یکی از جرایم مهمی که هم در آیات و روایات متعدد بر مذموم بودن آن تاکید شده و هم در قوانین تعزیراتی برای آن مجازات‌های خاصی در نظر گرفته شده است، جرم خیانت در امانت است.
خیانت به معنای پیمان‌شکنی، نقض عهد، بی‌وفایی و رعایت نکردن امانتداری است و امانت در اصطلاح عبارت از مالی است که به وسیله یکی از عقود امانی یا به حکم قانون نزد شخصی باشد.
خیانت در امانت در قانون مجازات اسلامی جرم بوده و برای مرتکبان آن مجازات تعیین شده و خسارت زیان‌دیده نیز باید جبران شود.
جرم خیانت در امانت در قانون تعریف نشده است اما حقوقدانان با توجه به مصادیق مذکور در مواد ۶۷۳ و ۶۷۴ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ خیانت در امانت را به عمل عمدی و بر خلاف امانت امین به ضرر صاحب مال تعریف کرده‌اند.
برای اثبات جرم خیانت در امانت، شرایطی لازم است:
1. موضوع جرم باید مال یا وسیله تحصیل مال باشد.
2. مال امانی باید از سوی مالک یا متصرف قانونی به امینی سپرده شود.
3. مال به یکی از طرق قانونی و با شرط استرداد یا به مصرف معین رسانیدن، به امین سپرده شده باشد.
4. بین فعل مرتکب و ضرر مالک یا متصرف قانونی آن رابطه علیت برقرار باشد.
اما سومین عنصر تشکیل دهنده این جرم که همان عنصر معنوی تشکیل جرم است عبارت از سوءنیت عام و سوءنیت خاص است. سوءنیت عام به معنای انجام عمدی عمل تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود کردن مال موضوع امانت و سوءنیت خاص به معنای قصد و اراده ورود ضرر به غیر است. بر این اساس، تعدی یا تفریط مال امانی همراه با سوءنیت موجب مسئولیت کیفری است.
قانونگذار در ماده ۶۷۴ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، برای جلوگیری از فرار خائنین از مسئولیت به بهانه این که عقدی بین آنان و مالک یا متصرف مال منعقد نشده یا اینکه آن عقد، باطل بوده، خود را از محدوده عقود خارج کرده و سپرده شدن مال برای «هر کار با اجرت یا بی‌اجرت» را مبنای اثبات جرم خیانت در امانت دانسته است
معاونت در جرم خیانت در امانت
معاون جرم در پرونده کیفری، کسی است که شخصا در ارتکاب عنصر مادی که قابل انتساب به مباشر است، مداخله و دخالت نداشته و رفتار مجرمانه اش متفاوت از فاعل و شریک است. یعنی معاون به خلاف مباشر، مستقیما در وقوع جرم دخالت ندارد. رفتار و فعل مجرمانه معاون از طریق تحریک، ترغیب، تهدید، تطمیع، سوء استفاده از قدرت، دسیسه، فریب و نیرنگ، ایجاد تسهیلات در وقوع جرم، تهیه وسایل و یا ارائه طریق در ارتکاب رفتار مجرمانه فاعل، به وقوع میپیوندد. لذا ممکن است در پرونده کیفری با عنوان مجرمانه این جرم، فاعل مرتکب شروع به جرم خیانت در امانت شده باشد و به این جهت که جرم بصورت تمام و کمال تحقق نیافته، معاون جرم عنوان مجرمانه کسب نکند و از بابت معاونت در جرم خیانت در امانت تحت تعقیب قضایی قرار نگیرد.
نکته: اگر فعل و رفتار مجرمانه معاون، خود دارای عنوان مجرمانه مجزایی باشد، از بابت آن عنوان مجرمانه تحت تعقیب قرار خواهد گرفت. مانند آنکه کسی برای تخریب ماشین متعلق به دیگری که نزد او امانت است، مواد آتش زای ممنوعه ای را به وی بدهد، نظر به عدم تخریب خودرو توسط فاعل، لذا عنوان اتهامی معاونت در خیانت در امانت محقق نشده و منتفی میباشد ولیکن از بابت فروش مواد اتش زای ممنوعه، آن شخص تحت تعقیب قرار خواهد گرفت.
مجازات خیانت در امانت
هر گاه اموال منقول (خودرو) یا غیرمنقول (ملک) یا نوشته هایی از قبیل سفته و چک و قبض و مانند آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیاء مذکور برگردانده شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها مصرف یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.
اثبات جرم خیانت در امانت
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.