بر اساس ماده 867 قانون مدنی، ” ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا می کند”. بنابراین، ارث ناظر بر مالی است که از طرف شخص متوفی به بازماندگان وی می رسد که باید بر طبق قواعد ارث میان آنها تقسیم بشود. ناگفته پیداست که مسئله ارث و نحوه تقسیم کردن آن از جمله پیچیده ترین و مهمترین مسائل حقوقی است که در قرآن کریم با دقت به آن پرداخته شده است. بر اساس قانون مدنی نیز ارث متوفی بر اساس درجه نزدیکی ، به بازماندگان وی می رسد.
شرایط ارث بردن جنین
قانون مدنی مقرر می‌دارد: «شرط وراثت، زنده بودن در حین فوت مورث است و اگر جنینی باشد در صورتی ارث می‌برد که نطفه او حین فوت مورث منعقد بوده و زنده هم متولد شود، اگرچه فورا پس از تولد بمیرد». برای اینکه جنین ارث ببرد باید دو شرط وجود داشته باشد:
1. نطفه در زمان فوت متوفی منعقد شده باشد: چنانچه نطفه جنین پس از فوت مورث منعقد شود، حمل از ارث محروم خواهد بود. این موضوع در مورد تلقیح مصنوعی هم صدق می‌کند؛ یعنی اگر نطفه پدر که در زمان حیات او گرفته شده است تا زمان فوت او نگهداری شود و پس از فوت او به همسرش تلقیح شود، به دلیل اینکه نطفه جنین پس از فوت پدر منعقد شده، جنین از ارث محروم خواهد بود.
2. حمل زنده متولد شود: اگر جنین مرده به دنیا بیاید از ارث محروم خواهد بود. حیات جنین پس از تولد، حتی در یک لحظه، برای ارث بردن او کافی است، هرچند پس از تولد فورا بمیرد یا معمولا استعداد بقا نداشته باشد؛ مانند طفلی که ریه ناقص دارد و از نظر پزشکی مرگ او در یک مدت کوتاه مسلم است که در این صورت، سهم الارث طفل پس از فوتش به وراثی که زمان فوت او وجود داشته‌اند، می‌رسد.
تقسیم سهم الارث جنین
اگر جنینی که قابلیت ارث بردن را دارد، یعنی دارای دو شرط بالا باشد، مانع ارث تمام یا بعضی از خویشاندان خود شود، تقسیم ارث انجام نمی‌شود تا او متولد شود. به‌طور مثال، چنانچه متوفی دارای یک خواهر و یک برادر باشد، اموال متوفی تا زمانی که وضعیت حمل به جهت زنده متولد شدن یا نشدن و دختر یا پسر بودن مشخص نشود، بین خواهر و برادر متوفی تقسیم نخواهد شد؛ زیرا چنانچه حمل زنده متولد شود اصلا نوبت به ارث گرفتن خواهر و برادر متوفی نمی‌رسد.
به همین جهت گفته می‌شود اگر حمل مانع ارث بردن دیگر خویشان متوفی باشد تا قبل روشن شدن وضعیت او تقسیم ارث بین خویشان صورت نخواهد گرفت، اما اگر حمل مانع ارث بردن هیچ یک از خویشاوندان متوفی نباشد و آنها بخواهند قبل از تولد حمل، ترکه را بین خود تقسیم کنند، باید برای حمل، سهمی به اندازه سهم دو پسر کنار بگذارند و بقیه را بین وراث تقسیم کنند تا وضعیت حمل مشخص شود؛ حال اگر حمل مرده متولد شود، سهم کنار گذاشته شده برای او، مجددا بین وراث تقسیم می‌شود.
حالتی که جنین مانع ارث بردن دیگران می شود
اگر جنینی که قابلیت وراثت دارد یعنی دارای دو شرط ذکر شده است ، مانع ارث بردن تمام یا بعضی از خویشاوندان خود شود تقسیم ارث انجام نمی شود تا آن متولد شود. به طور مثال چنانچه متوفی دارای یک خواهر و یک برادر باشد اموال متوفی تا زمانی که وضعیت جنین به جهت زنده متولد شدن یا نشدن مشخص نشود بین خواهر و برادر متوفی تقسیم نخواهد شد.
زیرا چنانچه جنین زنده متولد شود اصلا نوبت به ارث بردن خواهر و برادر متوفی نخواهد رسید.
به همین دلیل است که گفته می‌شود اگر جنین مانع ارث بردن دیگر خویشاوندان متوفی باشد تا قبل از روشن شدن وضعیت وی تقسیم ارث صورت نخواهد گرفت.
حالتی که جنین مانع ارث بردن دیگران نمی شود
اگر جنین مانع ارث بردن هیچ کدام از خویشان متوفی نباشد و آن ها بخواهند قبل از تولد جنین ترکه را بین خود تقسیم کنند باید برای جنین سهمی به اندازه سهم دو پسر نگه دارند. و بقیه را بین وراث تقسیم کنند تا وضعیت جنین مشخص شود.
اگر جنین‌مرده متولد شد سهم کنار گذاشته شده برای او، دوباره بین وراث تقسیم خواهد شد.
آیا جنین متولد از زنا نیز ارث می برد؟
به موجب ماده ۸۸۴ قانون مدنی فرزند ناشی از زنا از پدر و مادر و اقوام خود ارث نمی‌برد. بنابراین طفل متولد از زنا ملحق به زانی نیست.
اما اگر حرمت رابطه‌ای که نوزاد نتیجه آن است نسبت به یکی از پدر و مادر ثابت شود ولی نسبت به دیگری به واسطه اکراه یا شبهه زنا ثابت نباشد فرزند از طرف اخیر و اقوام او ارث خواهد برد.
منظور از شبهه نیز این است که طرفین یا یکی از آنها به گمان وجود رابطه مشروع با یکدیگر رابطه جنسی برقرار کنند در حالی که در واقعیت چنین رابطه ای مشروع نباشد.
چگونگی اداره سهم الارث جنین
شاید این سوال مطرح شود که جنینی که متولد شده و سهم الارث خود را برده است سهم الارث او توسط چه کسی یا کسانی اداره خواهد شد ؟
اداره سهم الارث جنین بر عهده ولی یا وصی منصوب از جانب پدر و جد پدری خواهد بود. اگر جنین فاقد ولی یا وصی باشد دادگاه برای اداره سهم الارث او یک نفر را به عنوان امین معین می کند.
البته طبق ماده ۱۲۰ قانون امور حسبی سمت امینی که برای حفظ اموال جنین معین شده است پس از تولد طفل زایل می شود.
بنابراین اگر جنین زنده متولد شود با توجه به زوال سمت امین تعیین شده اگر پدر و جد پدری داشته باشد که پدر و جد پدری او عهده دار اداره اموال او خواهند بود. اگر پدر و جد پدری نداشته باشد برای او نصب قیم می شود.
تقاضای نصب قیم از سمت دادستان و یا اداره امور سرپرستی شهرستان به دادگاه خانواده تقدیم می‌شود و قیم منصوب با حکم دادگاه و با اجازه و نظارت دادستان نسبت به نگهداری اموال نوزاد و طفل صغیر اقدام می‌کند.
هم چنین قیم موظف است گزارش کار خود را نیز تقدیم دادسرا نماید.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.