردن مهر و مدت در عقد موقت
۱۶-معلوم نبودن زن و شوهر برای یکدیگر که موجبات شبه را ایجاد کرده باشد
مدارک لازم برای طرح دعوای بطلان عقد نکاح
برای طرح دعوای بطلان عقد نکاح در دادگاه خانواده مدارک زیر لازم است:
۱-سند ازدواج یا کپی برابر اصل (رونوشت)
۲-کارت ملی برای احراز هویت و کارت بانکی برای پرداخت کردن هزینه دادرسی
اگر هر کدام از طرفین به موارد بالا دسترسی نداشته باشد می تواند یکی از دلایل زیر را به دادگاه ارائه دهد:
۱-شهادت شهود و کسانی که از جریان اطلاع دارند
۲-شماره پرونده استنادی
۳-ارائه نظر پزشکی قانونی
۴-انجام تحقیقات محلی
مرجع صالح رسیدگی به دعوای ابطال ازدواج
دادگاه خانواده به دعاوی مربوط به ابطال ثبت واقعه ازدواج رسیدگی می کند. مطابق با ماده ۱۲ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ در دعاوی و امور خانوادگی مربوط به زوجین، زوجه می تواند در دادگاه محل اقامت خوانده یا محل سکونت خود اقامه دعوای کند مگر در موردیکه خواسته، مطالبه مهریه غیرمنقول باشد.
در خصوص دعاوی که ثبت و ارجاع آنها توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می پذیرد ابتدا به یکی از این دفاتر مراجعه و دادخواست خود را ثبت و پس از ارجاع به دادگاه و ارسال پیامک پس از سه الی چهار روز و یا پیگیری از واحد رایانه مستقر در مجتمع قضائی به شعبه مربوطه مراجعه نمایند.
نحوه طرح دعوای بطلان نکاح
به شرح پیش گفته رسیدگی به دعوای بطلان نکاح از صلاحیت های ذاتی محاکم خانواده محسوب میگردد و این دعوا در این محاکم مورد رسیدگی قرار میگیرد. به این منظور اکنون با تشکیل دفاتر خدمات قضایی، ثبت دادخواست بطلان نکاح در این دفاتر انجام میپذیرد.
خواهان اعلام بطلان نکاح میبایست با ذکر دلیل و جهات بطلان ازدواج واقع شده ( چه دایم و چه موقت ) و ارائه دلیل اثباتی آن، دادخواست مربوطه را در این دفاتر ثبت نماید. پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی، پرونده جهت تعیین وقت رسیدگی به یکی از شعب دادگاه خانواده صالح ارجاع خواهد شد. دادگاه پس از وصول پرونده طرفین دعوا را احضار و پس از شنیدن دفاعیات طرفین حکم مقتضی صادر خواهد کرد.
البته شرایط دلایل دیگری نیز برای طرح دادخواست بطلان نکاح و دعوای بطلان عقد نکاح وجود دارد که به جهت توضیحات مفصل و فنی امکان طرح ان در این مقاله وجود ندارد، ضمن اینکه در کنار دعوای بطلان عقد نکاح ، دعاوی چون فسخ نکاح، ابطال ثبت واقعه ازدواج نیز وجود دارند که هر کدام از این دعاوی در جای خود و به اقتضای مورد و حسب اینکه نوع عقد دائم یا موقت میباشد، قابل طرح هستند.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.