در ماده 7 از قانون کار جمهوری اسلامی ایران، انواع و اقسامی که قرارداد کار می تواند در قالب آنها تنظیم شود مورد اشاره قرار گرفته است. بر اساس ماده مذکور، انواع و اقسام قرارداد کار را با لحاظ نمودن مدت قرارداد کار، می توان شامل قرارداد کار غیر موقت، قرارداد کار موقت، قرارداد کار معین و قرارداد کار در دوره آزمایشی دانست که هر یک از موارد ذکر شده در مقالات جداگانه مورد بررسی قرار گرفته اند.
با این حال در این مقاله قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که مفهوم قرارداد کار غیر موقت چیست و قرارداد کار غیر موقت یا نا محدود ناظر بر چه نوع از قراردادهای کاری میان کارگران با کارفرمایان می باشد؟ به همین مناسبت ابتدا به تعریف قرارداد کار غیر موقت یا دائمی پرداخته و سپس شرایط کار غیر موقت را بر اساس قانون کار مورد بررسی و تحلیل قرار خواهیم داد.
انواع قرارداد کار
قرارداد های کار را می توان در یک تقسیم بندی کلی به قراردادهای استخدام در ادارات دولتی و قراردادهای شرکت های خصوصی تقسیم کرد.
بر اساس قانون استخدام کشوری در دستگاه ها و ادارات دولتی، سه نوع استخدام رسمی، پیمانی و خدماتی یا قرارداد کاری تعریف شده است. کارمندان رسمی دولت مطابق قانون استخدام کشوری و قانون مدیریت خدمات کشوری به استخدام در می آیند و مشمول صندوق بازنشستگی کشوری می شوند. نیروهای کار پیمانی نیز برای امور تصدی گری در ادارات استخدام می شوند و مشمول آیین نامه استخدام پیمانی و صندوق تامین اجتماعی هستند.
در مقابل ادارات دولتی، قراردادهای شرکت های خصوصی قرار دارد. استخدام در بخش خصوصی، تحت پوشش نظام استخدامی قانون کار انجام می شود و افرادی که به این شیوه استخدام می شوند مشمول صندوق تامین اجتماعی هستند. قراردادهای شرکت های خصوصی، به سه دسته قرارداد کار موقت، قرارداد کار دائم یا غیر موقت و قرارداد کار معین تقسیم می شوند.
مفهوم قرارداد کار دائم
یکی از موارد مهمی که در انعقاد قراردادهای کار مورد نظر قرار می گیرد، مدت قرارداد کار می باشد؛ چرا که اصولا کارگر و کارفرما با تعیین مدت در قراردادهای کار قادر به پیش بینی شرایط خود می باشند و بدون مشخص بودن و ذکر مدت در قراردادهای کار، دشواری های ناشی از عدم پیش بینی این امر سبب تضرر کارفرما شده و کارگر را نیز با عدم امنیت شغلی مواجه می سازد.
با توجه به توضیح ذکر شده، یکی از مهم ترین انواع قراردادهای کار با در نظر داشتن تعیین مدت در قرارداد کار، قرارداد کار غیر موقت برای مدت نا محدود یا دائمی می باشد. مفهوم قرارداد کاری غیر موقت یا دائم، همانگونه که در عرف شناخته شده است، ناظر بر قراردادهایی است که برای مدت نامحدودی بین کارگران و کارفرمایان انعقاد یافته اند و کارگر و کارفرما با فرض دائمی و همیشگی بودن، آن را منعقد ساخته و در حین قرارداد کار، برای آن مدتی را مشخص و تعیین نکرده اند.
شرایط قرارداد کار دائمی چیست
علاوه بر اینکه در مقاله ای جداگانه، شکل قرارداد کار اعم از قرارداد کار کتبی و شفاهی مورد بررسی قرار گرفت، در قسمت قبل به بررسی مفهوم قرارداد کار غیر موقت پرداختیم و مفهوم آن که ناظر بر قراردادهای کار برای مدت نا محدود یا دائمی است را مورد بررسی قرار دادیم.
با این حال، نکته مهمی که در خصوص این نوع قراردادهای کاری مطرح است، شرایط قراردادهای کار برای مدت نامحدود یا غیر موقت است. به عبارت دیگر، در این قسمت قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که شرایط قراردادهای کار غیر موقت بر اساس قانون چیست و قوانین ناظر بر روابط کار، همچون قانون کار چه مسائلی را در خصوص این نوع قراردادها پیش بینی کرده اند؟
در این خصوص، تبصره 2 ماده 7 قانون کار چنین پیش بینی کرده است: “در کارهایی که طبیعت آنها جنبه مستمر دارد، در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود، قرارداد دائمی تلقی می گردد”. بنابر این ماده، از جمله شرایط قرارداد کار دائمی یا غیر موقت آن است که:
اولا؛ قراردادهای کار برای مدت غیر موقت یا دائمی، اصولا در مواردی انعقاد می یابد که کار مورد نظر، جنبه مستمر دارد. هر چند طبق مفهوم مخالف این ماده، برای کارهایی که طبیعت آنها جنبه مستمر و یا غیر موقتی دارد ، می توان از قراردادهای کار موقت نیز استفاده کرد که این موضوع در رای وحدت رویه دیوان عدالت اداری نیز مورد تاکید قرار گرفته است.
ثانیا؛ در انعقاد قراردادهای کار غیر موقت، اصولا مدتی برای قرارداد ذکر نمی شود. بنابراین، در صورتی که در قرارداد کار مدتی برای قرارداد تعیین شده باشد، دیگر نمی توان آن را قرارداد کار غیر موقت دانست.
ثالثا؛ یکی از شرایط مهمی که قانونگذار در قانون کار برای قراردادهای غیر موقت یا دائمی و نامحدود مورد پیش بینی قرار داده است، آن است که با استنباط از ماده 27 این قانون، در قرارداد کار دائمی یا غیر موقت، کارگران را نمی توان بدون دلیل موجه اخراج نمود. بنابراین مطلب، کارفرما برای اخراج کارگر دائمی خود ، باید از فرایند و تشریفات پیش بینی شده در قانون، همچون موجه بودن دلیل اخراج و کسب موافقت شورای اسلامی کار برای اخراج وی استفاده کند.
البته این مسئله سبب شده است که برخی از کارفرمایان از انعقاد قراردادهای کار غیر موقت یا نامحدود با کارگران امتناع کرده و با تمدید مجدد و چندین باره قراردادهای کوتاه مدت و موقت با کارگران، امنیت شغلی آنها را مخدوش نمایند.
آیا انعقاد قرارداد کار با مدت موقت در فعالیت هائی که جنبه دائمی دارند
بر اساس مقررات قانون کار، کارگر و کارفرما مجاز به بستن قرارداد کار با مدت موقت هستند و زمان قرارداد نیز با قید شروع و خاتمه آن با توافق طرفین تعیین می گردد و اصولاً محدودیت زمانی برای مدت قرارداد کار موقت پیش بینی نشده است. بنابراین اعم از اینکه نوع فعالیت کارگاه مستمر باشد یا نباشد موافقت طرفین برای تعیین مدت قرارداد معتبر خواهد بود بدیهی است در فعالیت هائی که جنبه دائمی دارند چنانچه در قرارداد کار قید مدت ذکر نشود قرارداد غیر موقت و دایمی تلقی می شود.
آیا تکرار و تمدید قرارداد کار با مدت موقت باعث تبدیل آن به قرار داد کار دایم خواهد شد؟
انعقاد قرارداد کار با مدت موقت به موجب تبصره های 1 و2 قانون کار مجاز شناخته شده است. تکرار و تمدید این قراردادها برابر دستور العمل شماره 35724 مورخ 15/12/73 اداره کل تنظیم و نظارت بر روابط کار وزارت کار و امر و اجتماعی آن را به قرارداد کار دایم تبدیل نمی کند. گفتنی است که در این نوع قراردادها نیز کارگران در طول اعتبار مدت قرارداد کار از مقررات حمایتی و حفظ امنیت شغلی برخوردار خواهند بود و در صورت تمدید قرارداد کار، کارگران با حفظ سوابق کار قبلی که از توالی و تکرار قرارداد حاصل می شود از مزایای پایان کار پیش بینی شده در ماده 24 قانون کار استفاده خواهند نمود.
چگونگی اثبات و احراز موقت یا غیر موقت بودن قرارداد در قراردادهای کار شفاهی
چنانچه به دلیل شفاهی بودن قرارداد کار و عدم وجود دلایل و یا قرائن دیگری که مبین موقت بودن یا غیر موقت بودن قرارداد باشد امکان تعیین نوع قرارداد به هیچ وجه میسر نگردد می توان در صورتی که فعالیت موضوع قرارداد مورد نظر از جمله فعالیت های مستمر باشد نوع قرارداد را غیر موقت و در غیر اینصورت موقت احراز نمود. بدیهی است در هر حال و در صورت بروز اختلاف حکم ورای قطعی مراجع حل اختلاف قاطع دعوی خواهد بود.
فسخ قرارداد کار دائم
برای فسخ قرارداد کار دائم از جانب کارگر یا کارفرما نیز شرایطی در قانون پیش بینی شده است. نکته قابل توجه این است که فسخ قرارداد کار موقت یا معین ممکن نیست و کارگر در این نوع از قراردادها نمی تواند از کار خود استعفا دهد. در صورت رها کردن کار و وارد شدن خسارت به کارفرما، کارگر باید خسارت وارد شده را پرداخت نماید.
الف- فسخ قرارداد کار دائم از جانب کارگر
فسخ قرارداد کار دائم توسط کارگر با استعفا از کار اتفاق می افتد. کارگری که استعفا می دهد موظف است یک ماه به کار خود ادامه داده و استعفای کتبی خود را به کارفرما تحویل دهد. البته اگر از استعفا منصرف شود، باید طی 15 روز انصراف خود را کتبا به کارفرما اطلاع دهد. در این صورت استعفا منتفی شده و کارگر وظیفه دارد رونوشت استعفا و انصراف از استعفا را به شورای اسلامی کارگاه یا انجمن صنفی یا نماینده کارگران تحویل دهد.
غیبت کارگر به معنای استعفای او به شمار نمی آید و غیبت بی مورد می تواند باعث تعلیق قرارداد کار شود. البته تشخیص ترک کردن کار یا غیبت غیر موجه کارگر به عهده مراجع حل اختلاف کار است. همچنین ترک کردن کار و غیبت غیر موجه می تواند برای کارفرما این حق را ایجاد کند که کارگر را اخراج نماید.
در صورت استعفای کارگر، باید حق سنوات به میزان هر سال یک ماه مبلغ آخرین حقوق را دریافت کند.
ب- فسخ قرارداد کار دائم از سوی کارفرما
کارفرما نیز تحت شرایطی می تواند کارگر را اخراج و قرارداد کار دائم را فسخ نماید.
به موجب ماده 27 قانون کار، اگر کارگر در انجام وظایف کاری خود قصور بورزد یا آیین نامه های انضباطی کارگاه را نقض نماید و پس از تذکر های کتبی همچنان به نقض قوانین ادامه دهد، کارفرما این حق را دارد که با گرفتن نظر مثبت شورای اسلامی کار، علاوه بر مطالبات و حقوق معوقه به نسبت هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین مبلغ حقوق کارگر به عنوان حق سنوات به کارگر پرداخته و قرارداد کار را فسخ نماید.
شرایط فسخ قرارداد کار دائم از جانب کارفرما از این قرار است
⇐ قصور در انجام وظایف کاری یا تحلف از بندهای آیین نامه انضباطی کارگاه. موارد قصور و دستورالعمل های انضباطی کارگاه ها به موجب مقرراتی است که با پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی می رسد. سپس بعد از تخلف صورت گرفته باید کارفرما با تذکر کتبی به کارگر هشدار دهد. در صورت تکرار تخلف یا قصور، با اعلام نظر مثبت شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی می توان قرارداد را فسخ کرد.
⇐ اختلاف بین کارفرما و کارگر یکی دیگر از شرایط فسخ قرارداد کار است. در صورت بروز اختلاف بایستی ابتدا اختلاف با توافق حل شود. در صورت حل نشدن اختلاف باید موضوع به هیات تشخیص اداره کار ارجاع داده شود. در صورت حل نشدن اختلاف از طریق هیات حل اختلاف به موضوع رسیدگی خواهد شد. در طی مدت رسیدگی مراجع حل اختلاف، قرارداد کار به حالت تعلیق در می آید.
⇐ در صورتی که تصمیم نهایی بر اخراج و فسخ قرارداد کار باشد، کارگر می تواند به این تصمیم اعتراض کند و نزد هیئت حل اختلاف اقامه دعوی کند.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.