در صورتی که فردی طی یک رای قطعی دادگاه مجرم شناخته و محکوم شده باشد، اصطلاحاً دارای محکومیت قطعی کیفری می‌باشد که در پیشینه کیفری محکوم درج میشود. اما همه محکومیت‌های قطعی کیفری در گواهی‌های صادره از مراجع مربوطه منعکس نمیشود و تنها در صورتی محکومیت قطعی کیفری در گواهی‌های صادره منعکس میشود که فرد محکوم به ارتکاب جرائمی شده باشد که علاوه بر مجازات اصلی، قانون برای محکومین به آن مجازات تبعی نیز در نظر گرفته باشد.
مجازات تبعی که به معنی محرومیت فرد از پاره‌ای از حقوق اجتماعی می‌باشد، بر خلاف مجازات اصلی در حکم دادگاه قید نمی شود و همانطور که از نام آن هویداست به تبع مجازات اصلی بر محکوم تحمیل میگردد.
در نتیجه محکومیت به جرائمی که قانونگذار برای محکومین به آن مجازات تبعی در کنار مجازات اصلی در نظر گرفته است، محکومیت کیفری موثر است و تا مدت زمانی که قانون مقرر کرده است، این محکومیت‌ها در گواهی های صادره از مراجع مربوطه منعکس میشود.
در واقع قانونگذار برای آن که مجرم پس از گذراندن مجازات خود بتواند به جامعه برگردد و در عین حال حقوق جامعه نیز حفظ شود، برای دسته‌ای مشخص از جرائم که مجازات آن‌ها نسبتاً شدید است مجازاتی تبعی در نظر گرفته تا مجرمین پس از گذراندن آن بتوانند به عنوان فردی عادی به دامن جامعه بازگردند و همچون سایر شهروندان مشغول کسب و کار شوند.
اهمیت ثبت سابقه کیفری چیست؟
وقتی فردی مرتکب جرمی شده و به سبب آن برای او در دادگاه پرونده‌ی کیفری تشکیل میشود، قاضی پرونده برای رسیدگی بهتر پرونده دستور می‌دهد تا سابقه کیفری آن فرد متهم را بررسی کنند. بررسی سوابق متهم به قاضی در شناخت متهم و امر قضاوت کمک می‌کند.
ثبت سوابق برای مجرمین سبب میشود که اگر آن فرد مجددا متهم به ارتکاب جرمی شود، به دلیل آن‌که در گذشته چند فقره جرایم این‌چنینی را مرتکب شده است، پس احتمال مجرمیت او بسیار است ؛ این رو قبل از تشکیل جلسات دادگاه و صدور حکم، دادسرا علیه او قرار بازداشت موقت صادر می‌کند. این امر از فرار متهم سابقه‌دار جلوگیری خواهد کرد.
مطابق ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی کیفری “چنانچه متهم حداقل یک فقره سابقه محکومیت قطعی یا دو فقره یا بیشتر سابقه محکومیت غیرقطعی به علت ارتکاب هر یک از جرایم سرقت، کلاهبرداری، اختلاس ، ارتشا، خیانت در امانت و جعل و استفاده از سند مجعول را داشته باشد، طبق ماده 32 همان قانون صدور قرار بازداشت موقت الزامی است”
استخدام در اداره‌های دولتی و برخورداری از حقوق اجتماعی مستلزم نداشتن سوء سابقه کیفری است. مؤسسات و ارگان‌های دولتی قبل از استخدام نیرو، با اخذ گواهی عدم سوء پیشینه از او متوجه خواهند شد که آن فرد دارای چه شخصیت و چه پیشینه‌ای است.
اگر فردی که دارای سوءسابقه است، مجدداً مرتکب جرم شود، لحاظ کردن سابقه کیفری او در رأیی که قاضی صادر می‌کند، سبب شدت و ضعف مجازات او میشود.
اتهامات و احکامی که سابقه کیفری محسوب می شود
طبق قانون محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی، پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی محروم می کند:
الف ـ هفت سال در محکومیت به مجازات های سالب حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی
ب ـ سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنیٌعلیه باشد، نفی بلد و حبس تا درجه چهار
پ ـ دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده نصف دیه مجنیٌعلیه یا کمتر از آن باشد و حبس درجه پنج
تبصره ۱ ـ در غیر موارد فوق، مراتب محکومیت در پیشینه کیفری محکوم درج میشود لکن در گواهی های صادره از مراجع ذیربط منعکس نمی گردد مگر به درخواست مراجع قضایی برای تعیین یا بازنگری در مجازات
تبصره ۲ ـ در مورد جرایم قابل گذشت در صورتی که پس از صدور حکم قطعی با گذشت شاکی یا مدعی خصوصی، اجرای مجازات موقوف شود اثر تبعی آن نیز رفع می شود.
تبصره ۳ ـ در عفو و آزادی مشروط، اثر تبعی محکومیت پس از گذشت مدت های فوق از زمان عفو یا اتمام مدت آزادی مشروط رفع میشود. محکوم در مدت زمان آزادی مشروط و همچنین در زمان اجرای حکم نیز از حقوق اجتماعی محروم میگردد.
سابقه کیفری مختص افراد دارای سن ۱۸ سال تمام شمسی و بالاتر
همانگونه که از متن ماده ۹۵ قانون مجازات اسلامی مشخص است محکومیت کیفری اطفال و نوجوانان یعنی افراد کمتر از ۱۸ سال تمام شمسی فاقد آثار کیفری است و دارای مجازات تبعی نیست در واقع حکم ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی فقط در مورد جرایم ارتکابی افراد دارای سن ۱۸ سال تمام شمسی و بالاتر است.
اگر شخصی به طور مثال مرتکب جرم تعزیری درجه هفت شود یا مرتکب جرمی شود که مجازات آن شلاق تعزیری است یا جرمی دیگر که خارج از موارد مذکور در بندهای ماده ۲۵ است آیا مراتب در سابقه کیفری او درج میشود.
مطابق تبصره ۱ ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی پاسخ ما به این سوال مثبت است یعنی مراتب در پیشینه کیفری ثبت میشود لیکن سابقه کیفری موثر محسوب نمیشود یعنی در گواهی های صادره منعکس نمیشود مگر به درخواست مراجع قضایی آن هم برای تعیین یا بازنگری در مجازات.
نحوه پاک کردن سوء پیشینه
یکی از سوالاتی که معمولا در این زمینه وجود دارد این است که آیا می توان سوء پیشینه کیفری را پاک کرد؟ یا اینکه پاک شدن سوء پیشینه کیفری چقدر طول می کشد؟
در پاسخ به این دسته سوالات باید بگوییم سوء سابقه کیفری دائمی نخواهد بود. در واقع همانطور که در بالا مدت زمان های مربوط به هر دسته از سوابق کیفری را عنوان کردیم، سوء پیشینه فرد از بین خواهد رفت. این امکانی است که توسط قانون گذار برای متهم به جرم فراهم شده است. در واقع متهم بعد از گذشت مدت زمان تعیین شده مجدد می تواند از حقوق اجتماعی خود استفاده نماید.
آیا حبس تعلیقی سوء پیشینه محسوب می شود؟
در اینکه حبس تعلیقی سوء پیشینه موثر محسوب می شود یا خیر، ابهام زیادی وجود دارد. بعضی از جرایم که مجازات آن ها حبس تعلیقی است هیچ گونه سوء پیشینه کیفری برای فرد ایجاد نمی کند؛ اما بعضی دیگر از این جرایم برای فرد سوء پیشینه ایجاد می کنند.
البته سوء پیشینه حبس تعلیقی تا مدتی است و معمولا بعد از اتمام دوره حبس تعلیقی اثر ان از بین می رود.
این پست برگرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.