قرار منع تعقیب

یکی از قرار های پرکاربردی که توسط دادسرا ها صادر می شود قرار منع تعقیب است این قرار در موارد ذیل صادر می شود:

1- رفتار ارتکابی جرم نباشد.

2- رفتار ارتکابی جرم است اما دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم وجود ندارد.

به موجب ماده 265 قانون آیین دادرسی کیفری مقام قضایی در صورت جرم نبودن عمل ارتکابی و یا فقدان ادله کافی برای انتساب جرم به متهم قرار منع تعقیب صادر و پرونده را فوری نزد دادستان ارسال می کند.

منظور از جرم نبودن عمل ارتکابی اعم از این است که عمل منتسب به متهم در هیچ یک از قوانین جرم شناخته نشده باشد مانند عدم حضور فروشنده در روز مقرر در دفتر اسناد رسمی برای تنظیم سند انتقال مورد معامله، فرض دیگر قرار منع تعقیب جایی است که دلیل کافی بر انتساب جرم به متهم وجود نداشته باشد مانند موردی که پس از طرح شکایت قتل عمدی علیه شخصی معین، تحقیقات نشان دهد که قتل واقع شده اما متهم، مرتکب این قتل نگردیده است.

یا اینکه شخصی به اتهام کلاهبرداری از شرکت بیمه تحت تعقیب قرار می‌گیرد و با بررسی شکایت شرکت بیمه و دفاعیات متهم و … قاضی به این نتیجه می‌رسد که شخص مذکور مرتکب این عمل نشده است و یا اینکه این فرد به اتهام عدم بازپرداخت بدهی‌اش تحت تعقیب قرار گرفته حال آن که برابر قوانین، عدم بازپرداخت بدهی جرم نیست.

لازم به ذکر است در صورت صدور قرار منع تعقیب از سوی بازپرس یا دادیار، دادستان نیز باید با آن موافقت نماید لیکن در مواردی ممکن است دادستان با آن موافق نباشد که در این صورت اگر قرار از سوی دادیار صادر شده باشد به ناچار مکلف است از نظر دادستان پیروی نماید و از نظرش مبنی بر منع تعقیب عدول نماید و به تعقیب متهم ادامه دهد. لکن در صورتی که این قرار از سوی بازپرس صادر گردد و دادستان با آن مخالف باشد برای حل اختلاف بین نظر آن دو دادگاه تصمیم گیری می نماید. در این حال اگر نظر دادگاه مبنی بر ادامه تعقیب باشد بازپرس مکلف به ادامه تعقیب است.

نحوه اعتراض به قرار منع تعقیب

اعتراض به قرار منع تعقیب در دادگاه صالح به رسیدگی به جرم انجام می شود . طبق ماده 270 قانون ایین دادرسی کیفری از جمله قرارهای بازپرس که قابل اعتراض هستند ، قرار منع تعقیب می باشد که مهلت اعتراض به قرار منع تعقیب صادر شده از دادسرا ، برای اشخاص مقیم ایران ده روز و برای افراد خارج از کشور یک ماه از تاریخ ابلاغ است.

طبق ماده 274 قانون ایین دادرسی کیفری ، دادگاه در صورتی که اعتراض شاکی به قرار منع تعقیب و موقوفی تعقیب را موجه بداند ، می تواند قرار جلب به دادرسی را صادر نماید و پرونده مجددا به دادسرا اعاده می شود تا اقدامات و تحقیقات لازم را تکمیل و انجام دهند و در غیر این صورت قرار را تایید می کند که نظر دادگاه قطعی و غیر قابل اعتراض است .

نقض قرار منع تعقیب

در صورتی که نسبت به قرار منع تعقیب اعتراض شود پرونده به دادگاه کیفری ارسال می شود اگر دادگاه اعتراض شاکی را بپذیرد و قرار منع تعقیب را نقض کند در این صورت قرار جلب به دادرسی صادر خواهد کرد و پرونده را برای انجام اقدامات مقتضی به دادسرا بر می گرداند.

در این مورد دادسرا مکلف به انجام دستور دادگاه است و در این صورت متهم احضار و حسب نظر دادگاه و اتهامی که دادگاه اعلام نموده است به وی تفهیم اتهام خواهد شد و قرار تأمین کیفری در صورت نیاز صادر و آخرین دفاع متهم استماع می گردد و پرونده با صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست به دادگاه ارسال می گردد. البته به این نکته باید توجه نمود که قرار مجرمیت اخیر نیازی به اخذ تأیید دادستان ندارد؛ چرا که دادسرا صرفاٌ به نظر دادگاه اشاره می نماید و تنها دلیل مجرمیت متهم را نظریه دادگاه اعلام خواهد نمود.

لازم به ذکر است که قرار‌های تأمین کیفری قرار هایی هستند که قانون به منظور دسترسی به متهم در پرونده‌های کیفری در نظر گرفته‌ است و با صدور آن‌ها، شرایطی فراهم می‌شود که مقام قضایی بهتر بتواند به پرونده رسیدگی کند مثل قرار وثیقه، کفالت و … این قرار ها در زمره قرار های مقدماتی هستند.

لازم به یادآوری است که به موجب ماده 278 قانون آیین دادرسی کیفری هرگاه به علت فقدان یا عدم کفایت دلیل قرار منع تعقیب صادر و در دادسرا قطعی شود نمی توان بار دیگر متهم را به همان اتهام تعقیب کرد مگر پس از کشف دلیل جدید، در این صورت دادستان باید تعقیب مجدد متهم را تجویز نماید لذا اگر دلیل جدیدی برای شاکی به دست بیاید می تواند یک بار دیگر از همان متهم شکایت کند و اگر دادستان اجازه دهد آن شکایت به جریان می افتد.

این پست برگرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد

مقالات مرتبط

کیفرخواست چیست؟ – قاسم نجفی بابادی عدم تحقق افتراء به صرف صدور قرار منع تعقیب – قاسم نجفی بابادی ارتباط جعل چک و کلاهبرداری – قاسم نجفی بابادی مجازات جعل و استفاده از سند مجعول – قاسم نجفی بابادی