مزاحمت در لغت به معنی اذیت کردن و تنگ گرفتن بر کسی می باشد و دعوی مزاحمت از جمله دعاوی تصرف می باشد و در اصطلاح قوانین، دعاوی تصرف دعاوی هستند که در آن بواسطه اقدامی، استفاده متصرف از مال، غیر ممکن یا محدود می گردد. معنای عرفی دعوی مزاحمت منطبق است با تعریفی که قانون آئین دادرسی مدنی در ماده ۱۶۰ به این شرح بیان کرده است « دعوی مزاحمت عبارت است از دعوائی که به موجب آن، متصرف مال غیرمنقول درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را می نماید که نسبت به تصرفات او مزاحم است، بدون اینکه مال را از تصرف متصرف خارج کرده باشد»
مزاحمت عملی است ناپایدار که از شخص مزاحم صادر می شود و همراه با زمان از بین می رود. به عنوان مثال زارعی می خواهد زمین خود را شخم بزند. به محض اینکه تراکتور را داخل زمین و شخم را شروع می کند، دیگری به طرق مختلف مانع انجام کار او شده و از شخم زدن زارع جلوگیری می نماید. زارع ناگزیر است دست از شخم بردارد و در همان موقع مزاحمت منتفی می گردد و از شخص مزاحم عملی سر نمی زند. زارع به تصور اینکه هرگاه بخواهد زمین خود را مورد تصرف و استفاده قرار دهد، مزاحم دگر بار مانع اقدام او خواهد شد، برای جلو گیری از مزاحمت آینده در صدد طرح دعوی یا شکایت بر می آید.
مزاحمت در واقع حقیقت واحدی است که از اجزاء به هم پیوسته ای تشکیل می شود. ممکن است جزئی از آن در گذشته وجود خارجی یافته و جزء دیگر در آینده بوجود آید. در مقابل عمل مزاحم دو واکنش قابل تصور می باشد الف ) چون این عمل توسط قانونگذار جرم انگاری گردیده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده، متصرف می تواند اقدام به طرح شکایت کیفری علیه مزاحم بنماید. در خصوص شکایت کیفری مزاحمت به این لینک مراجعه نمایید ب) با اقامه دعوی حقوقی مرتکب به موجب قوانین مدنی ملزم به رفع مزاحمت (در صورت بقاء آثار) و پراخت خسارت ناشی از عمل خود گردد.
ارکان یا عناصر دعوی مزاحمت
۱) ادامه سبق تصرف
۲) عدم خروج مال از ید متصرف
۳) وقوع مزاحمت
ادامه سبق تصرف
سیاق ماده ۲ قانون جلوگیری از تصرف عدوانی می گوید هرگاه مال غیرمنقولی را که در تصرف غیر بوده است عدواناً تصرف کرده یا مزاحم استفاده متصرف شده باشد … مؤید لزوم سبق تصرف برای خواهان دعوی مزاحمت می باشد. یکی از وجوه دعوی مزاحمت و دعوی تصرف عدوانی این است که خواهان علاوه بر متصرف بودن مال در لحظه تجاوز، قبل از آن نیز باید مال را در تصرف خود داشته باشد و تصرف آنی در مقابل تصرف سابق و مستمر قابل حمایت نمی باشد.
عدم خروج مال از ید متصرف
دعوی مزاحمت وقتی تحقق می یابد و طرح دعوی مزاحمت زمانی از خواهان پذیرفته می شود که اعمال خوانده صرفاً موجب اخلال نسبت به استفاده از مال باشد بدون اینکه مال از تصرف خواهان خارج گردد. اگر اقدام خوانده از این حد تجاوز کند و مال غیر منقول را از تصرف خواهان خارج و آن را عدواناً تصرف نماید، به حکم تعاریف قانونی دعوی مزبور مزاحمت تلقی نشده و از مصادیق تصرف عدوانی می باشد. می توان گفت در اغلب موارد مزاحمت مقدمه و شروعی است برای تصرف عدوانی.
کیفیت وقوع مزاحمت
دعوی مزاحمت وقتی مسموع است که مزاحمت خوانده بصورت فعلی مثبت واقع شده باشد. مزاحمت اقدامی است که از طرف خوانده واقع و موجب می گردد که متصرف نتواند با احساس امنیت لازم، از مال خود بهره برد. بنابراین وقتی می توان خوانده را مزاحم دانست و علیه او به طرح دعوی پرداخت که عمل مزاحمت صورت وقوع به خود بگیرد و الا اگر بدون وقوع مزاحمت از طرف خوانده، خواهان احساس نماید که به محض شروع به استفاده از مال، مورد مزاحمت خوانده قرار خواهد گرفت، این احساس را اگرچه منطقی باشد نمی توان مجوز طرح و قبول دعوی مزاحمت دانست.
علاوه بر مورد فوق اعمال مزاحمت آمیز باید به قصد نتیجه که همان مزاحمت است واقع شود. به عبارت دیگر مزاحمت باید بصورت عمدی ایجاد گردد. در تحقق دعوی مزاحمت نه تنها وجود قصد مزاحمت از طرف خوانده شرط است بلکه بقاء و ادامه این قصد نیز ضروری است. آنچه سبب اتصال مزاحمت های متناوب می باشد قصد مزاحمت است که با از میان رفتن آن، ارتباط مذکور قطع شده و دعوی مزاحمت سالبه به انتفای موضوع خواهد شد. لازم است قصد مزاحم جلوگیری از استفاده متصرف نسبت به مال باشد و الا اگر قصد خوانده منحصراً ایراد خسارت به متصرف بوده بدون اینکه قصد مزاحمت در استفاده از مال را داشته باشد، دعوی مزاحمت قابل طرح نیست.
اخلال در انتفاع نسبت به شخص
در صورتی می توان با طرح دعوی مزاحمت از اقدام مزاحم جلوگیری نمود که اقدام او متوجه مال باشد. در صورتی که خوانده به طرق مختلف، شخص متصرف را مورد ایضاء قرار دهد، اگرچه ممکن است این امر موقعیتی را بوجود آورد که امکان استفاده از مال را از شخص متصرف سلب نماید، معذالک موضوع تحت عنوان دعوی مزاحمت قابل طرح نمی باشد.
تفاوت ممانعت از حق با مزاحمت
دعوی ممانعت از حق با دعوی مزاحمت متفاوت است.
الف ) در ممانعت از حق، عمل فاعل بطور کلی مانع استفاده از حق می شود، در حالی که در مزاحمت عمل فاعل اخلال جزئی در تصرف ایجاد می نماید بی آنکه بهره مندی متصرف را بطور کلی غیر ممکن نماید.
ب) دعوی ممانعت از حق فقط در خصوص حق انتفاع و حق ارتفاق است ج) ممانعت از حق بر خلاف مزاحمت در ملک دیگری محقق می گردد.
نکات مشترک رفع تصرف عدواني، رفع مزاحمت يا ممانعت از حق
نکته مشترک در سه دعوای رفع تصرف عدواني، رفع مزاحمت يا ممانعت از حق، اثبات سابقه تصرف در گذشته است و نیز وجود سند مالكيت دليل بر اين امر (سابقه تصرف در گذشته) محسوب مي‌شود. نكته مشترک ديگر در هر سه دعوي فوق، اثبات اين است كه موضوع دعوا بدون رضايت متصرف اصلی يا از راهی غيرقانوني، از تصرف وي خارج شده است.
مصادیق مزاحمت ملکی
دعوای الزام به رفع مزاحمت ملکی با رفتار و زندگی و منافع روزمره مردم گره خورده است. از آنجا که برخی از مردم برداشت های نادرست نسبت به حقوق خود و دیگران دارند لذا بروز عینی و عملی این نوع دعوا بسیار زیاد است. از این رو می توان مصادیق زیادی برای آن برشمرد. در اینجا نمونه هایی از رفتارهای شهروندان که در حقیقت نوعی مزاحمت است ذکر می شود:
⇐ پارک کردن اتومبیل در زمین یا پارکینگ متعلق به دیگران.
⇐ رفت و آمد از مسیر اختصاصی دیگران.
⇐ قرار دادن اثاثیه در مقابل محل کسب دیگران
⇐ خودداری از عدم تعمیر در محل مسکونی یا تجاری به گونه ای که ضرر آن بیشتر متوجه همسایگان شود.
خواهان و خوانده در دعوای مزاحمت
در دعوای الزام به رفع مزاحمت ملکی خواهان مالک ملکی است که از باب ایجاد مزاحمت دیگری آسیب دیده است. فرد مزاحم نیز در این دعوا در حکم خوانده خواهد بود.
دادگاه صالح رسیدگی به دعوی مزاحمت
مطابق با ماده۱۲ قانون آئین دادرسی مدنی دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول اعم از دعاوی مالکیت، مزاحمت،ممانعت از حق، تصرف عدوانی و سایر حقوق راجع به آن در دادگاهی اقامه می شود که مال غیر منقول در حوزه آن واقع است، اگرچه خوانده در آن حوزه مقیم نباشد.
توجه شود که در این دعوی ارسال دادخواست به مرجع صالح از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صورت می گیرد، فلذا جهت ثبت و ارسال دادخواست به دادگاه، به همراه مدارک مربوطه و کارت عابر بانک جهت پرداخت هزینه دادرسی، ابتدا به این دفاتر مراجعه نمائید.
مدارک لازم برای اقامه دعوا
در دعوای الزام به رفع مزاحمت ملکی خواهان باید مدارک دال بر تصرف خود بر ملکی که ادعای مزاحمت در مورد آن وجود دارد را ارائه دهد. همچنین اسناد و یا ادله مورد پذیرشی داشته باشد که نشان از مزاحمت خوانده یا خواندگان بر ملک تصرفی وی داشته باشد. وی باید به دادگاه ثابت کتد مال مورد نظر از گذشته در تصرف وی بوده است. مزاحمت به طور مرتب و به صورت عینی و ملموس تکرار شده و وی هیچگاه نسبت به عمل خوانده رضایت نداشته است.
به محض صدور رأی بدوی، رأی قابلیت اجرا دارد و حتی تجدیدنظرخواهی از آن، مانع اجرای حکم نمی شود.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.