چگونگی گرفتن مستمری افراد پس از فوت – قاسم نجفی بابادی

مستمری بگیر کیست؟

پس از فوت افراد، اگر متوفی دارای حقوق مستمری باشد، ورثه او از حقوق مستمری متوفی می‌توانند بهره‌مند شوند. بر همین اساس وراث متوفی به عنوان مستمری بگیر شناخته می‌شوند.

حقوق متوفی جز ماترک است؟

بله، جالب است بدانید که مستمری جز ماترک متوفی به حساب می‌آید و در ادامه مطلب بیشتر بدان خواهیم پرداخت.

در چه صورت حقوق مستمری بگیران قطع می‌شود؟

بنابر قوانین تامین اجتماعی و استخدامی کشور ما و در نهایت بیمه همگانی، فرزندان پسر متوفی تا سن بیست سالگی خود و در صورت ادامه تحصیل تا سن بیست و پنج سالگی این اختیار را دارند تا از حقوق مستمری پدر یا مادر خود استفاده نمایند.

فرزندان دختر متوفی تا به هنگامی که ازدواج ننموده باشند و یا آن که به شغلی اشتغال نداشته باشند، می‌توانند از حقوق مستمری متوفی برخوردار گردند.

با عنایت به ضوابط قانونی، با به پایان رسیدن سن بیست سال برای فرزندان پسر متوفی (بیست و پنج سال در صورت ادامه تحصیل خود) و یا ازدواج و اشتغال به یک کار برای فرزندان دختر متوفی، حقوق مستمری این فرزندان قطع می‌گردد.

ازدواج مجدد و حقوق مستمری

در گذشته چنین بود که اگر خانمی که شوهرش را از دست داده بود و در حال دریافت حقوق همسر متوفی خود بود، اقدام به ازدواج مجدد می‌کرد، حقوق شوهر اول او قطع می‌شد. این مساله باعث بروز مشکلاتی از قبیل ترس افراد از ثبت ازدواج به خاطر قطع نشدن حقوق شده بود که توسط سازمان تامین اجتماعی قانون جدیدی مصوب شد.

مطابق با بند یک ماده ٤٨ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۹۱ و آئین‌نامه اجرایی مربوطه مصوب ۲۷ بهمن ۹۳ قوه قضائیه؛

اقدام به ازدواج دائم خانمی که مستمری شوهر متوفی خود را می‌گیرد، مانع از دریافت حقوق متوفی و سایر مزایای جانبی آن بعد از ازدواج مجدد نخواهد شد.

بنا بر این قانون، اگر خانمی به خاطر ازدواج مجدد مستمری شوهرش قطع شده باشد، می‌تواند به مراکز سازمان تامین اجتماعی مراجعه کرده و درخواست دریافت مجدد مستمری را داشته باشند.

انحصار وراثت برای مستمری

دریافت گواهی انحصار وراثت به منظور اخذ مستمری متوفی امری الزامی است. پس از، از دنیا رفتن متوفی اولین اقدامی که لازم است ورثه به منظور اخذ سهم الارث خود به انجام رسانند، ارائه دادخواست به جهت صدور گواهی انحصار وراثت است.

به بیانی دگر تقسیم ماترک متوفی بدون در اختیار داشتن گواهی ممکن نخواهد بود. مستمری متوفی نیز از این قاعده به دور نیست. با عنایت بدین موضوع که مستمری فرد فوت شده نیز بخشی از ماترک او است، برای تقسیم آن ورثه باید گواهی انحصار وراثت را دریافت کنند.

مراحل اداری جهت اخذ مستمری

مراحل اداری که لازم است به جهت اخذ مستمری متوفی سپری شود؛

وراث گرامی باید با ارائه نمودن اسناد و مدارک قید گردیده در قسمت ذیل به سازمان تامین اجتماعی رجوع کنند؛

1. فرم تقاضای ورثه بنابر درخواست برقراری مستمری

2. گواهی فوتی که از سوی سازمان ثبت احوال صادر گردیده است

3. تهیه اصل به همراه فتوکپی اسناد و مدارک شناسایی متوفی، اعم از شناسنامه و کارت ملی

4. تهیه اصل به همراه فتوکپی اسناد و مدارک شناسایی ورثه، همانند؛ تمامی صفحات شناسنامه و نیز کارت ملی

5. در اختیار داشتن اصل به همراه فتوکپی سند رسمی عقد دائم همسر متوفی

6. تهیه گواهی اشتعال به تحصیل برای فرزندان پسر بالای ۱۸ سال متوفی.

7. تهیه اصل به همراه فتوکپی گواهی انحصار وراثت

مدارک لازم جهت اخذ مستمری

ممکن است با عنایت به وضعیت پرونده اسناد و مدارک ذیل به هنگام نیاز درخواست شود؛

1. تهیه تاییدیه کمیسیون پزشکی به منظور از کار افتادگی فرزندان، پدر، مادر و در نهایت همسر متوفی

2. تهیه تاییدیه حادثه از سوی اداره یا نهاد ذی‌ربط. (چنانچه فوت متوفی بنابر حادثه در محل کار رخ داده باشد.)

3. اسناد مثبته به منظور کفالت مادر و یا پدر

4. و در نهایت تهیه گواهی رشد یا قیم‌نامه

نکته‌ای: به منظور ارائه درخواست در همان ابتدای مسیر، در اختیار داشتن گواهی انحصار وراثت الزامی نیست. ولیکن نهایتاً تا ۹ ماه دیگر از فوت متوفی لازم است ارائه شود.

قطع مستمری دختر

پس از، از دنیا رفتن بازنشسته یا شخصی که بنابر قانون، بازماندگان او مشمول اخذ مستمری بازماندگان خواهند بود، ورثه او این اختیار را دارند در جهت دریافت آن اقدامات لازم را در پیش گیرند.

با عنایت به ماده ۸۶ قانون استخدام کشوری، وراث قانونی متوفی عبارتند از؛

فرزندان و زوج یا زوجه دائمی و مادر و پدری که در کفالت متوفی بوده‌اند و همچنین نوادگانی که پدر و مادرشان فوت شده و در کفالت متوفی هستند.

از این جهت، خانمی که پدر و یا شوهر او چَشم از جهان بسته است، مشمول اخذ مستمری خواهد بود.

نکته‌ای که بهتر است دقیق‌تر آن را متذکر شویم؛

حتی دخترانی که تحت کفالت مادربزرگ یا پدربزرگشان هستند نیز می‌توانند پس از فوت آن‌ها، مشمول اخذ مستمری بازماندگان گردند.

توجه داشته باشید که این مزایا، تنها منوط بر بازنشستگان و مستمری بگیران مشمول قانون استخدام کشوری و به بیان صریح‌تر، بازنشستگان و مستمری بگیران وابسته به سازمان‌ها و اداره‌های دولتی است.

ضمن قانون تامین اجتماعی، اخذ مستمری تنها برای همسر و فرزندان متوفی و در بعضی مواقع، مادر و پدر فرد درگذشته، بیان شده است. بنابراین نوادگان مشمول دریافت مستمری بازماندگان نخواهند شد.

حال قصد داریم به صورت متمرکزتر به مستمری فرزند دختر بپردازیم.

آیا دختری که پس از فوت مستمری بگیر، دارای همسر و یا شغل بوده و پس از درگذشت متوفی به هر علتی، شغل خود را از دست داده و یا همسر او ترکش کرده، می‌تواند از مستمری پدر خود بهره‌مند گردد؟

لازم است بدانید، دختر به علت ازدواجش و یا اشتغال از دریافت مستمری محروم خواهد شد.

بنابر بند ۳ ماده ۴۸ قانون حمایت خانواده؛

فرزندان اناث در صورت نداشتن شغل یا شوهر و فرزندان ذکور تا سن بیست سالگی و بعد از آن منحصراً، در صورتی که معلول از کار افتاده نیازمند باشند یا اشتغال به تحصیلات دانشگاهی داشته باشند، حسب مورد از کمک هزینه اولاد، بیمه و مستمری بازماندگان یا حقوق وظیفه والدین خود برخوردار می‌گردند.

از این جهت، شرط اساسی اخذ مستمری برای بازماندگان فرزند دختر، در اختیار نداشتن شغل یا شوهر است. از سویی قانون، چهارچوبی برای اشتغال و ازدواج پیشین دختر اتخاذ ننموده است. از این جهت چنانچه بانویی، شغل خود را از دست بدهد و شوهر اختیار ننموده باشد، به هنگامی که پدر یا مادر او حقوق مستمری داشته باشند و از دنیا رفته باشند، خواهد توانست جهت اخذ حقوق مستمری اقدامات لازم را در پیش گیرد.

نکته‌: بین خانمی که شوهرش از دنیا رفته است یا از شوهر خود جدا شده است و خانم مجرد، تفاوتی وجود ندارد.

 گرفتن مستمری افراد پس از فوت

تفاوت بازنشسته و مستمری

ضمن ادبیات سازمان تامین اجتماعی دو کلمه بازنشسته و مستمری بسیار تکرار می‌شود. آیا دو مفهوم نام برده شده با یک دیگر دارای تفاوت هستند؟

بهتر است بدانید دو مفهوم نام برده شده یکی است. ولیکن لفظ مستمری بگیر در اکثر مواقع برای بازماندگان و نیز از کار افتادگان مورد استفاده قرار می‌گیرد که وجهی را تحت عنوان مستمر اخذ می‌نمایند.

گروه دیگری از افراد هستند که بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی هستند. این اشخاص بیمه شده اصلی نهاد تامین اجتماعی هستند که بازنشسته گردیده‌اند و حقوق بازنشستگی اخذ می‌نمایند.

از این جهت دو کلمه بازنشستگی و مستمری با هم دیگر چندان تفاوت ماهیتی ندارند و هر دو یکی هستند. ولیکن در ریز جزئیات برای آن‌ها تفاوت در نظر می‌گیریم.

 گرفتن مستمری افراد پس از فوت

گواهی انحصار وراثت برای تامین اجتماعی

مستمری بازماندگان به منظور پرونده‌های فوتی بیمه شدگان و بازنشستگان این مجموعه از جمله تعهداتی است که به جهت پوشش بیمه‌ای و درمانی به خانواده بیمه شدگان و بازنشستگان نهاد تامین اجتماعی تعلق می‌یابد.

از سویی به دلیل ایجاد پرونده و ارائه مستنداتی همانند گواهی فوت فرد و شناخت ورثه قانونی او، مشمولین حقیقی اخذ مستمری از الزام‌های ابتدایی در ایجاد مستمری بازماندگان است. شعبه‌های تامین اجتماعی به جهت مساعدت به خانواده متوفی و به انجام رساندن رسالت خود در این حیطه، بنابر دستورالعمل‌های صادر شده در روزهای اولیه بعد از درگذشت بیمه شده و یا بازنشسته با اخذ اسناد و مدارک هویتی همسر و فرزندان و گواهی فوت متوفی و… نسبت به ایجاد پرونده بازماندگان اقدامات لازم را انجام می‌دهد.

به دلیل آنکه فرآیند وراثت و شناخت و معرفی ورثه امری طولانی و زمانبر است و ممکن است ماه‌ها به طول انجامد، نهاد تامین اجتماعی در راستای همراهی بازماندگان و پیش‌گیری از ایجاد اختلال در زندگی و حذف درآمد خانواده‌ها طی مدت زمان کوتاهی بعد از فوت اقدامات لازم را جهت برقراری مستمری بازماندگان در پیش می‌گیرد.

گرفتن مستمری افراد پس از فو