قراردادهای انتقال فناوری در طرح های بی او تی (BOT) – قاسم نجفی بابادی

قراردادهای انتقال فناوری در طرح های بی او تی

تعریف قرارداد بی او تی

قراردادهای بی او تی(BOT)  در زبان ساده به قراردادهای ساخت، بهره برداری، انتقال و واگذاری گفته می‌شود. در این نوع از قراردادها شرکت و یا مجموعه ای از شرکت‌‌ها پس از اخذ امتیاز، پروژه‌‌های سنگین مالی را اجرا خواهند کرد.  اینگونه شرکت‌‌ها پس از طی شدن بازه زمانی محدودی از پروژه‌‌های مذکور نفع خواهند برد و سپس پروژه را به طوری که امکان فعالیت کامل بر روی آن وجود داشته باشد به صورت بلاعوض آن را به طرف دیگر واگذار می‌کنند که اغلب طرف دیگر دولت و یا شرکت‌‌های خصوصی وابسته به دولت است. آنچه گفته شد یک تعریف کلی و کامل از قراردادهای بی او تی (BOT) است.

قرارداد بی او تی

لفظBOT به چه معناست؟

BOT‌‌ترکیبی از سه کلمه Build,Operate,transfer است که ساخت، بهره برداری و انتقال و واگذاری معنا می‌دهد. احداث نیروگاه با استفاده  از قراردادهای بی او تی را می‌توان بهترین روش برای تامین انرژی الکتریکی در کشور میزبان دانست. از آنجایی که ساخت نیروگاه‌‌ها به سرمایه گذاری بسیار زیادی احتیاج دارد، می‌توان با اینکار کمک دوچندانی به افزایش توان مملکت در اجرای پروژه‌‌های زیربنایی کرد. لذا می‌توان با اینکار به جذب سرمایه مملکت کمک شایانی کرد تا بتوان در ادامه توان مملکتی را در احداث زیرساخت‌‌های دیگر ارتقاء بخشید.  ساخت جاده، ساخت راه آهن و اشتغال زایی از جمله مواردی است که می‌توان با استفاده از قراردادهای بی او تی به آن شدت و سرعتی مطلوب بخشید.

مشاوره حقوقی

قراردادهای انتقال فناوری در طرح های بی او تی

قراردادهای انتقال فناوری در طرح های bot

در یک قرارداد متعارف bot دولت به کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های خصوصی امتیاز می‌دهد تا مطابق قرارداد تأمین مالی یک طرح زیربنایی را عهده دار شده، آن را اجرا کند و در ازای مخارجی که تقبل کرده است برای مدتی از پروژه ساخته شده، بهره‌برداری کند و پس از سپری شدن مدت بهره‌برداری، پروژه و حق استفاده از آن را مجاناً به دولت منتقل نماید. جذب دانش فنی پیشرفته یکی از اهداف و انگیزه‌های قرارداد مذکور است که از طریق آموزش، اخذ لیسانس‌های گوناگون و انتقال دانش فنی صورت می‌پذیرد. قراردادهای انتقال فناوری در طرح های بی او تی

در این قراردادها، کنسرسیومی که تأمین مالی و بهره‌برداری از پروژه را به عهده گرفته است ممکن است برای تولید کالا و خدمات موضوع پروژه، به لیسانس‌های متعددی نیاز داشته باشد. استفاده از لیسانس‌های مذکور در مدت اجرای پروژه در اختیار کنسرسیوم خواهد بود و پس از آن همراه با خود پروژه به دولت پذیرنده منتقل می‌شود. البته باید ترتیبی اتخاذ شود که این لیسانس‌ها به پروژه اختصاص یابند تا در هنگام انتقال آنها به دولت مشکلی پیش نیاید. هنگامی که صاحب لیسانس، کنسرسیوم را از لیسانس فرعی منع کرده باشد باید از پیش در این زمینه چاره اندیشی شود.

علاوه بر لیسانس حق اختراع و سایر مالکیت‌های صنعتی ثبت شده، ممکن است کنسرسیوم برای راه اندازی پروژه نیاز داشته باشد تا دانش فنی لازم را از صاحبان آن خریداری کند. این دانش از طریق قراردادهای آموزش، ارائه خدمات فنی و مهندسی، همکاری مشترک صنعتی و غیره به کنسرسیوم و سپس دولت پذیرای سرمایه منتقل می‌شود.

در واقع در پروسه انتقال فناوری که بر طبق آن فناوری باید از مبدأ با اهداف تجاری به مقصد منتقل شود به کارگیری قراردادهای bot یکی از روشهای انتقال فناوری می باشد با این تفاسیر می توان ذکر کرد که  انتقال فناوري به دو گونه صورت می گیرد: انتقال عمودي و انتقال افقـی. در انتقـال عمـودي یـا انتقـال تحقیق و توسعه، اطلاعات فنی و یافته هاي تحقیقات کاربردي بـه مرحلـه توسـعه و طراحـی مهندسـی انتقال می یابد و سپس با تجاري شدن فناوري به فرآیند تولید وارد می شود. در انتقال افقی، فناوري از یک سطح توانمندي در یک کشور به همان سطح توانمندي در محـل دیگـري منتقل می شود.

در این حالت هرچه سطح گیرنده فنـاوري بـالاتر باشـد هزینـه انتقـال فنـاوري کـاهش می یابد و جذب آن به صورت موثرتري انجام می شود. با این تفاسیر در طول پروسه طرح bot هر دونوع از شیوه های انتقال فناوری برای انتقال کامل تکنولوژی های مطروحه می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. اختراعات، طرح های صنعتی، علائم تجاری، لیسانسها و سایر حقوق مفروض در حوزه مالکیت صنعتی و حتی مالکیت ادبی و هنری می تواند در مباحث انتقال فناوری در زمان اعطای و واگذاری طرح قرار بگیرد.

نکته قابل توجه این است که در سیر انتقال هر کدام از این قراردادها باید با تبعیت از قرارداد bot اصلی سیر انتقال صورت بگیرد.

قراردادهای انتقال فناوری در طرح های بی او تی

مطلب مفیدی برای شما بود ؟ پس به اشتراک بگذارید برای دوستانتان

قاسم نجفی بابادی

2483 مطلب منتشر شده

درباره این مطلب نظر دهید !

محصولات پرفروش