کلاهبرداری عبارت است از بردن مال متعلق به دیگری و توسل به وسایل متقلبانه و فریب دیگری که این کار به وسیله مانورهای متقلبانه صورت می‌گیرد.
کلاهبرداری از زمره جرایمی است که نوعی اکل مال بالباطل محسوب می‌شود و با توجه به عمومیت آیه شریفه و«لا تاکلوا اموالکم بینکم بالباطل» با استفاده از عنوان کلی تعزیرات که برای اعمال حرام وضع شده اند، قابل مجازات می‌باشد
یعنی آیه از خوردن و استفاده از اموال که از طریق باطل کسب شده نهی کرده و نهی هم دلالت بر حرمت دارد و تعزیرات هم برای اعمال حرام وضع شده لذا کلاهبرداری که از مصادیق اکل مال به باطل است قابل تعزیر است.
آنچه که جرم کلاهبرداری را از سایر جرایم علیه اموال متمایز می کند آن است که در اکثر این جرایم، مال بدون رضایت یا بدون آگاهی صاحب مال و حتی گاه به دلیل توسل مجرم به اعمال خشونت آمیز، از قربانی به مجرم منتقل می گردد درحالی که درکلاهبرداری، قربانی با رضایت و طیب نفس، مال را در اختیار مجرم قرار می دهد.
شروط لازم جهت تحقق جرم کلاهبرداری
۱_ متقلبان بودن وسایلی که کلاهبرداری از آنها برای اغفال دیگری استفاده می‌کند.
۲_ اغفال شدن و فریب خوردن قربانی که مستلزم عدم آگاهی وی نسبت متقلّبان بودن وسایل مورد استفاده است.
۳_ متعلق بودن مال برده شده به دیگری
شروع به جرم کلاهبرداری
برای قابل مجازات بودن شروع به جرم، باید شخص مرتکب قصد ارتکاب جرم را کرده و با برداشتن گام های اساسی به حصول نتیجه نزدیک شده باشد. بنابراین، مجرد قصد ارتکاب جرم و یا عملیات و اقداماتی که فقط مقدمه جرم است و ارتباط مستقیم با وقوع جرم ارتباط ندارد، شروع به جرم نیست و از این حیث قابل مجازات نمی‌باشد.
با توجه به مفاد تبصره۲ ماده۱ قانون تشدید … مجازات شروع به کلاهبرداری، حداقل مجازات مقرر در هر مورد می‌باشد. چون در شروع به کلاهبرداری، مرتکب هنوز مالی را أخذ نکرده است، تعیین جزای نقدی معادل مالی که کلاهبردار أخذ کرده است در شروع به جرم بی معنی به نظر می‌رسد. لذا در این حالت تنها حکم به حبس و انفصال به میزان مقرر داده خواهد شد.
سوالی که ممکن است پیش می‌آید این است که هرگاه اثبات شود که مرتکب، حتی در صورت اتمام جرم، به نتیجه مورد نظر خود نمی‌رسیده است، آیا می‌توان او را به شروع به ارتکاب جرم محکوم کرد؟
فرض کنید کسی با توسل به وسایل متقلبانه سعی در أخذ قطعه جواهری از دیگری کند، بدون توجه به اینکه قطعه جواهر مورد نظر او، قبل از آن شخص دزدیده شده است یا بیمه شده ای بدون توجه به اینکه مدت بیمه نامه او منقضی شده است با صحنه سازی و ایجاد حادثه غیر واقعی، سعی در أخذ خسارت از شرکت بیمه کند.
درپاسخ باید بیان داشت که: تبصره ماده ۱۲۲ق.م.ا. ۱۲ در این رابطه بیان می‌دارد: هرگاه رفتار ارتکابی ارتباط مستقیم با ارتکاب جرم داشته لکن به جهات مادی که مرتکب از آن ها بی اطلاع بوده وقوع جرم، غیرممکن باشد، اقدام انجام شده در حکم شروع به جرم است.
در شروع به جرم، عدم امکان ارتکاب جرم باید ناشی از جهات مادی باشد؛ مثال اینکه بر خلاف تصور مرتکب، بیمه نامه وی، که بر آن اساس می‌خواسته از شرکت بیمه، مطالبه غرامت به استناد آتش سوزی مصنوعی که خود آن را ایجاد کرده است نماید، منقضی شده بوده است و یا تفنگی که آن را به سوی دیگری گرفته و به قصد کشتن او ماشه آن را چکانده، فاقد فشنگ بوده است.
لکن هرگاه عدم امکان، قانونی باشد؛ مثل ربودن مال خود به قصد سرقت و به تصور اینکه مال غیر است یا اقدام به شلیک به یک جسد به قصد قتل به تصور اینکه زنده است و یا اقدام به سقط جنین زنی که برخلاف تصور مرتکب اساسا باردار نمی باشد ظاهرا نمی توان مرتکب را حتی به استناد تبصره ماده۱۲۲ق.م.ا. محکوم کرد.
عناصر تشکیل دهنده شروع به جرم کلاهبرداری
یک عمل کلاهبردارانه از سه عنصر اصلی و مهم تشکیل شده است که در صورت نبود هر یک از این سه عنصر اثبات عمل کلاهبرداری امکان پذیر نخواهد بود:
الف- عنصر قانونی
بر اساس اصل بنیادین حقوق جزا، هیچ گونه فعل یا ترک فعلی جرم محسوب نمی شود ، مگر اینکه به سبب یک متن قانونی مجرمانه بودن آن فعل یا ترک فعل اعلام شده باشد.
ب- عنصر مادی
جهت تحقق عنصر مادی کلاهبرداری باید سه فرض زیر رخ دهد؛
۱. کلاهبردار باید به وسایل متقلبانه متوسل شده یا اینکه مانورهای متقلبانه از خود نشان دهد؛ مثلا شرکت جعلی تاسیس کند.
۲. فرد فریب خورده باید واقعاً فریب خورده باشد و به کلاهبردار اعتماد کرده باشد.
۳. کلاهبردار باید موفق به بردن مال دیگری گردد.
ج- عنصر معنوی
بر اساس این عنصر، که به آن سوء نیت نیز گفته می شود، کلاهبردار باید در هنگام کلاهبرداری سوء نیت داشته باشد.
مطابق با قوانین مجازات اسلامی جدید، شروع به جرم اگر با شرایط خاصی همراه باشد، حالت مجرمانه دارد و برای آن مجازات لازمه در نظر گرفته شده است.
یک جرم دارای شرایط و مراحلی است که در صورت تحقق آنها ، جرم محقق می گردد.
مجازات شروع به جرم کلاهبرداری
مجازات شروع به جرم کلاهبرداری را در شقوق کلاهبرداری می‌توان به شرح ذیل بیان نمود:
1.کلاهبرداری ساده: اگر مبلغ مال بیشتر از یک میلیارد ریال باشد همانطوریکه بیان شد مجازات تعزیر درجه 4 است. اما مجازات شروع به کلاهبرداری ساده برای مرتکب حبس تعزیری درجه 5 است. ولی اگر مبلغ مال یک میلیارد ریال یا کمتر باشد، مجازات 5 قانون‌گذار برای آن در نظر گرفته و مجازات شروع کلاهبرداری حبس یا شلاق یا جزای نقدی درجه 6 است.
2. کلاهبرداری مشدد: همانطوریکه می‌دانیم در ماده 1 قانون تشدید اگر مبلغ مال بیش از یک میلیارد ریال باشد، تعزیر درجه 4 می‌باشد و مجازات شروع به کلاهبرداری مشدد با در نظر گرفتن اینکه ماده 1 قانون تشدید محسوب گردد، مجازات حبس تعزیری درجه 5 است و اگر مبلغ مال یک میلیارد ریال یا کمتر باشد، تعزیری درجه 5 است و مجازات شروع به کلاهبرداری در این مورد حبس یا شلاق یا جزای نقدی درجه 6 است.
وشق دوم کلاهبرداری در فرض ماده 4 ق تشدید که تعزیر درجه 1 است و مجازات شروع به کلاهبرداری حبس تعزیری درجه 4 می‌باشد.
3.کلاهبرداری رایانه‌ای: که مجازات مرتکب این جرم تعزیر درجه 5 است و مجازات شروع به کلاهبرداری حبس یا شلاق یا جزای نقدی درجه 6 می‌باشد.
شروع به جرم کلاهبرداری
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.