یکی از انواع جرایم علیه اشخاص عنوان توهین و فحاشی و اهانت است که موضوع وصف کیفری دارد. از طرف دیگر قوانین جزایی یا قوانین حقوقی یا هر قانون دیگر به شکل کلی و همگانی مطرح می شود که دارای مصادیق عدیده است. چون هدف قانون گذار از وضع قوانین، شامل همه ی افراد ایرانی است، مگر آنکه به موجب خود قانون مشمول افراد خاصی شود. (به عنوان مثال توهین به روسای قوا یا نمایندگان مجلس یا قضات یا کارمندان دولت در حین انجام وظیفه )(ماده 834 قانون تعزیرات حکومتی)
انواع توهین
توهین دارای انواعی است توهین ساده و مشدد تقسیم میشود.
الف- توهین ساده
منظور از توهین ساده بی احترامی و خوار کردن طرف مقابل است بدون اینکه آن شخص مقام خاصی داشته باشد و یا دلیلی بر تشدید مجازات توهین کننده وجود داشته باشد.
ب- توهین مشدد
بعضی اشخاص به اعتبار مقامشان از اهمیت زیادی برخوردارند و لذا بی احترامی به آن ها مجازات سنگین تری دارد مثل فحاشی نسبت به رییس جمهور یا مقامات عالیه.
عناصر متشکله جرم توهین و فحاشی
در موضوع تحقق جرم توهین و فحاشی سه عنصر مثل بقیه قوانین کیفری باید به وجود آید:
الف- عنصر قانونی که عبارتست از این که قانون گذار در قانون موضوعه عنوان و الفاضی را توهین و اهانت تلقی کند.
ب- عنصر روانی و معنوی آن است که اشخاص با سو نیت و با قصد قبلی به منظور اضرار به غیر عناوین و الفاظ توهین و فحاشی را به کار ببرند,در واقع سوء نیت کیفری داشته باشند که در موضوع توهین و فحاشی به اشخاص که از طرف فرد بالغ و عاقل مطرح شود معمولا وصف بر سو نیت شخص توهین کننده است ,مگر این که جنون و یا طفل بودن یا مستی گوینده توهین احراز شود.
ج- عنصر مادی که همان تحقق عملی فعل توهین می باشد.
مجازات توهین
ماده ۶۰۸ قانون مجازات در این زمینه مقرر می‌دارد:
«توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود».
ممکن است توهین مصداق قذف واقع شود که مجازات های زیر را به دنبال دارد:
ماده ۲۴۵- قذف عبارت است از نسبت دادن زنا یا لواط به شخص دیگر، هرچند مرده باشد.
ماده ۲۴۶- قذف باید روشن و بدون ابهام بوده، نسبت دهنده به معنای لفظ آگاه و قصد انتساب داشته باشد گرچه مقذوف یا مخاطب درحین قذف از مفاد آن آگاه نباشد.
تبصره- قذف علاوه بر لفظ با نوشتن، هر چند به شیوه الکترونیکی نیز محقق میشود.
ماده ۲۴۷- هرگاه کسی به فرزند مشروع خود بگوید: «تو فرزند من نیستی» و یا به فرزند مشروع دیگری بگوید: «تو فرزند پدرت نیستی» قذف مادر وی محسوب میشود.
ماده ۲۴۸– هرگاه قرینه‌ای در بین باشد که مشخص گردد منظور قذف نبوده است، حد ثابت نمی‌شود.
ماده ۲۴۹- هرگاه کسی به دیگری بگوید: «تو با فلان زن یا با فلان مرد لواط کرده‌ای» فقط نسبت به مخاطب، قاذف محسوب میشود.
ماده ۲۵۰- حدّ قذف، هشتاد ضربه شلاق است.
ماده ۲۵۱- قذف در صورتی موجب حد میشود که قذف شونده در هنگام قذف، بالغ، عاقل، مسلمان، معین و غیر متظاهر به زنا یا لواط باشد.
تبصره ۱- هرگاه قذف شونده، نابالغ، مجنون، غیر مسلمان یا غیر معین باشد قذف کننده به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش محکوم میشود لکن قذف متظاهر به زنا یا لواط، مجازات ندارد.
تبصره ۲- قذف کسی که متظاهر به زنا یا لواط است نسبت به آنچه متظاهر به آن نیست موجب حد است مثل نسبت دادن لواط به کسی که متظاهر به زنا است.
ماده ۲۵۲- کسی که به قصد نسبت دادن زنا یا لواط به دیگری، الفاظی غیر از زنا یا لواط به کار ببرد که صریح در انتساب زنا یا لواط به افرادی از قبیل همسر، پدر، مادر، خواهر یا برادر مخاطب باشد، نسبت به کسی که زنا یا لواط را به او نسبت داده است، محکوم به حدّ قذف و درباره مخاطب اگر به علت این انتساب اذیت شده باشد، به مجازات توهین محکوم می‌گردد.
ماده ۲۵۳- هرگاه کسی زنا یا لواطی که موجب حد نیست مانند زنا یا لواط در حال اکراه یا عدم بلوع را به دیگری نسبت دهد به سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش محکوم میشود.
نکته قابل توجه این است که توهین جرم قابل گذشت است و وقتی از نظر قانون یک جرم قابل گذشت محسوب می شود، یعنی شروع و ادامه ی تعقیب و رسیدگی و اجرای مجازات آن جرم، منوط و وابسته به شکایت شاکی و عدم گذشت وی است.
مجازات شروع به جرم توهین
شروع به جرایم مطابق ماده 122 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 تعریف میشود. به جرایمی شروع به جرم گفته میشود که مرتکب قصد انجام جرم تام را داشته باشد اما به دلیلی خارج از اراده وی ، نیل به قصد و هدف وی محقق نشود.
حال پس از تغییر مجازات ماده 608 قانون مجازات اسلامی تعزیرات به جزای نقدی درجه شش، مجازات شروع به جرم توهین نیز مطابق ماده 122 تغییر خواهد کرد و مطابق بند های سه گانه ماده 122 محاسبه خواهد شد.
فحاشی پیامکی و مجازات آن
نظر به اینکه طبق ماده 641 قانون مجازات اسلامی اگر از طریق لوازم مخابراتی ایجاد به مزاحمت شود علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات مرتکب به حبس از یک تا شش ماه محکوم خواهد شد. علی ایحال چنانچه از طریق پیامک فحاشی انجام شود مرتکب، به مجازات مزاحم تلفنی محکوم می گردد.
توهین به اماکن مقدسه
در عرف جامعه اسلامی مسجد مکان پاک و مقدسی است که محل عبادت مؤمنین و نمازگزاران است و توهین به مسجد، توهین به مقدسان اسلام و اهانت به نمازگزاران و مؤمنین محسوب میشود. مرتکب طبق مواد ۵۱۳ و ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی قابل تعقیب کیفری خواهد بود.
توهین نسبت به مردگان
ماده ۳۰ قانون مطبوعات دراین زمینه مقرر می‌دارد:
«هرگاه انتشار مطالب مذکور در ماده فوق راجع به شخص متوفی بوده ولی عرفاً هتاکی به بازماندگان وی به‌حساب آید هر یک از ورثه قانونی می‌تواند ازنظر جزایی یا حقوقی طبق ماده و تبصره فوق اقامه دعوی نماید.»
توهین مشدد چیست؟
گاهی قانون، توهین را به دلیل شخصیت و مقام طرف اهانت، تشدید کرده و مجازات بیشتری برای آن مقرر نموده است. نمونه های توهین مشدد متعدد می باشند که در ذیل بعضی از آن ها را همراه با مجازات مخصوص به خود ذکر نموده ایم:
الف) توهین به رهبری قبلی و فعلی، که مجازات آن طبق قانون حبس از شش ماه تا دو سال می باشد. این نوع توهین غیرقابل گذشت است. (ماده ۵۱۴ قانون مجازات اسلامی)
ب) توهین به کارکنان و مقامات دولتی ایران در حین انجام وظیفه و با توجه به سِمَت آن ها ، که مجازات آن سه تا شش ماه حبس و یا ۷۴ ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی است. (ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی)
ج) توهین به مقامات سیاسی خارجی، که مجازات آن یک تا سه ماه حبس می باشد. برای تحقق این نوع جرم اولا توهین باید علنی باشد، دوما در قانون آن کشور خارجی این توهین جرم باشد، سوما فرد توهین شونده حتما شکایت نماید. (ماده ۵۱۷ قانون مجازات اسلامی)
د) توهین به مقدسات اسلام و یا هریک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س)، که اگر مشمول حکم ساب النبی باشد موجب اعدام است، در غیر اینصورت مجازات آن حبس از یک تا پنج سال می باشد. (ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی)
اثبات جرم توهین
«ادله ی اثبات جرم عبارت است از اقرار، شهادت، علم قاضی و قسامه و سوگند در موارد مقرر قانونی.»
از مهم‌ترین مواردی که به اثبات جرم کمک می‌کند، شهادت شهود است. اگر در هنگام وقوع توهین افرادی حضور داشته اند که می‌توانند با قطعیت اتفاقات پیش آمده را نزد قاضی و در دادگاه شرح دهند، می‌توان از گواه آن‌ها در اثبات جرم توهین و فحاشی استفاده نمود.
علم قاضی نیز می‌تواند در اثبات توهین تاثیرگذار باشد و می‌توان از مدارک و مستندات محکمه پسندی که موجود است، در جهت افزایش آگاهی علم قاضی سود برد. مواردی همچون تحقیقات محلی، اظهارات مطلع و گزارش ضابطان از این نوع مدارک است.
همچنین فیلم، عکس، صوت، پیامک، چت، اسکرین شات و مواردی از این دست دلیل قطعی نیستند. اما می‌توان آن ها را به عنوان اماره (کمک به علم قاضی) به دادگاه ارائه نمود.
تفاوت توهین و افترا در قانون مجازات اسلامی
1. افترا بر اساس ماده ۶۹۷ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، عبارت است از نسبت دادن جرمی به دیگری، به‌گونه‌ای که نسبت‌دهنده نتواند درستی استناد و ادعای خود را ثابت کند. مانند این که فردی در تارنمای خود ادعا کند که فلان شخص معروف، مرتکب جرم اختلاس شده است.
2. حال اگر نتواند اثبات کند که آن شخص اختلاس کرده، به‌لحاظ وارد کردن تهمت ناروا به دیگران، به‌عنوان مفتری (کسی که به دیگری تهمت زده است) قابل تعقیب خواهد بود.
3. تحقق جرم افترا مستلزم این است که اولاً عملی که به شخص بزه‌دیده نسبت داده میشود، در زمان انتساب به‌موجب قانون جرم‌انگاری شده باشد، ثانیاً نسبت‌دهنده، این کار را با آگاهی و اراده انجام دهد و به نادرستی انتساب خود علم داشته باشد.
4. اگر اشخاص در مقام دادخواهی و طرح شکایت نزد مراجع رسمی مانند دادگستری، جرمی را به دیگری نسبت دهند و نتوانند ادعای خود را ثابت کنند، تنها درصورتی به اتهام افترا قابل تعقیب هستند که معلوم شود با علم به مجرم نبودن طرف شکایت و صرفاً به قصد هتک آبروی او اقدام به طرح شکایت کرده‌اند.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.