تاریخچه تشکیل دیوان محاسبات کشور
تاریخچه‌ی اولیه تلاش انسان برای محاسبه‌ی امور و شمارش دارایی به زمان‌های ابتدایی برمی‌گردد و در گذر تاریخ نیز می‌توان ردپایی از فعالیت‌های بشر برای گسترده‌کردن دامنه‌ی حساب‌رسی‌هایش از امور شخصی به اعمال دولت‌ها را یافت. البته جرقه‌ی اولیه‌ی تشکیل قانونیِ مرجعی با هدف نظارت بر نحوه‌ی استفاده از اموال و درآمد‌های عمومی در ایران، در اصول ۱۰۱ و ۱۰۳ قانون اساسی مشروطه و متمم‌های آن زده شد و این مرجع در سال ۱۳۲۹ قانون مصوبی را نیز به خود اختصاص داد.
البته دیوان محاسبات با پشت سر گذاشتن سابقه‌ی انحلال در سال ۱۳۰۲، در سال ۱۳۱۲ در قالب سازمانی وابسته به وزارت دارایی، دوباره با ساختار خاص خود به انضمام سه شعبه‌ی مستشاری آغاز به‌کار کرد. باید به این نکته هم اشاره کنیم که انتخاب اعضای آن نه در انحصار وزارت دارایی، بلکه از طرف مجلس شورای ملی و بعد از دوره‌ای سه‌ساله انجام می‌گرفت، ولی انتخاب شخص دادستان، اعضای دفتری و ممیزان برعهده‌ی وزیر دارایی و به فرمان شاه بود.
از سال ۱۳۵۸ مطابق اصول ۵۴ و ۵۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی، این مرجع با جدا شدن از وزارت امور اقتصادی و دارایی، تحت نظر مستقیم مجلس شورای اسلامی با استقلال در امور مالی و اداری قرار گرفت و در سال ۱۳۶۱ قانون مخصوص آن تصویب شد. رئیس و دادستان دیوان با شروع به کار هر دوره‌ی قوه‌ی مقننه، از جانب کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس پیشنهاد می‌شوند و اعضای مجلس که نمایندگان منتخب مردم هستند، آنها را برمی‌گزینند. برکناری رئیس دیوان فقط با رأی اکثریت نمایندگان مجلس انجام می‌گیرد.
ازآنجایی که نام دیوان محاسبات همیشه با بودجه همراه بوده، در ابتدا صرفا وظیفه‌ی نظارت بر استفاده‌ی درست از بودجه به‌عنوان بیت‌المال به ذهن می‌رسد، ولی باید دانست که این سازمان بنا به قوانین موجود، وظایفش بسیار گسترده و دقیق‌تر از صِرف نظارت بر نحوه‌ی مصرف بودجه است.
ساختار دیوان محاسبات کشور
همانطور که بیان شد، دیوان محاسبات مستقیما زیر نظر مجلس فعالیت می کند ؛ بنابر این ، هر دوره مجلس ، پس از افتتاح ، رئیس دیوان محاسبات را انتخاب می کند ، به این صورت که کمیسیون دیوان محاسبات و بودجه فردی را پیشنهاد می دهند و نمایندگان تصویب می کنند. همچنین برکناری وی نیز باید با پیشنهاد کمیسیون دیوان محاسبات و تصویب اکثریت نمایندگان انجام شود.
دیوان تشکیل شده از یک دادسرا و دست کم هفت یا هشت هیات مستشاری است که هر هیات 3 مستشار دارد که یکی از آنها رئیس هیئت است . حضور تمامی اعضا برای رسمیت به جلسات لازم است و آراء با نظر اکثریت صادر می شوند.
دادسرای دیوان محاسبات کشور دارای یک دادستان و تعدادی دادیار است که دادستان دادسرا درست مانند رئیس دیوان انتخاب می شود ؛ یعنی با پیشنهاد کمیسیون دیوان محاسبات و بودجه ی مجلس و تصویب نمایندگان . همچنین بر کناری وی نیز با پیشنهاد کمیسیون دیوان محاسبات و تصویب اکثریت نمایندگان انجام می شود .
هیات های مستشاری افرادی هستند که توسط رئیس دیوان محاسبات کشور به مجلس معرفی می شوند به این شکل که رئیس دیوان حداقل 15 نفر از افراد مناسب را به کمیسیون دیوان محاسبات مجلس معرفی می کند و کمیسیون 9 نفر را به عنوان اعضای اصلی هیات های مستشاری و 3 نفر به عنوان عضو علی البدل انتخاب می شوند .
محل استقرار دیوان محاسبات و ادارات کل آن
هم‌اکنون دیوان محاسبات کشور در تهران و ادارات کل آن به‌موجب قانون در مراکز استان‌ها قرار دارند
هیئت عمومی دیوان محاسبات کشور
دیوان علاوه بر بخش های ذکر شده ، هیئت عمومی دارد که بر اساس ماده 36 قانون دیوان محاسبات کشور وظایف مهمی دارد . هیئت عمومی با دعوت رئیس دیوان محاسبات و با حضور حداقل سه چهارم از مستشاران دیوان ، به ریاست خود او ، تشکیل می شود و دادستان دیوان ملزم به حضور در جلسات است و حق رای دارد . نکته ی مهم این است که رای اکثریت مطلق حاضرین به تصمیمات جلسه اعتبار می بخشد . هیئت عمومی در جلسات خود به موارد زیر رسیدگی می کند:
الف- ايجاد هماهنگی و وحدت رويه درانجام وظايف هيأت های مستشاری
ب- صدور رأی در خصوص تفريغ بودجه وگزارش نهايی آن
ج- ساير مواردی که رئيس ديوان محاسبات کشور تشكيل هيأت عمومی را لازم بداند
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.