براساس قانون آیین دادرسی مدنی قرارعدم استماع دعوا، درمواردی صادرمی شودکه دعوا با توجه به قوانین ومقررات، غیر قابل استماع باشد یعنی دعوا اصلا قابلیت استماع را ندارد و قاضی نمی تواند به علت وجود موانعی، وارد رسیدگی به ماهیت دعوا شود ودعوا قابلیت رسیدگی نداشته ویا بیهوده شمرده می شود و به گونه ای که اگرحتی موضوع مورد ادعای خواهان هم احرازشود، دادگاه نتواند آثار قانونی برآن بار نماید ودادگاه بدون ورود به ماهیت دعوا، اقدام به صدوراین قرارمی کند و پس از رفع موانع، شخص می تواند اقدام به طرح مجدد دعوا درمحاکم نماید.
ماده2 قانون آیین دادرسی مدنی باوضع قاعده کلی،دادگاه هارامکلف ساخته تابه دعوایی رسیدگی نمایند که منطبق با قانون طرح شده باشد اما عدم تبیین مبانی قرار عدم استماع دعوا منجربه تشتت آراء صادره ازمحاکم قضایی در موضوعات یکسان ومشابه شده است که براساس پژوهش های انجام شده، رعایت نظم عمومی و قواعد آمره، حفظ حقوق احتمالی اشخاص ثالث، احترام به اصل حاکمیت اراده، بیهوده وعبث بودن رسیدگی به برخی از دعاوی مبتنی براصول وموازین حقوقی،ازمبانی صدورقرارعدم استماع دعوا می باشد.
درقانون تعریف مشخصی ازقرارعدم استماع دعوا وبیان مصادیق آن، ارائه نشده است وتنها جایی که ازقرارعدم استماع دعوا نام برده است بند ب ماده 332 قانون آیین دادرسی مدنی است که این قرار را ازقرارهای قابل تجدید نظردانسته است.
تفاوت قرار عدم استماع و قرار رد دعاوی
این دو نوع قرار از نظر ماهیتی با یکدیگر تفاوت داشته و شامل موارد زیر می شود:
ویژگی تمام قرارهای دادگاه‌ها به این نحو است که دخالتی در ماهیت دعوا ندارند. پس قرار رد دعوا و عدم استماع دعوا به عنوان دو قرار خارج‌کننده پرونده از جریان دادرسی در دادگاه‌ها مطرح هستند. با این حال می توان گفت که در قرار رد دعوا به علت عدم رفع نقص برای موارد اعلام شده در دادگاه صادر می شود. و یا اینکه دادگاه به دعوا رسیدگی کرده و به دلیل عدم رعایت موارد قانونی این نوع قرار را صادر کرده است. اما در قرار عدم استماع، دادگاه موضوع را رسیدگی نکرده است. چرا که مانعی برای اقامه دعوا وجود دارد.
قرار عدم استماع دعوی
⇐ این قرار به طور موقت از رسیدگی به دعوا جلوگیری به عمل می آورد.
⇐ در قرار استماع دعوا هزینه دادرسی پرداخت شده، قابل استرداد نخواهد بود.
⇐ اگر حکم به اصل دعوا، قابلیت تجدید نظر خواهی داشته باشد، قابل تجدید نظرخواهی در مهلت اعتراض می باشد.
⇐ رسیدگی به دعوایی که این قرار برایش صادر شده، پس از رفع علت، امکان پذیر است.
شروط صدور قرار عدم استماع
متاسفانه در قانون آیین دادرسی مدنی قانون گذار مشخص نکرده است که در چه موردی قرار عدم استماع دعوا صادر می شود. اما می توان باتوجه به پرونده هایی که تا بحال برای آنها این نوع قرار صادر شده به نمونه های زیر اشاره کرد:
⇐ دعوی مطرح شده علت نامشروعی داشته باشد .
⇐ طرح دعوی تصرف عدوانی بعد از دعوی درمورد اصل مالکیت باشد.
⇐ طرح دعوا ممانعت ازحق پس از طرح دعوی راجع به اصل حق انتفاع و ارتفاق باشد.
⇐ واخواهی ازحکم حضوری باشد.
⇐ تجدید نظرخواهی از آرا غیرقابل تجدید نظر وفرجام خواهی از آرا غیر قابل فرجام باشد.
⇐ دردعوایی که دارای خواندگان متعدد است نام تمام آن ها درج نشده باشد.
⇐ طرح دعوی علیه شخصی باشد که در هنگام تقدیم دادخواست فوت شده است.
⇐ خواسته موجه و قانونی نباشد.
⇐ حفظ حقوق احتمالی اشخاص ثالث مورد نیاز باشد.
⇐ کلیه اصحاب دعوا در دعاوی طاری طرف دعوا قرار نگرفته باشند.
آیا قرار عدم استماع دعوا دارای اعتبار امر مختومه است؟
خیر. قرار عدم استماع دعوا از اعتبار امر مختومه برخوردار نیست. به این معنا که اگر یک بار این قرار صادر شود، امکان طرح مجدد آن از سوی خواهان وجود دارد.
آیا قرار عدم استماع دعوی، قابل اعتراض است ؟
با توجه به ماده 332 قانون آیین دادرسی مدنی، اگر اصل دعوی شما قابل اعتراض باشد، قرار عدم استماع دعوی، هم قابل اعتراض است
مهلت اعتراض به قرار عدم استماع دعوی
20 روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.