دیه جریمه مالی است که قانون گذار برای مجازات جنایت هایی که بر جان و یا اعضای بدن دیگران وارد شده، در نظر گرفته است.
البته مجازات دیه زمانی اعمال می شود که به یک دلیل قانونی امکان قصاص وجود نداشته باشد.
در مواردی که به یک عضو از بدن صدمه می رسد و دیه آن عضو توسط قانون گذار مشخص نشده است، با توجه به نظر کارشناس ، ارش تعیین می شود.
در واقع ارش، دیه ای است که مقدار آن صریحا در قانون ذکر نشده است.
نکته مهم در پرداخت دیه، این است که میزان دیه در ماه های حرام افزایش می یابد.
موضوعی که اینجا می خواهیم درباره آن صحبت کنیم مهلت پرداخت دیه است.
مهلت پرداخت دیه در جرائم عمد
طبق ماده 482 قانون مجازات اسلامی، مهلت پرداخت دیه در جرائم عمد ظرف یک سال قمری است.
جرائم عمدی شامل هر نوع جنایتی است که با عمد و قصد صورت گرفته باشد و از ضرب و جرح تا قتل دیگری را شامل می شود.
مهلت پرداخت دیه در جرائم شبه عمد
در ادامه ماده 482 مهلت پرداخت دیه در جرائم شبه عمد را ظرف دو سال قمری دانسته است.
وقتی گفته می شود ظرف دو سال ، یعنی دو سال کامل برای پرداخت دیه فرصت هست؛ البته قانون بر این است که نصف دیه در سال اول و نصف دیگر دیه در سال دوم پرداخت شود.
مهلت پرداخت دیه در خطاء محض
مهلت پرداخت دیه در خطاء محض ظرف سه سال قمری است.
در این مورد، مهلت پرداخت دیه به این صورت است که در هر سال یک سوم مقدار کل دیه باید پرداخت شود.
توافق در مهلت پرداخت دیه
قربانی و مرتکب جرم می توانند توافق کنند که دیه به عنوان مجازات اصلی جرم در نظر گرفته شود، مثلا ( الف ) دست ( ب ) را قطع کرده است و این اشخاص با هم توافق می کنند که به جای قصاص، دیه پرداخت شود.
اگر این توافق صورت بگیرد، اما مهلت پرداخت دیه بین آنها مشخص نشود، دیه باید ظرف یک سال از مدت تراضی پرداخت شود.
نکته ای که در زمان پرداخت دیه بسیار مهم است، این است که اگر کسی دیگری را در سال 80 به قتل رسانده باشد و در سال 95 برای او دیه تعیین شود، میزان نرخ دیه ای که تعیین می شود، بر اساس نرخ دیه در سال 95 خواهد بود، حتی اگر طرفین توافق کرده باشند که دیه به صورت قسطی پرداخت شود باز هم نرخ دیه بر اساس زمان پرداخت در نظر گرفته خواهد شد.
همچنین لازم به ذکر است که در صورت امتناع از پرداخت دیه توسط کسی که وظیفه پرداخت دیه را دارد، می توان طبق ماده 2 قانون محکومیت های مالی عمل کرد.
شرایط قسط بندی دیه ضرب و جرح
اگر بین دو طرف بر پرداخت دیه به صورت قسطی توافق شده ولی تاریخی تعیین نشود، دیه باید ظرف یکسال پرداخت شود. اما گاهی محکوم پس از پایان مهلت پرداخت دیه، دادخواست اعسار از پرداخت دیه و تقسیط دیه در ضرب و جرح عمدی یا سایر جرائم را مطرح می‌کند که در صورت اثبات اعسار از پرداخت دیه می‌تواند به صورت قسطی پرداخت کند.
اما در صورت عدم پذیرش اعسار و تقسیط دیه، منجر به بازداشت بدهکار تا زمان پرداخت دیه و یا اثبات اعسار خواهد بود و در این موضوع تفاوتی بین جنایات عمد و غیر عمد وجود ندارد.
مستندات قانونی پرداخت دیه
ماده ۴۸۸- مهلت پرداخت دیه، از زمان وقوع جنایت به ترتیب زیر است مگر اینکه به نحو دیگری تراضی شده باشد:
الف- در عمد موجب دیه، ظرف یک سال قمری
ب- در شبه عمد، ظرف دو سال قمری
پ- در خطای محض، ظرف سه سال قمری
تبصره- هرگاه پرداخت کننده در بین مهلت های مقرر نسبت به پرداخت تمام یا قسمتی از دیه اقدام نماید، محکوم له مکلف به قبول آن است.
ماده ۴۸۹- درجنایت خطای محض، پرداخت کننده باید ظرف هر سال، یک سوم دیه و در شبه عمدی، ظرف هر سال نصف دیه را بپردازد.
ماده ۴۹۰- درصورتی که پرداخت کننده بخواهد هر یک از انواع دیه را پرداخت نماید و یا پرداخت دیه به صورت اقساطی باشد، معیار، قیمت زمان پرداخت است مگر آنکه بر یک مبلغ قطعی توافق شده باشد.
ماده ۴۹۱- در مواردی که بین مرتکب جنایت عمدی و اولیای دم یا مجنیٌ علیه بر گرفتن دیه توافق شود لکن مهلت پرداخت آن مشخص نگردد، دیه باید ظرف یکسال از حین تراضی پرداخت گردد.
این پست برگرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.