یکی از مهمترین حقوقی که به موجب شرع و قانون به زن تعلق می‌گیرد مهریه‌ای است که به موجب عقد نکاح میان زن و مرد تعیین می‌شود. بر اساس قانون مدنی زن به محض عقد ازدواج مالک مهریه می‌شود و مرد از همان لحظه متعهد می‌شود که مهریه همسر خود را بپردازد، به لحاظ عرفی مطالبه مهریه معمولا حین دعوای طلاق در دادگاه مطرح می‌شود؛ اما در هر شرایطی زن امکان دریافت مهریه را خواهد داشت. حتی در صورتی که شوهر فوت کرده باشد نیز زن میتواند با ارئه دادخواستی مهریه‌اش را مطالبه کند که از اموال متوفی باید پرداخت بشود.
مهریه پس از مرگ شوهر در دوران عقد
اگر بین زوجین نزدیکی واقع نشده باشد و زوج فوت کند، دوشیزه متوفی میتواند کل مهریه را از محل ماترک وصول کند. اگر مهریه زن وجه نقد باشد به نرخ روز حساب می‌شود و اگر مهریه زن سکه باشد ملاک عین سکه است. بنابراین مهریه بعد از فوت شوهر در صورت باکره بودن هم کامل باید پرداخت شود.
مطالبه مهریه از طریق دادگاه یا اداره اجرای ثبت و مراحل آن
محاسبه مهریه براساس “شاخص” سال فوت شوهر
اگر مهریه زوجه ارز رایج باشد (نه سکه یا اموال منقول و غیر منقول)، مهریه باید بر اساس “شاخص” سال فوت شوهر محاسبه شود، بنابراین هرگاه زنی مهریه خود را ادعا کند به دادگاه مراجعه کرده و مبلغ مهریه براساس زمان مرگ همسرش محاسبه می شود. در مورد مهریه ای که سکه یا مال منقول یا مال غیر منقول است ، چون این املاک ارزش روز را دارند، همان مال محاسبه و به زن پرداخت می شود. زن طبیعتاً از همان مال غیر منقول بلکه از قیمت آن ارث نمی برد اما اگر مهریه زن غیر منقول باشد، همان اموال غیرمنقول به زن تعلق می گیرد. و قوانین ارث در این زمینه اعمال نخواهد شد.
مهریه زن دوم بعد از فوت شوهر
همانطور که اشاره شد ، یکی از مهم ترین موارد حقوق زن بعد از فوت شوهر، مهریه است و به محض انعقاد عقد نکاح، زن مستحق گرفتن مهریه می شود و تفاوتی بین مهریه زن دوم بعد از فوت شوهر با زن اول او ندارد. همچنین مهریه همسر دوم در هر شرایطی قابل دریافت است ولو این که ازدواج زن دوم و مرد متوفی دائمی نباشد. هرچند زن و مرد در عقد موقت از هم ارث نمی برند اما تکلیف مهریه جداست و زوجه پس از مرگ مرد مهریه را می تواند از ما ترک او دریافت کند.
مهر زوجه اول هیچ ارجحیتی بر مهریه زن دوم ندارد.
چگونگی دریافت مهریه زن بعد از فوت شوهر
بر اساس قانون مدنی ، زمانی که شخصی فوت می شود ، ابتدا باید دیون و بدهی های مالی او باید پرداخت شود و سپس اگر چیزی باقی ماند ، میان ورثه او تقسیم می شود . بنابراین ، در صورتی که مردی فوت کند و مهریه همسرش را نپرداخته باشد ، زن می تواند ، مهریه اش را مطالبه نماید ؛ چگونگی دریافت مهریه زن بعد از فوت شوهر از قرار زیر است :
1. اجرای ثبت: مطالبه مهریه از طریق ثبت اولین قدم برای گرفتن مهریه است . طبق ماده 93 قانون ثبت املاک و اسناد: ” کلیه اسناد رسمی راجع به معاملات املاک ثبت شده مستقلا و بدون مراجعه به محاکم لازم الاجرا است .” از آن جایی که سند ازدواج هم سند رسمی محسوب می شود و ذیل آن میزان مهریه مشخص شده است، زن باید با مراجعه به دوایر ثبت اسناد مهریه خود را طلب کند و سپس این مرجع به وراث شوهر ابلاغ می کند تا مهریه زن را پرداخت کنند . هزینه درخواست مهریه از اجرای ثبت برابر یک بیستم مبلغ مهریه است.
زن باید ابتدا با در دست داشتن سند ازدواج خود به دفترخانه محلی که عقد ازدواج در آن جا ثبت شده، مراجعه کند و سر دفتر، اجرائیه پرداخت مهریه را صادر می کند و پس از آن ورثه را از این اجرائیه به وسیله پست سفارشی مطلع می کند و در صورتی که ورثه ظرف مدت ده روز از دریافت ابلاغیه مهریه او را پرداخت نکردند ، ترکه مهر و موم و توقیف می شود و در صورتی که اموالی برای توقیف وجود نداشته باشد، زن پس از دریافت یک گواهی از اداره ثبت، می تواند از طریق دادگاه اقدام کند.
2. دادگاه: در صورتی که زن موفق به دریافت مهریه خود از طریق اجرای ثبت نشد، باید دادخواست مطالبه مهریه را به طرفیت ورثه متوفی به دادگاه خانواده تقدیم کند. هزینه دادرسی مهریه در دادگاه برابر سه و نیم درصد مبلغ مهریه است. مهریه زن طبق ماده 226 قانون امور حسبی از دیون ممتاز است یعنی پرداخت آن بر دیگر دیون ارجحیت دارد:
“ورثه ملزم نیستند غیر از ترکه چیزی به بستانکاران بدهند و اگر ترکه برای اداء تمام دیون کافی نباشد ترکه مابین تمام بستانکاران به نسبت طلب آنها تقسیم می‌شود … در موقع تقسیم، دیونی که به موجب قوانین دارای حق تقدم و رجحان هستند رعایت خواهد شد. بستانکاران زیر هر یک به ترتیب حق تقدم بر دیگران دارند: … طبقه چهارم : الف ) نفقه زن مطابق ماده 1206 قانون مدنی ب ) مهریه زن تا میزان ده هزار ریال”
همچنین طبق ماده مذکور، هر چند خوانده دعوای مهریه پس از مرگ مرد ، ورثه او هستند مهریه از اموال باقی مانده متوفی پرداخت می شود و زن به هیچ وجه امکان دریافت مهریه را از وراث مرد را نخواهد داشت و مهریه فقط باید از محل ترکه پرداخت شود مگر این که وراث برای پرداخت مهریه رضایت داشته باشند. همچنین در صورتی که اموالی که متوفی به جای گذاشته است کافی نباشد، به نسبت مطالبات هر شخص ، اموال او میان طلب کاران تقسیم می شود.
البته نکته مهمی که در رابطه با مهریه زن دائم بعد از فوت شوهر وجود دارد، آن است که مهر زوجه غیر از ارثی است که به وی تعلق می گیرد. به این معنا که در صورت فوت شوهر، زوجه هم قادر به مطالبه ارث بر طبق قانون مدنی خواهد بود و هم می تواند مهریه اش را مطالبه نماید.
حق زن در مطالبه مهریه نسبت به سایر طلبکاران
اگر شوهر مال نداشته باشد، یا دارایی وی تمام بدهی های وی را پوشش ندهد، زن حق تقدم مهریه را تا 10 هزار ریال دارد و نسبت به مازاد طلبکار عادی محسوب می شود. اگر اموال متوفی کافی نباشد ، همان مقدار دارایی بین طلبکاران تقسیم می شود و وراث هیچ تعهدی در پرداخت بدهی های متوفی، بیش از دارایی های وی ندارند.
فرض کنیم زنی پس از دو سال از تاریخ فوت همسرش میخواهد مهریه خود را مطالبه کند. آنچه مسلم است این دعوی باید بطرفیت ورثه متوفی که ترکه ( اموال به جا مانده از متوفی) را پذیرفتند در دادگاه طرح و اقامه شود. حال این سوال مطرح می شود که دادگاه در موردی که مهریه زن وجه رایج است ( نه سکه یا اموال منقول و غیر منقول دیگر) بر اساس شاخص سال فوت شوهر باید مهریه را محاسبه کند یا به نرخ روز و سال مطالبه مهریه؟ برابر قانون (ماده 3 آئین نامه اجرایی قانون الحاق یک تبصره به ماده 1082 قانون مدنی) در مواردی که مهریه زوجه باید از ترکه زوج متوفی پرداخت شود تاریخ فوت مبنای محاسبه قرار می گیرد.
آنچه مسلم است با فوت زوجه مهریه نیز به ورثه او منتقل می شود و اصل طلبی که زوجه بابت مهریه داشته طبقه قاعده ارث به ورثه او انتقال پیدا خواهد کرد و هر یک از ورثه مستحق دریافت آن هستند اصل مبلغ مندرج در نکاح نامه به عنوان مهریه است نه قیمت روز وجه رایج، زیرا این حق را قانون فقط برای زوجه زنده متصور شده نه برای ورثه او. البته در این خصوص نظر مخالف هم وجود دارد و عده ای اعتقاد دارند که ورثه قائم مقام و جانشین او هستند و همان حقی که زوجه متوفیه نسبت به محاسبه وجه رایج به قیمت روز داشت همان حق را ورثه او نیز دارا هستند.
شرایط گرفتن مهریه از پدرشوهر
طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به محض اینکه عقد صورت می‌گیرد، زن مالک تمام مهریه می شود و هر تصرفی که بخواهد میتواند در آن بنماید. طبق این ماده خانم دوشیزه یا باکره میتواند بعد از عقد تمام مهر خود را از شوهر مطالبه کند.
اما طبق ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی، اگر بین زوجین نزدیکی صورت نگرفته باشد و کار به طلاق بکشد به زن نصف مهریه می‌رسد. در صورتی که شوهر قبلاً بیش از نصف مهریه را پرداخت کرده باشد میتواند مازاد را برگرداند.
مهریه زن بعد از فوت همسر
شرایط و مراحل گرفتن مهریه از پدرشوهر
در مورد گرفتن مهریه از سهم الارث شوهر باید چنین گفت که بر اساس قوانین مدنی زمانی که شخصی فوت شود در ابتدا باید کلیه دیون و بدهی‌های مالی او پرداخت شود و سپس اگر چیزی باقی ماند بر اساس قوانین ارث میان ورثه او تقسیم می‌شود.
اگر مردی فوت کند و مهریه همسرش را پرداخت نکرده باشد، زن میتواند با ارائه دادخواست به دادگاه خانواده مهریه اش را مطالبه کند. حتی پس از اینکه تقسیم ترکه و اموال متوفی تمام شده باشد، دادخواست مطالبه مهریه به طرفیت ورثه متوفی اقامه می‌شود.
اگر مهریه زن وجه رایج یا پول نقد باشد بر اساس تاریخ فوت، مهریه زن قابل مطالبه و دریافت است. البته این مسئله را در نظر داشته باشید که مهریه زن غیر از سهم ارثی است که به او تعلق می‌گیرد.
به این معنا که در صورت فوت مرد، زن می تواند طبق قانون مدنی مطالبه ی ارث نماید.
مهریه زن بعد از فوت همسر
وصول مهریه از دیه شوهر فوت شده
اگر دیه بر کسی استقرار پیدا کند این دیه در دارایی او وارد شده و جزو اموالش محسوب می‌شود و حتی ورثه می‌توانند سهم الارث خود را از دیه مطالبه کنند. علاوه بر برداشت سهم الارث ورثه از دیه ی متوفی مهریه زن که نوعی دین ممتاز و برگردن شوهر است نیز از دیه ی شوهر قابل مطالبه است. یعنی مهریه ی زن به عنوان یک دین ممتاز حتی قبل از تقسیم ترکه بین وراث از دیه ی شوهرش به او تعلق می گیرد.
در این میان زوجه می تواند با تامین خواسته دیه ی شوهرش را توقیف کند. برای رسیدن به این مطالبه باید دادخواست خود را به دادگاه حقوقی تقدیم نماید.
مهریه زن بعد از فوت همسر
مهریه پس از مرگ شوهر در عقد موقت
برخلاف عقد دائم هرگاه میزان مهریه مشخص نشود، عقد موقت باطل به حساب می‌آید. پس حتماً در زمان عقد موقت باید مهریه و میزان آن مشخص باشد.
اگر نزدیکی انجام شده باشد کل مهریه و در صورت عدم نزدیکی نصف مهریه را باید بپردازد. اگر مهریه قبل از فوت پرداخت نشده باشد، بعد از فوت همسر از بین نمی‌رود. بلکه جزو دیون متوفی محسوب می‌شود و زوجه میتواند از اموال او توقیف نماید. زیرا مهریه حقی است که با مردن از بین نمی‌رود.
مهریه زن بعد از فوت همسر
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.