اصحاب دعوی به کسانی گفته می‌شود که باید در جلسه دادرسی حضوری پیدا کنند و در اصل مخاطب جلسه دادرسی هستند. این افراد خواهان، خوانده در امور حقوقی و در امور کیفری، شاکی و متهم نامیده می شوند.
فوت اصحاب دعوی در دعاوی حقوقی
در امور حقوقی هر وقت یکی از اصحاب دعوا اعم از خواهان یا خوانده فوت کند، دادگاه جریان رسیدگی به آن دعوا را متوقف خواهد کرد و این امر را به اطلاع طرف دیگر دعوا می رساند.
پس از آن که برای طرف فوت شده جانشین تعیین شد رسیدگی به آن دعوا مجددا به جریان افتاده و مورد بررسی قرار می گیرد تا در مورد آن حکم قطعی صادر شود.
این امر در ماده ۱۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی نیز مورد حکم قرار گرفته است، به موجب این ماده: «هرگاه یکی از اصحاب دعوا فوت نماید یا محجور شود یا سمت یکی از آنان که به موجب آن سمت، داخل دادرسی شده زایل گردد دادگاه رسیدگی را به طور موقت متوقف ومراتب را به طرف دیگر اعلام می دارد. پس از تعیین جانشین و درخواست ذی نفع، جریان دادرسی ادامه می یابد مگر اینکه فوت یا حجر یا زوال سمت یکی از اصحاب دعوی تاثیری در دادرسی نسبت به دیگران نداشته باشد که در این صورت دادرسی نسبت به دیگران ادامه خواهد یافت.»
به عنوان مثال شخص الف دادخواست مطالبه مبلغی به میزان ۱۰ میلیون تومان علیه شخص ب طرح و اقامه می کند اما در حین رسیدگی به این پرونده شخص ب که خوانده است فوت می کند و یا محجور می شود، در این حالت دادگاه فوت “ب” را به خواهان اطلاع می دهد خواهان نیز باید ورثه او را به دادگاه معرفی کند تا به جانشینی از شخص ب دادرسی ادامه پیدا کند.
فوت اصحاب دعوی در دعاوی کیفری
الف- فوت شاکی خصوصی
زمانی که شاکی خصوص فوت کند کلیه حقوقی که از دعوی ناشی می شود به ورثه او خواهد رسید. به دیگر بیان زمانی که شاکی فوت می کند حقوق خصوصی او به ورثه‌اش انتقال می یابد و دیگر این ورثه هستند که باید به جای او در دادگاه یا دادسرا برای رسیدگی و پیگیری جریان پرونده حضور یابند.
به عنوان مثال اگر شخص الف یا شاکی تحت عنوان جرم خیانت در امانت از شخص ب شکایت کند و بعد از آن که بازپرس تحقیقات مورد نیاز را انجام داد و پیش از آن که کیفرخواست تنظیم شود، شخص شاکی فوت کند، این ورثه او هستند که می توانند در جلسات دادرسی شرکت کرده و شکایت مورث خود را مورد پیگیری قرار دهند.
قابل توجه است که اگر جرم ارتکابی از جرایم قابل گذشت باشد ورثه می توانند از حق خود که بر اثر فوت شاکی به آن ها منتقل شده است گذشت کنند، و اگر همگی آن ها گذشت کنند تعقیب و رسیدگی جرم ارتکاب یافته و اجرا کردن مجازات آن متوقف خواهد شد.
ب- فوت متهم در پرونده کیفری
به موجب ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری، یکی از مواردی که موجب توقف تعقیب جزایی و اجرای مجازت می شود این است که در مجازات‌های شخصی، متهم یا محکوم علیه فوت کند.
زمانی که متهم فوت می کند، تعقیب، محاکمه و اجرا کردن مجازات متوقف می شود. زیرا که به موجب اصل شخصی بودن مجازات‌ها، تنها کسی که عمل غیر قانونی انجام داده است مسئول است و باید مجازات مربوطه را متحمل شود، نه ورثه‌اش. البته در این خصوص تنها یک استثنا وجود دارد و آن هم مسئولیت عاقله، اقارب و بیت المال در پرداخت دیه است.
لازم به ذکر است که اگر متهمین متعدد باشند، فوت نمودن یکی از آنها باعث متوقف شدن دعوا نسبت به همان شخص می شود و رسیدگی به آن امر برای بقیه بدون توقف ادامه دارد.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.