بررسی جرم ضرب و جرح عمدی
شركت در درگیری بسته به میزان خسارت وارده، مجازات‌هایی چون قصاص، دیه و حبس را به دنبال دارد. گاهی اوقات یك عصبانیت، باعث از كوره در رفتن فرد می‌شود. در این موارد کافی است فرد وارد نزاع شود، در این صورت نمی‌توان از عواقب آن جلوگیری کرد. اکنون به مفهوم نزاع جمعی و مقایسه آن با چند عنوان مجرمانه دیگر می‌پردازیم.
ضرب و جرح عمدی همسر
ممکن است در اختلافاتی که بین زوجین در زندگی مشترک ایجاد می شود وضعیت به گونه ای شود که جدال و بحث بین آن ها به ضرب و جرح کشیده شود. در این صورت چنانچه اختلاف مذکور منجر به ضرب و جرح گردد حسب اینکه عمدی یا غیرعمدی باشد مجازات قصاص یا دیه را در پی خواهد داشت. در چنین حالتی، فردی که مورد ضرب و جرح واقع شده است باید سریعا به پزشکی قانونی مراجعه نموده و پس از انجام معاینات مورد نیاز و اخذ استعلام از مرجع مذکور آن را به مرجع قضایی مربوطه ارائه دهد تا بتواند برای اخذ دیه اقدام کند.
اثبات ضرب و جرح همسر بدون شاهد
مهمترین ادله اثباتی که قانونگذار برای اثبات جرائم در قانون مجازات اسلامی پیش بینی نموده است عبارتند از:
⇐ اقرار مرتکب جرم
⇐ شهادت شهود
⇐ قسامه و سوگند
⇐ علم قاضی
مهمترین دلیلی که می تواند مورد استناد قرار گرفته و قاضی دادگاه از طریق آن مبادرت به صدور رای نماید اقرار مرتکب جرم به ارتکاب آن از سوی خود می باشد. بنابراین، چنانچه زوجه برای اثبات ادعای خود شاهدی نداشته باشد می تواند در صورت اقرار متهم به ضرب و جرح وی آن را به دادگاه ارائه دهد.
یکی دیگر از ادله ای که می توان به آن استناد کرد اجرای قسامه در صورت وجود لوث می باشد که شرایط اجرای آن پیشتر مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
در نهایت، علم قاضی مهمترین دلیل است که می تواند از طرق مختلفی از جمله نظریه کارشناسی، بررسی دوربین های مدار بسته و وقوع جرم در برابر دیدگان وی باشد که در تمامی این موارد چنانچه علم قاضی بین باقی بماند می تواند بر اساس علم خود به صدور رای اقدام کند.
فرآیند رسیدگی به جرم ایراد ضرب و جرح
۱-شروع دعوا
۲-تحقیقات کلانتری
۳-اظهارات شاهد پرونده
۴-اظهارات متهم در کلانتذی
۵-گزارش پزشکی قانونی
6-رسیدگی دادگاه و دادسرا
7-اظهارات متهم در دادگاه
8-رای دادگاه
آثار عمدی بودن جنایت
اگر قاضی تشخیص دهد قطع یا جرح عضو عمدی است مصدوم می‌تواند تقاضای قصاص كند كه اگر مجرمیت ضارب اثبات شود با رعایت شرایطی قصاص خواهد شد. به این ترتیب باید در قصاص بین اعضا تساوی باشد، یعنی اگر كسی دست راست دیگری را شكست دست راست او به تقاضای مصدوم شكسته شود یعنی هر عضو در مقابل همان عضو و همان محل در مقابل همان محل البته در اینجا یك استثناً وجود دارد.
به‌این صورت كه اگر مجرم دست راست نداشته باشد دست چپ او و اگر دست چپ هم نداشته باشد پای او به جای دست قصاص می‌شود، ولی این قاعده در مورد سایر اعضا مثل گوش و چشم صدق نمی‌كند. اگر قاضی تشخیص دهد قطع یا جرح عضو عمدی است مصدوم می‌تواند تقاضای قصاص كند. در این صورت اگر مجرمیت ضارب اثبات شود با رعایت شرایطی قصاص خواهد شد.
در مورد قصاص علاوه بر تساوی در محل اعضا، باید آن‌ها از نظر سالم بودن هم با یكدیگر مساوی باشند. برای همین در بعضی جراحت‌ها و سوختگی‌ها یا در مورد شكستگی استخوان‌ها كه ممكن است قصاص موجب مرگ مجرم شود یا بیشتر از صدمه‌ای كه وارد كرده صدمه ببیند به جای قصاص از او دیه گرفته می‌شود.
مجازات‌های مقرر در قانون مجازات اسلامی مربوط به ضرب و جرح
همانطور که پیشتر اشاره گردید، در مورد ضرب چه به صورت عمدی و چه غیرعمدی امکان قصاص وجود ندارد و تنها می‌توان تقاضای دیه کرد. در مورد جرح نیز در صورتی که شرایط اجرای قصاص طبق قانون وجود داشته باشد این امر امکان پذیر است و در غیراین صورت تنها می‌توان تقاضای دیه نمود.
شرایط قصاص به قرار زیر است:
⇐ رابطه جارح با مجروح رابطه پدر و فرزندی نباشد.
⇐ جارح مسلمان و مجروح غیر مسلمان نباشد. در صورت تساوی در دین امکان قصاص است.
⇐ محل عضو مورد قصاص با مورد جنایت یکی باشد.
⇐ خوف تلف مرتکب یا صدمه بر عضو دیگر نباشد
⇐ قصاص عضو سالم در مقابل عضو ناسالم نباشد.
⇐ قصاص با مقدار جنایت مساوی باشد
⇐ قصاص عضو اصلی در مقابل عضو غیر اصلی نباشد.
⇐ قصاص عضو کامل در مقابل عضو ناقص نباشد.
هر دو جرم ضرب و جرح در صورتی که عمدی واقع شده و امکان قصاص وجود نداشته باشد علاوه بر پرداخت دیه می‌تواند همراه با مجازات تعزیری به شرح مواد زیر باشد.
ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مقرر می‌دارد: «هرکس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دایمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی‌علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی‌علیه مرتکب به پرداخت دیه نیز محکوم می‌شود.
تبصره – در صورتی که جرح وارده منتهی به ضایعات فوق نشود و آلت جرح اسلحه یا چاقو و امثال آن باشد مرتکب به سه ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.»
ماده ۵۶۷ قانون مجازات اسلامی نیز به مورد خاص دیگری اشاره نموده است که در آن آثاری از ضرب و جراحت باقی نمانده و به تبع آن دیه‌ای نیز قابل پرداخت نیست اما به‌واسطه عمدی بودن، مجازات تعزیری در نظر گرفته شده است: «در مواردی که رفتار مرتکب نه موجب آسیب و عیبی در بدن گردد و نه اثری از خود در بدن برجای بگذارد ضمان منتفی است لکن در موارد عمدی در صورت عدم تصالح، مرتکب به حبس یا شلاق تعزیری درجه هفت محکوم می‌شود.»
قابل گذشت بودن ضرب و جرح عمدی
ضرب و جرح عمدی نسبت به تمامیت جسمانی افراد از جمله جرائم مربوط به قصاص در قانون مجازات اسلامی محسوب می شود و طبق مقررات موجود در قانون مذکور اجرای قصاص در صورتی امکانپذیر است که مجنی علیه آن را درخواست کرده باشد. بنابراین، جرم مذکور از جمله جرائم قابل گذشت محسوب شده و تا زمانی که مجنی علیه خود اقدام به شکایت کیفری علیه مرتکب جرم ننماید قاضی نمی تواند خودش اقدام به اجرای قصاص علیه مرتکب جرم کند.
همچنین، پس از طرح شکایت علیه مرتکب جرم مجنی علیه می تواند در هر مرحله از مراحل تعقیب، رسیدگی و حتی در زمان اجرای حکم از شکایت خود گذشت کرده و اجرای مجازات قصاص متوقف شود.
اما باید به این نکته توجه داشت که مطابق مقررات موجود در بخش تعزیرات از قانون مجازات اسلامی چنانچه مجازات قصاص به هر دلیلی اجرا نشود و بیم تجری و بر هم خوردن نظم جامعه باشد مرتکب جرم حسب مورد به مجازات های پیش بینی شده در قانون محکوم خواهد شد.
پرداخت ديه ضرب و جرح
مطابق مقررات قانون مجازات اسلامی دیه مقدار مالی است که در صورت ایراد جنایت غیرعمدی یا جنایت عمدی در مواردی که قصاص صورت نمی گیرد پرداخت می شود. حسب اینکه جنایت به صورت عمد یا غیرعمد واقع شود قانونگذار مهلتی را در نظر گرفته است تا در طی آن مرتکب بتواند دیه مذکور را پرداخت کند.
در ماده ۴۸۸ قانون مجازات اسلامی مهلت پرداخت دیه از زمان وقوع جرم به صورت زیر آمده است مگر در مواردی که به شکلی دیگر رضایت صورت گرفته باشد
⇐ عمد موجب دیه: مهلت پرداخت دیه مدت یک سال قمری می باشد.
⇐ شبه عمد: مهلت پرداخت دیه مدت دو سال قمری می باشد.
⇐ خطای محض: مهلت پرداخت دیه مدت سه سال قمری می باشد.
وقتی که پرداخت کننده در مهلت های تعیین شده کل دیه یا قسمت های معین شده را پرداخت کند، محکومٌ له باید آن را قبول کند.
تقسیط دیه ضرب و جرح
همانطور که اشاره شده دیه مربوط به ضرب و جرح حسب اینکه عمد، شبه عمد یا خطای محض باشد ظرف مهلت مقرر در قانون باید پرداخت شود. اما در برخی از موارد محکوم علیه قادر به پرداخت تمام دیه به صورت یکجا نیست و دادگاه حکم به اعسار وی صادر می کند.
در چنین مواردی قاضی دادگاه با بررسی وضعیت درآمد و معیشت محکوم علیه و استعلام از مراجع مربوطه دیه مذکور را تقسیط نموده و محکوم علیه موظف است در تاریخ تعیین شده اقساط مورد نظر را پرداخت نماید
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.