تعریف قرارداد بی او تی
قراردادهای بی او تی(BOT) در زبان ساده به قراردادهای ساخت، بهره برداری، انتقال و واگذاری گفته می‌شود. در این نوع از قراردادها شرکت و یا مجموعه ای از شرکت‌‌ها پس از اخذ امتیاز، پروژه‌‌های سنگین مالی را اجرا خواهند کرد. اینگونه شرکت‌‌ها پس از طی شدن بازه زمانی محدودی از پروژه‌‌های مذکور نفع خواهند برد و سپس پروژه را به طوری که امکان فعالیت کامل بر روی آن وجود داشته باشد به صورت بلاعوض آن را به طرف دیگر واگذار می‌کنند که اغلب طرف دیگر دولت و یا شرکت‌‌های خصوصی وابسته به دولت است. آنچه گفته شد یک تعریف کلی و کامل از قراردادهای بی او تی (BOT) است.
لفظBOT به چه معناست؟
BOTترکیبی از سه کلمه Build,Operate,transfer است که ساخت، بهره برداری و انتقال و واگذاری معنا می‌دهد. احداث نیروگاه با استفاده از قراردادهای بی او تی را می‌توان بهترین روش برای تامین انرژی الکتریکی در کشور میزبان دانست. از آنجایی که ساخت نیروگاه‌‌ها به سرمایه گذاری بسیار زیادی احتیاج دارد، می‌توان با اینکار کمک دوچندانی به افزایش توان مملکت در اجرای پروژه‌‌های زیربنایی کرد. لذا می‌توان با اینکار به جذب سرمایه مملکت کمک شایانی کرد تا بتوان در ادامه توان مملکتی را در احداث زیرساخت‌‌های دیگر ارتقاء بخشید. ساخت جاده، ساخت راه آهن و اشتغال زایی از جمله مواردی است که می‌توان با استفاده از قراردادهای بی او تی به آن شدت و سرعتی مطلوب بخشید.
پس قرارداد BOT متشکل از سه بخش می‌باشد
⇐ Build یا همان ساخت
ساخت در BOT در معنای اعم به کار رفته و شامل طراحی و مهندسی؛ تامین کالا و تجهیزات؛ و ساخت، نصب و راه اندازی می شود. به این صورت که ابتدا طراحی و مهندسی پروژه انجام می شود و سپس بر اساس آن کالا ها و تجهیزات مورد نیاز سفارش داده می شود و نهایتاً بر اساس آن کارهای ساختمانی انجام می شود و تجهیزات نصب می گردد. راه اندازی و آزمایش تجهیزات و ماشین آلات نیز جز مرحله ساخت بوده و با انجام آن، این مرحله به پایان رسیده و وارد مرحله بهره برداری می شویم.
⇐ Operation یا همان بهره برداری
مرحله بهره برداری نیز شامل مواردی هم چون راهبری روزانه طرح، نگهداری از تاسیسات و ساختمان ها، انجام تعمیرات لازم، تامین قطعات مورد نیاز و تعویض آن ها و تامین مواد مصرفی مورد نیاز می باشد. بخش خصوصی معمولاً در مرحله بهره برداری به استهلاک هزینه هایی که برای اجرای پروژه متحمل شده می پردازد. به عنوان مثال، جاده ای بین شهری بر مبنای قرارداد بی او تی احداث می شود و به مدت ده سال امتیاز بهره برداری از آن به سازنده ( شرکت سرمایه گذار خصوصی) واگذار می شود. این شرکت در این مدت با اخذ عوارض از وسایل نقلیه در جاده مذکور هزینه‌های خود برای احداث جاده را مستهلک می گرداند و پس از استهلاک هزینه ها باقی مبالغ را به عنوان سود خود از پروژه برداشت می نماید.
⇐ Transfer یا همان انتقال
با به پایان رسیدن مدت زمان مقرر برای بهره برداری پیمانکار، وی موظف به انتقال کل طرح به کارفرما ( دولت) می باشد. انتقال طرح شامل انتقال کلیه تاسیسات و تجهیزات و کلیه مجوز ها و لیسانس ها به کارفرما می باشد به نحوی که کارفرما بتواند به تنهایی و یا با به کار گیری شرکت های دیگر به بهره برداری از طرح مذکور بپردازد.
تاریخچه قرارادهای bot
در مورد منشأ تاریخی این قراردادها اختلاف نظر و دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. برخی معتقد هستند كه اينقراردادها به سيستم اعطاي امتياز رايج در قرن ۱۹ نزدیک می باشد كه در آن، دولت امتيازاتي را در اختيار بخش خصوصي بويژه خارجي ها قرار مي داد. در مقابل،عده اي ديگر با رد اين عقيده، براين باورند كه bot با سيستم اعطاي امتياز تفاوت اساسي دارد و برای این اظهار نظر دلایل متفاوتی را نیز عنوان می کنند اما صرف نظر از اين اختلاف نظر می توان گفت كه اولين نمونه قرارداد bot ، به سال ۱۸۳۴ و قضيه توسعه كانال سوئز باز مي گردد كه به مو جب آن ، كشور مصر از طريق جذب سرمايه هاي اروپايي ، و استفاده از نيروي متخصص ، سعي در گسترش اين طرح داشت . در نيمه دوم قرن ۱۹ دولت ها براي گسترش راه آهن و جاده تصميم به جذب كمك هاي مالي بخش خصوصي گرفتند اما به رغم موفقيت هايي كه حاصل شد، بعد از مدتي دچار افول گر ديد زيرا بخش خصوصي تنها به شرط نرخ بالاي بازگشت سود ، حاضر به سرمایه گذاري در اين بخش بود كه اين امر با توان مالي دولت و نيز منافع عمومي در دسترسي همگاني به اين بخش تعارضي آشكار داشت . اين افول تا اواسط قرن ۲۰ ادامه يافت تا اينكه افزايش ترافيك جاده ها، نياز به توسعه بزرگراه ها و كمبود منابع مالي، دولت ها را بار ديگر به جذب سرمايه خصوصي وادار كرد اما اين بار سياست دول اروپايي نسبت به بخش خصوصي تغيير كرده و به جاي واگذاري كامل بخش دولتي به بخش خصوصي ، بر مشاركت اين دو بخش در كنار يكديگر تأكيد مي نمود.
از این رو شکل جدیدی از قراردادهای مشارکت با عنوان bot معرفی و مورد استفاده قرار گرفت.
انواع قراردادهای bot
گستردگی قراردادها و همچنین اصل آزادی قراردادها این امکان را به طرفین می دهد که انواع مختلفی از قراردادهای bot را شکل دهند و باایجاد تغییراتی مبتنی بر نحوه بهره برداری و واگذاری تفاوت هایی را در شکل کلی این نوع از قرارداد ایجاد کنند. لذا با استناد به ماده ۱۰ قانون مدنی و همچنین کاربردهای مختلف تجاری این نوع از قراردادها با هدف بهره مندی و منتفع شدن هر دو سوی قرارداد می توان نمونه های مختلفی از این قراردادها را نام برد که در این بخش فقط به ذکر نام آنها کفایت می کنیم:
⇐ قرارداد ساخت، اجاره و انتقال
⇐ قرارداد ساخت، مالكيت و بهره برداري
⇐ قرارداد ساخت، مالكيت، بهره برداري و فروش
⇐ قرارداد ساخت، مالكيت، بهره برداري و انتقال
⇐ قرارداد ساخت، بهره برداري و تمديد انتقال
⇐ قرارداد ساخت، انتقال و بهره برداري
این موارد رایج ترین نوع به کارگیری قراردادهای bot می باشد البته انواع دیگری نیز وجود دارد که بسته به توافق طرفین مورد استفاده قرار می گیرد بر طبق قوانین داخلی ایران با استناد به قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی می توان از این نوع از قراردادها با نظارت دولت در راستای توسعه زیرساخت ها و جذب سرمایه گذار خارجی استفاده کرد.
قرارداد بی او تی
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.