همانطور که می‌دانید وقتی جرمی اتفاق می‌افتد، در دادگاه پرونده‌ای برای رسیدگی و اثبات وقوع آن جرم تشکیل میشود. اما چنین نیست که هر دادگاهی بتواند برای هر جرمی تشکیل پرونده داده و به آن رسیدگی کند! بلکه در وهله اول دادگاه هایی که مختص همان جرم هستند صالح شناخته می‌شوند و در وهله بعد اگر چنین مکانی وجود نداشت، دادگاه واقع در محل وقوع جرم به عنوان مرجع قضایی صالح به آن جرم رسیدگی می‌کند.
اما گاها و در مواردی خاص، قانون صلاحیت رسیدگی به جرم و تشکیل پرونده جهت اثبات وقوع جرم و محاکمه مجرم را از دادگاه مذکور سلب می‌کند. در این موارد، رسیدگی به جرم به دادگاه هم عرض دیگری که در مکانی غیر از مکان وقوع جرم قرار دارد، محول میشود. به این اتفاق در علم حقوق، احاله کیفری گفته میشود.
چرا که رسیدگی به پرونده کیفری که مسئول آن یک دادگاه و محکمه مشخصی بوده، به دادگاه دیگری واگذار میشود.
احاله در چه مواردی انجام می گردد؟
از آنجایی که اصل بر عدم احاله است (چراکه احاله از استثنائات مربوط به قواعد صلاحیت محلی به شمار میرود و با آن مخالف است) لذا باید موارد آن معین باشد.
مهم ترین دلایلی که قانونگذار در احاله در امور کیفری معین نموده است، مواردی از این قبیل است که متهم یا متهمین در حوزه قضایی دیگری اقامت داشته باشند و یا اینکه محل وقوع جرم از دادگاه صالح دور باشد.
مقنن در مواد ۴۱۹ و ۴۲۰ قانون آیین دادرسی کیفری به موارد معروضه اشاره نموده است. ماده ۴۱۹ قانون آیین دادرسی کیفری بیان میدارد:
“احاله در موارد زیر صورت می گیرد:
الف- متهم یا بیشتر متهمان در حوزه دادگاه دیگری اقامت داشته باشند.
ب- محل وقوع جرم از دادگاه صالح دور باشد، به نحوی که دادگاه دیگر به علت نزدیک بودن به محل وقوع آن، آسان تر بتواند به موضوع رسیدگی کند.
تبصره- احاله پرونده نباید به کیفیتی باشد که موجب عسر و حرج شاکی و یا مدعی خصوصی شود.”
همچنین ماده ۴۲۰ قانون آیین دادرسی کیفری مقرر می دارد:
“علاوه بر موارد مذکور در ماده قبل، به منظور حفظ نظم و امنیت عمومی، بنا به پیشنهاد رئیس قوه قضائیه یا دادستان کل کشور و تجویز دیوان عالی کشور، رسیدگی به حوزه قضائی دیگر احاله میشود.
تبصره- در جرائم در صلاحیت سازمان قضائی نیروهای مسلح، رئیس این سازمان می‌تواند به منظور حفظ نظم و امنیت عمومی و رعایت مصالح نیروهای مسلح، پرونده را به حوزه قضائی دیگر احاله کند.”
شرایط احاله در امور کیفری
برای اینکه احاله در امور کیفری صورت گیرد، باید شرایط انجام این امر، وجود داشته باشد که این شرایط، در مواد 419 و 420 قانون آیین دادرسی کیفری مشخص شده اند. لذا در این قسمت، قصد داریم، بر اساس آنچه در این مواد آمده، در خصوص شرایط احاله پرونده کیفری، توضیح دهیم. این شرایط، عبارتند از:
⇐ محل اقامت تنها متهم پرونده و در صورت تعدد، محل اقامت بیشتر متهمین پرونده، در حوزه قضایی دادگاه دیگری، غیر از دادگاه محل وقوع جرم، واقع شده باشد.
⇐ جرم در قسمتی از حوزه قضایی دادگاه محل وقوع جرم، رخ داده باشد که عملا، به دادگاه حوزه قضایی دیگر، نزدیک تر باشد و در صورت رسیدگی توسط دادگاه حوزه قضایی دیگر، روند رسیدگی، تسریع شود.
⇐ حفظ نظم و امنیت عمومی جامعه، به گونه ای ایجاب کند که بهتر باشد، جرم رخ داده در یک حوزه قضایی، توسط دادگاه حوزه قضایی دیگری، مورد رسیدگی و بررسی قرار گیرد و در خصوص آن، حکم مقتضی، صادر شود.
مراحل انجام احاله در امور کیفری
اگر دلیل انجام احاله در دادگاه کیفری به جهت دور بودن محل اقامت متهم یا متهمین و یا دور بودن محل وقوع جرم از دادگاه صالح باشد، اگر هر دو دادگاه در یک استان باشند، انجام احاله با درخواست دادستان یا رییس حوزه قضایی مبدأ و موافقت شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان صورت می گیرد که به این نوع احاله، اصطلاحاً احاله درون استانی گفته میشود اما اگر هر دو دادگاه در استانهای مختلف باشند، با درخواست اشخاص فوق الذکر و موافقت دیوانعالی کشور صورت می پذیرد (احاله برون استانی).
در ارتباط با جرایم اتفاق افتاده در صلاحیت سازمان قضایی نیروهای مسلح، انجام احاله بنا به درخواست دادستان نظامی یا رییس سازمان قضایی استان و با موافقت رییس سازمان قضایی نیروهای مسلح صورت می گیرد.
اما گاهی اوقات ممکن است که ضرورت انجام احاله بدلیل رعایت حفظ نظم و امنیت جامعه باشد در اینصورت احاله پرونده با پیشنهاد رئیس قوه قضائیه یا دادستان کل کشور و تجویز دیوان عالی کشور، انجام می شود. اما اگر جرم ارتکابی در زمره جرائم نظامی باشد، رییس سازمان قضایی نیروهای مسلح راساً می تواند پرونده را به دادگاه دیگری احاله دهد.
مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به احاله کیفری
منظور از مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به احاله کیفری، همان مرجع و مقام قضایی است که باید با درخواست احاله پرونده کیفری موافقت نماید.
همانطور که با مطالعه مطالب بالا متوجه شدید، این مرجع یکی از مراجع و مقامات زیر خواهد بود؛
⇐ شعبه اصلی دادگاه تجدید نظر استان
⇐ دیوان عالی کشور
⇐ رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح
این پست برگرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.