چگونگی ممنوع الخروج كردن فرزند

ممنوع الخروج كردن فرزند حق ولی قهری است و با درخواست امکان پذیر است همچنین وی می تواند در مورد خروج از کشور فرزند تصمیم گیری کند اما با شرایطی که ذکر خواهیم کرد چرا که اختیار ولی قهری در مورد فرزند به طور مطلق می باشد.

هر یک ازپدر و مادرکه دارای حق حضانت فرزند است نمی تواند فرزند را از کشور خارج کند مگر با رضایت طرف مقابل و یا اینکه فرزند را به شهر دیگری ببرد که ملاقات طرف دیگر تحت تاثیر قرار گرفته و دشوار یا غیر ممکن گردد و طبق ماده 42 قانون حمایت از خانواده: (( صغیر و مجنون را نمی توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخص دیگری که حضانت و نگه داری آنان به او واگذر شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج کشور فرستاد مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی حق، این امر را اجازه دهد. دادگاه در صورت موافقت با خارج کردن صغیر و مجنون از کشور بنا به درخواست ذی نفع برای تضمین باز گرداندن صغیر و مجنون تامین مناسبی اخذ می کند. ))

شرایط خارج کردن فرزند از کشور

در ماده‌های ۴۱ و ۴۵ قانون حمایت از خانواده چنین مقرر شده است که صلاح فرزند اصلی‌ترین موضوع می‌باشد که می‌بایست توجه زیادی به آن شود.

به همین علت چنانچه دادگاه تشخیص دهد که مصلحت فرزند در خارج شدن وی از کشور و یا حتی تغییر مکان زندگی او می‌باشد، این اختیار را به والد حضانت کننده خواهد داد که بتواند فرزند را از کشور خارج نماید.

به موجب ماده ۴۲ قانون حمایت از خانواده:

«فرد حضانت کننده در صورتی که بتواند در دادگاه ثابت کند که صلاح فرزند او در خروج از کشور و یا تغییر محل زندگی او است این اجازه را خواهد داشت که مجوز خروج از کشور فرزند خودرا دریافت نماید.»

با این‌حال این امر زمانی ممکن است که والد حضانت کننده فرزند توسط وکیل مجرب خانواده در دادگاه ثابت کند که فرزند را به کشور باز می‌گرداند و با خارج کردن فرزند از کشور از دیدار وی با والد دیگرش ممانعت نخواهد کرد.

حکم ممنوع الخروج کردن فرزند در دادگاه چگونه صادر می شود؟

در صورتی‌که هر یک از والدین که حضانت کودک را در اختیار ندارند به دادگاه مراجعه کند و ضمن ثبت شکوائیه از قاضی درخواست کند که فرزندشان را ممنوع الخروج کند، قاضی هم با بررسی همه جوانب این رای را صادر خواهد کرد.

با این‌حال صدور حکم ممنوع الخروجی فرزند به آسانی صورت نمی‌گیرد و می‌بایست والد ادعای خویش را اثبات کند.

به‌منظور اثبات ادعا باید والد دیگر در دادگاه گذرنامه فرزند خویش و یا مدارکی را ارائه دهد که حاکی از آن باشد، والدی که حضانت فرزند را در اختیار دارد، قصد خروج فرزند از کشور را دارد.

البته این رای موقعی صادر می‌گردد که خارج کردن فرزند از کشور به صلاح او نبوده و سود و منفعتی برای وی به دنبال نداشته باشد.

ممنوع الخروج کردن فرزند توسط پدر

همان‌طور که گفته شد ولی یک فرزند می‌تواند تصمیماتی برای فرزند بگیرد اما در بحث خروج از کشور کمی محدودیت برای او ایجاد می‌شود چون امکان دارد با خارج کردن فرزند از کشور حق کسی که حق ملاقات با فرزند را دارد ضایع شود.

از طرفی اگر حضانت فرزند نیز به‌عهده مادر باشد پدر یا جد پدری که ولی او هستند می‌توانند از خروج فرزند از کشور جلوگیری کند که برای این امر پدر می‌تواند به اداره گذرنامه مراجعه نموده و خیلی سریع و راحت فرزند غیر رشید را ممنوع‌الخروج نماید و این در حالی است که مادر این‌گونه راحت نمی‌تواند فرزند خود را ممنوع‌الخروج کند.

در این خصوص کاملاً واضح است که برای اشخاص زیر هیجده سال اگر بخواهند از کشور خارج شوند مطابق با قانون گذرنامه باید اجازه پدر باشد و مادر صرف داشتن حضانت نمی‌تواند او را از کشور خارج کند و بالعکس اگر حضانت با پدر باشد هرچند که می‌توانند برای فرزند گذرنامه بگیرد در عوض مادر نیز می‌تواند از خروج فرزند از کشور جلوگیری کند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

ممنوع‌الخروج کردن فرزند توسط مادر

گفتیم که پدر و مادر که دارای حق حضانت فرزند باشند نمی‌توانند فرزند را از کشور خارج کنند مگر طرف مقابل به این امر رضایت داشته باشد حال اگر ولی قهری یعنی پدر یا پدربزرگ بخواهند برای خروج فرزند از کشور اقدام کند مادر نیز می‌تواند از این خروج جلوگیری کنند منتها روند کمی پیچیده‌تری دارد چراکه باید از طریق دادگاه اقدام شود.

برای این اقدام مادر باید به یکی از دفاتر خدمات  الکترونیک قضایی مراجعه نموده و دادخواستی مبنی‌بر جلوگیری و ممنوعیت خروج اطفال مشترک از کشور تنظیم و آن دفتر ارائه دهد و بعد از آن باید در جلسات دادگاه دلایل خود را به قاضی تقدیم کند و مقام قضایی بعد از بررسی این دلایل و همچنین بررسی دلایل طرف مقابل که پدر می‌باشد درصورتی‌که صلاح بداند می‌تواند دستور ممنوع الخروجی فرزند را صادر کند.

مستند قانونی این‌موضوع ماده ۴۲ قانون حمایت از خانواده می‌باشد که در این ماده گفته‌شده « صغیر و مجنون را نمی‌توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با درنظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی‌حق این امر را اجازه دهـد. دادگاه درصـورت موافقت با خـارج کردن صغیـر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی‌نفع، برای تضمین بازگرداندن صغیر و مجنون تامین مناسبی اخذ می‌کند.»

در چه صورتی گرفتن رضایت والد دیگر برای خروج فرزند از کشور الزامی است؟

در ماده ۱۸ قانون حمایت خانواده آمده است که اگر فرزندی که قرار است از کشور خارج شود زیر هجده سال سن داشته باشد و تحت حضانت مادرش باشد، دارا بودن اجازه پدر برای خروج او الزامی خواهد بود و مادر نمی تواند بدون اخذ اجازه پدر فرزند را از کشور خارج کرده و یا محل زندگی او را که طبق توافقات تعیین شده است را تغییر دهد.

این پست برگرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد