رسیدگی به دعوی وارد ثالث
قبل از شروع بحث توصیه می گردد جهت درک بهتر ابتداً قسمت چهارم دعوی ورود ثالث با عنوان “مهلت طرح دعوی ورود ثالث” را مطالعه نمایید.
رسیدگی به دعوی وارد ثالث
گفتار چهارم – ترتیب رسیدگی به دعوی وارد ثالث
دعوی وارد ثالث به طرفیت خواهان و خوانده دعوی اصلی اقامه می شود. بنابراین قطع نظر از اینکه وارد ثالث در دعوی مطروحه، حق مستقلی برای خود قائل باشد و یا به تبع یکی از اصحاب دعوی و کمک رساندن به وی وارد دعوی شده باشد، باید خواهان و خوانده دعوی اصلی را توأما طرف دعوی خود قرار دهد. این موضوع در ماده ۱۳۱ ق.آ.داد.م مورد تصریح واقع شده است زیرا طبق ماده مرقوم: “دادخواست ورود شخص ثالث و رونوشت مدارک و ضمائم آن باید به تعداد اصحاب دعوی اصلی، بعلاوه یک نسخه باشد و شرایط دادخواست اصلی را دارا خواهد بود”.
پذیرش ضرورت طرح دعوی علیه خواهان و خوانده اصلی تواما، در مواردی که وارد ثالث حق مستقلی در دعوی اصلی برای خود قایل است، دشوار نیست. لیکن در حالتی که شخص ثالث به اعتبار حق تبعی به نفع یکی از اصحاب دعوی اصلی، وارد دعوی میگردد، چرا باید اصحاب دعوی اصلی را متفق طرف دعوی قرار دهد؟
منطقی تر آنست که در دعوی ورود ثالث تبعی، فقط طرف دعوی اصلی مقابل، خوانده دعوی وارد ثالث قرار گیرد. یعنی چنانچه وارد ثالث برای تقویت موضع دفاعی خواهان، اقدام به طرح دعوی کرده است، خوانده دعوی اصلی را، طرف دعوی قرار دهد و بر عکس، در صورتی که به حمایت از خوانده دعوی اصلی، وارد دعوی شده است، خواهان دعوی اصلی را طرف قرار دهد. این نظر علیرغم منطقی بودن آن، با ظاهر عبارت مواد ۱۳۱ و ۱۳۲ هماهنگی ندارد و رویه عملی دادگاهها هم این است که در طرح دعوی ورود ثالث، از نظر شکلی تفاوتی بین دعوی ورود ثالث اصلی و تبعی قایل نمی شوند.
نکته ای که نباید از آن غفلت نمود این است که دادخواست ورود ثالث ناقص، قابل توام شدن با دادخواست اصلی نیست. زیرا همان گونه که پیش تر نیز توضیح داده شد، توام شدن دعاوی طاری با دعاوی اصلی، به منظور صرفه جوئی در اوقات رسیدگی دادگاهها و سرعت بخشیدن به حل و فصل دعاوی مرتبط اشخاص می باشد. بنابراین نباید از فرصتی که قانونگذار، در این رابطه برای رسیدگی توام به دعاوی ایجاد کرده است، در جهت تاخیر در رسیدگی واطاله دادرسی استفاده شود. نظر مشورتی که کمیسیون حقوق تجارت وزارت دادگستری در جلسه مورخ 20/2/99 در پاسخ این سؤال که: آیا دادخواست وارد ثالث ناقص، موجب توقف رسیدگی پرونده اصلی می گردد؟ مبنی بر اینکه دادخواست ناقص به لحاظ وجود نقص قابل توام شدن با پرونده نیست، موید این نظر است. مخصوصا این که در ماده ۱۳۳ ق.آ.داد.م این اختیار به دادگاه داده شده است که چنانچه احراز نماید دعوی ثالث بمنظور تبانی و یا تاخیر در رسیدگی است یا رسیدگی به دعوی اصلی منوط به رسیدگی به دعوی ثالث نمی باشد به آن جداگانه رسیدگی نماید. بدیهی است بهترین راه احراز قصد ورود ثالث، در تاخیر انداختن رسیدگی بدعوی اصلی، دادن دادخواست ناقص میباشد.
رسیدگی به دعوی وارد ثالث
با توجه به حالتهای مختلف که ممکن است در جریان تقدیم دادخواست ورود ثالث اتفاق افتد، فروض زیر در رسیدگی دادگاه ، به چنین دعوائی قابل پیش بینی است:
۱- چنانچه دادخواست ورود ثالث در خارج از موعد قانونی تقدیم دادگاه شده باشد، در صورت غیر تبعی بودن دعوی مزبور، دادگاه اقدام به تعیین وقت رسیدگی برای آن خواهد کرد و مستقلا به آن رسیدگی خواهد نمود. لیکن چنانچه دعوی مزبور، صرفا بمنظور تقویت موضع دفاعی یکی از اصحاب دعوی اصلی اقامه شده باشد، یعنی دعوی مطروحه از نوع دعوی ورود ثالث تبعی باشد، دادگاه بدلیل خارج از موعد بودن، آن دادخواست را رد خواهد کرد زیرا چنین دادخواستی به دلیل نداشتن خواسته مشخص قابل رسیدگی مستقل نیست. .
۲- در صورتی که دادخواست ورود ثالث در موعد قانونی تقدیم دادگاه شده باشد لیکن تا قبل از اعلام ختم دادرسی اصلی، تکمیل نشده باشد و قابلیت توام شدن با پرونده اصلی را پیدا نکرده باشد، دادگاه رسیدگی کننده بدعوی اصلی، حسب مورد به همان ترتیبی که در بند یک اشاره شد، نسبت به آن اتخاذ تصمیم خواهد نمود، یعنی چنانچه دعوی از نوع ورود ثالث اصلی باشد، مستقلا آن را مورد رسیدگی قرار خواهد داد و در صورت تبعی بودن، آن را رد خواهد نمود. بدیهی است چنانچه تقدیم کننده دادخواست وارد ثالث، هرگز دادخواست خود را تکمیل ننماید، دفتر دادگاه نسبت به آن قرار رد دادخواست صادر خواهد کرد.
3- چنانچه دادخواست ورود ثالث در مهلت قانونی و بصورت کامل تقدیم دادگاه شده باشد، اما دادگاه رسیدگی کننده احراز نماید، ارتباط لازم بین دعوی مزبور و دعوی اصلی وجود ندارد، در اجرای ماده ۱۳۳ ق.آ.داد.م .ج رسیدگی به آن را از دعوی اصلی تفکیک خواهد کرد. چنانچه دعوی مزبور از نوع دعوی ورود ثالث اصلی باشد دلایل اثباتی آن را مورد ارزیابی قرار خواهد داد و رای مقتضی نسبت به آن صادر خواهد کرد. ولی در صورتی که از نوع دعوی ورود ثالث تبعی باشد، و قابل رسیدگی مستقل تشخیص داده نشود، نسبت به آن قرار رد صادر خواهد نمود.
4- سرانجام چنانچه دادگاه رسیدگی کننده بدعوی اصلی، دعوی ورود ثالث را مرتبط با دعوی اصلی تشخیص دهد، در صورت تبعی بودن آن، ضمن رسیدگی نسبت بدعوی اصلی، دلایل وارد ثالث را نیز در وارد دانستن یا وارد ندانستن دعوی اصلی مورد لحاظ قرار خواهد داد بیآنکه در مورد دعوی شخص ثالث، جداگانه اتخاذ تصمیم نماید. اما در صورت اصلی بودن دعوی ورودثالث، دادگاه علاوه بر صدور رای در مورد دعوی اصلی، در مورد دعوى ثالث نیز، ضمن همان دادنامه انشاء رای خواهد نمود. بعبارت دیگر دادگاه باید از یک سو خوانده دعوی اصلی را در مقابل خواهان محکوم، و یا دعوی خواهان اصلی را مردود اعلام کند، از سوی دیگر در ارتباط بین خواهان و خوانده دعوی ثالث هم بهمین ترتیب تعیین تکلیف نماید.
مثال ۱. در یک حادثه آتش سوزی اتومبیلی که بیمه آتش سوزی دارد، تلف می شود. مالک اتومبیل از یک طرف با مراجعه به شرکت بیمه گر، خسارت خود را وصول می نماید و از طرف دیگر با طرح دعوی مطالبه خسارت از عامل ورود ضرر، در مقام وصول خسارت وارده به خود بر می آید. شرکت بیمه با آگاهی از این دعوی، به عنوان ثالث وارد آن می گردد. در این مثال، دادگاه دعوی خواهان را رد خواهد نمود ولی خوانده دعوی اصلی را که خوانده دعوی ثالث نیز می باشد در مقابل خواهان دعوی ورود ثالث محکوم به پرداخت خسارت خواهد کرد.
مثال ۲. برای حمل یک محموله تجاری به مقصدی معین، فروشنده با متصدی حمل و نقل قرارداد تنظیم می نماید و بارنامه مزبور را برای خریدار ارسال می کند. محموله مزبور در جریان حمل تلف می شود. در نتیجه فروشنده در مقام مطالبه خسارت وارده از متصدی حمل و نقل بر می آید. خریدار با آگاهی پیدا کردن از دعوی مزبور، باستناد بارنامهای که فروشنده برای او فرستاده بوده است، وارد دعوی می شود. در این حالت نیز دادگاه رسیدگی کننده، دعوی خواهان اصلی را نسبت به خوانده اصلی مردود اعلام خواهد کرد ولی خوانده دعوی اصلی را در مقابل خواهان وارد ثالث محکوم خواهد نمود.
رسیدگی به دعوی وارد ثالث
برگرفته از کتاب “مباحث دشوار آیین دادرسی مدنی” تالیف استاد بزرگ “دکتر نصراله قهرمانی”
توصیه می گردد جهت درک بهتر قسمت ششم این مقاله تحت عنوان “تاثیر متقابل دعوی ورود ثالث و دعوی اصلی” را مطالعه نمایید.
مقالات مرتبط
دعوی ورود ثالث قسمت ششم – تاثیر متقابل دعوی ورود ثالث و دعوی اصلی – قاسم نجفی بابادی
دعوی ورود ثالث قسمت اول – حقوق تطبیقی و تاریخ حقوق – قاسم نجفی بابادی
دعوی ورود ثالث قسمت دوم – ضابطه ثالث بودن نسبت به دعوی اصلی – قاسم نجفی بابادی
دعوی ورود ثالث قسمت چهارم – مهلت طرح دعوی ورود ثالث – قاسم نجفی بابادی
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.