مطابق قانون مدنی، شخصی که محجور یعنی صغیر، سفیه یا مجنون است، از تصرف در امور مالی و غیر مالی خود ممنوع است، به همین دلیل، آن‌ها تحت ولایت ولی خود یعنی پدر و جد پدری قرار دارند.
اما از آنجا که ممکن است پدر و جد پدری هر دو فوت کرده باشند و کسی را هم به عنوان وصی تعیین نکرده باشند، دادگاه برای اینکه امور شخص صغیر معطل نماند، اقدام به تعیین قیم می کند.
واضح است که شخص قیم از آن رو که نمایندگی از طفل در امور مالی و نگهداری از او را بر عهده دارد، بایستی شرایطی داشته باشد، مانند امانت.
بنابراین، در صورتی که این شخص صفات خود را از دست بدهد، یا در صورت برخی مسائل دیگر، ممکن است قیم عزل شود.
در ذیل به شرایط و موارد عزل قیم می پردازیم.
وظایف قیم
⇐ قیم وظیفه دارد، پیش از مداخله در امور مالی مولی علیه، صورت جامعی از کلیه دارایی وی تهیه کرده، یک نسخه از آن را به امضای خود برای دادستانی که مولی علیه در حوزه آن سکونت دارد بفرستد و دادستان و نماینده او باید تحقیقات لازم را نسبت به میزان دارایی مولی علیه به عمل آورد.
⇐ وظیفه دیگر قیم در مورد اموال مولی علیه این است که اموال ضایع شدنی محجور را بفروشد و با رعایت مصلحت محجور از پول آن، مالی خریداری یا به ترتیب دیگری که به مصلحت است، رفتار کند.
⇐ موضوع دیگر درمان و بهداشت مولی علیه است که از جمله وظایف قیم است. ماده 82 قانون امور حسبی تاکید می کند: قیم باید هزینه زندگی محجور و اشخاص واجب النفقه او و همچنین هزینه معالجه آن ها را در بیمارستان و غیره و هزینه های لازم دیگر از قبیل هزینه تربیت اطفال محجور را بپردازد
⇐ وظیفه دیگر قیم این است که با اطلاع دادستان اسناد و اشیای قیمتی محجور را در محل امنی نگهداری کند و وجوه نقدی را که مورد احتیاج نیست در یکی از بانک های معتبر بگذارد.
⇐ قیم باید حساب خود را پس از کبر و رشد یا رفع حجر به موای علیه سابق خود بدهد. هرگاه قیمومت او قبل از حجر تمام شود. حساب زمان تصدی باید به قیم بعدی داده شود. حکم این ماده مربوط به نظم عمومی است و هیچ قراردادی نمی تواند قیم را از دادن صورت حساب زمان تصدی معاف کند.
نکات مربوط به درخواست تغییر و عزل قیم
همانطور که توضیح دادیم، قانون گذار، این امکان را پیش بینی کرده است که بتوان، شخص دارای قیم نامه را، در صورت وجود جهات عزل قیم، با کمک ثبت دادخواست درخواست عزل و تغییر قیم و نصب قیم جدید، پس از صدور حکم دادگاه، از سمت قیمومیت، عزل نمود. اما، این دادخواست، تنها زمانی منجر به این نتیجه خواهد شد که نکات مربوط به درخواست تغییر قیم، در آن، رعایت شده باشد که این نکات، عبارتند از:
⇐ ثبت کننده نمونه دادخواست عزل قیم، دارای اهلیت (عقل، بلوغ، رشد) و صلاحیت قانونی، برای ثبت این دادخواست باشد.
⇐ خواهان باید، نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و در صورت امکان شغل خود، همچنین، نام، نام خانوادگی، اقامتگاه و شغل خوانده را در دادخواست خود درج کند و بر قیم بودن خوانده، در ستون شرح خواسته دادخواست، تصریح نماید.(مستفاد از ماده 51 قانون آیین دادرسی مدنی )
⇐ خواهان ثبت کننده دادخواست درخواست تغییر قیم شخص محجور، باید از حساب کاربری سامانه ثنا، برخوردار بوده و مراحل احراز هویت، در سامانه احراز هویت ثنا را طی کرده باشد. (این امر، از طریق مراجعه حضوری به دفاتر خدمات قضایی یا مراجعه به آدرس adliran.ir میسر است.)
⇐ خواهان، بتواند، دلایل عزل قیم را با کمک ادله اثبات دعوا به محکمه، اثبات کند و با کمک امارات قانونی، در اقناع قاضی بر عدم صلاحیت قیم فعلی، برای قیمومیت، بکوشد.
موارد عزل قیم
مطابق با ماده 1248 قانون مدنی که موارد عزل قیم را بیان کرده است. موارد عزل قیم به شرح زیر است:
⇐ اولین مورد از موارد عزل قیم این است که اگر مشخص شود قیم دارای صفت امانت نبوده است یا این که این صفت را از دست بدهد.
⇐ اگر قیم مرتکب جنایتی مانند سرقت، خیانت در امانت، کلاهبرداری، اختلاس، هتک ناموس، جنحه نسبت به اطفال، ورشکستگی به تقصیر یا به تقلب، منافیات عفت شود و در این موارد به حکم قطعی محکوم شود، عزل قیم اتفاق می افتد.
⇐ همچنین اگر قیم به علتی به غیر از علل مذکور در مورد فوق محکوم به حبس شود و نتواند امور مالی مولی را اداره کند
⇐ اگر مشخص شود که قیم فاقد اهلیت و توانایی لازم در اداره ی اموال مولی علیه است، عزل قیم رخ خواهد داد.
⇐ اگر قیم ورشکسته اعلام شود.
⇐ قیم مجنون یا فاقد رشد نیز از موارد عزل قیم است.
⇐ هرگاه زن بی شوهری ولو مادر مولی علیه که قیم بوده است، ازدواج کند باید مراتب را ظرف یک ماه از تاریخ انعقاد ازدواج به دادستان اطلاع دهد در غیر این صورت دادستان می تواند تقاضای عزل قیم دهد.
⇐ اگر مشخص شود که قیم از قصد مال متعلق به قیم را جز دارایی های وی قید نکرده است، مسئول هر گونه ضرر و زیان است و اگر در عملش سوء نیت بوده باشد، معزول خواهد شد.
⇐ دادستان می تواند در صورت وجود موجبات موجه از دادگاه مدنی درخواست کند که از قیم تضمینی درباره اداره ی اموال مولی علیه بخواهد. تعیین نوع تضمین، به نظر دادگاه است. اگر قیم برای تعیین نوع تضمین حاضر نشد، عزل قیم صورت می گیرد.
⇐ باید حداقل سالی یک بار قیم حساب تصدی خود را به مدعی العموم یا نماینده ی او بدهد و هرگاه در ظرف یک ماه از تاریخ مطالبه مدعی العموم حساب ندهد، عزل قیم اتفاق می افتد.
نکته مهم در خصوص عزل قیم این است که حکم عزل قیم یک حکم تاسیسی است و ناظر بر آینده است. به این معنی که تاثیر حکم عزل قیم به اعمالی مربوط می شود که قیم از این به بعد انجام خواهد داد. در نتیجه پس از صدور حکم عزل قیم، دیگر اعمالی که انجام می دهد صحیح نیست، اما اعمالی که پیش از حکم عزل قیم انجام داده است، صحیح و نافذ است.
کسانی که می‌توانند درخواست عزل قیم را از دادستان بخواهند؟
محجور و هر ذی نفعی میتواند به دادستان وجود سبب عزل قیم را اطلاع دهند؛ در این صورت اگر دادستان سبب عزل را موجود دید از دادگاه درخواست عزل قیم را می نماید.
اعتراض قیم به عزل خود
قیم میتواند از تصمیم دادگاه راجع به عزل خود اعتراض نماید دادستان نیز میتواند به رد درخواست عزل قیم در دادگاه اعتراض نماید.
نکته: مادامی که تکلیف قطعی عزل قیم معین نشده است امور محجور به وسیله دادستان یا قیمی که موقتا برای محجور معین میشود انجام خواهد شد.
این پست برگرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.