اعاده اعتبار تاجر
همه افراد یا شرکت‌هایی که فعالیت‌های تجاری را به عنوان شغل خود انتخاب کرده‌اند، ممکن است در برهه‌ای از زمان، به دلایل مختلف دچار ورشکستگی شوند، به این معنا که نتوانند بدهی‌های خود را پرداخت کرده یا تعهدات خود را انجام دهند. صرف نظر از آثار و عواقبی که این موضوع می‌تواند بر افراد یا صاحبان شرکت‌های تجاری داشته باشد، باید این مساله را بررسی کرد که در چه شرایطی، تاجر یا شرکت تجاری ورشکسته می‌تواند فعالیت‌های عادی خود را (همانند قبل از ورشکستگی) از سر بگیرد. منظور از اعاده اعتبار تاجر ، بازگشت تاجر ورشکسته به موجب حکم دادگاه به اعتبار بازرگانی خود است، به طوری که حق فعالیت بازرگانی داشته باشد. البته اعاده اعتبار در فقه وجود ندارد و مفلس پس از این که دیون خود را ادا کرد، می‌تواند به تجارت اقدام کند.
ورشکستگی، اعتبار تاجر را از بین برده و اعتماد مردم را از او سلب می‌کند و علاوه بر آن، صدور حکم ورشکستگی به خودی خود باعث ایجاد بعضی از محرومیت‌ها برای تاجر میشود. قانون تجارت درباره محرومیت‌های اجتماعی ورشکسته، ساکت است، اما در اغلب قوانین، محرومیت‌هایی حتی برای ورشستگان عادی دیده میشود. یکی از شرایط اشتغال داشتن تاجر به عملیات تجارتی، داشتن اعتبار و حسن شهرت است. این در حالی است که ورشکستگی حسن شهرت تاجر را لکه‌دار کرده و مانع اشتغال ویی میشود و حتی ادامه تجارت نیز برای ورشکسته میسر نیست، مگر آن که اعاده اعتبار کند.
اعتبار قانونی منوط به فراهم بودن شرایط زیر است:
۱- گذشت پنج سال پس از اعلان ورشكستگی.
۲- اثبات صحت عمل در ظرف مدت ۵ سال مزبور در نهایت تا زمان صدور حكم اعاده اعتبار.
۳- جلب رضایت طلبكاران نسبت به اعاده اعتبار كه این عمل یا به واسطه انعقاد قرارداد ارفاقی است كه قبلا تحصیل شده یا بعدا طلبكاران ذمه تاجر ورشكسته را بری كرده باشند.
تشریفات تحصیل اعاده اعتبار
برای این امر دو مرحله پیش بینی شده است :
1 – طرح و بررسی تقاضا در نزد رئیس دادگستری
تقاضای اعاده اعتبار به صورت دادخواست به انضمام اسناد مثبته به رئیس دادگستری محلی داده می شود که اعلان ورشکستگی در حوزه آن واقع شده است . ( ماده 566ق . ت)
رونوشت این دادخواست به مدت یک ماه در اتاق جلسه دادگاه و نیز محوطه دادگستری ، الصاق و اعلان میشود.
بعلاوه دفتردار دادگاه باید مفاد دادخواست مذبور را با نامه سفارشی به کلیه طلبکارانی که مطالبات آنها در حین تصفیه عمل تاجر ورشکسته یا بعد از آن تصدیق شده است و هنوز طلب خود را مطابق مواد 561 و 562 به طور کامل دریافت نکرده اند اعلام دارد ( ماده 567 ق . ت ) طلبکارانی که مطابق مواد 561 و 562 قانون تجارت طلب خود را به طور کامل دریافت نکرده اند می توانند در مدت یک ماه از تاریخ اعلام مذکور در ماده 567 به دادخواست اعاده اعتبار اعتراض کنند ( ماده 568ق.ت ) نکته اخیرالزمانی مصداق پیدامی کند که معترض عنه در مهلت مذکور در ماده 567 قانون تجارت دادخواست نداده باشد والا معترضی که در صورتی که در مهلت باشد، به عنوان معترض اصلی می تواند به دادخواست اعاده اعتبار پاسخ دهد.
رئیس دادگستری در طول مدت یک ماه مذکور می تواند راجع به تاجر متقاضی تحقیق کند . پس از انقضای موعد نتیجه تحقیقاتی که رئیس دادگستری انجام داده است به انضمام عرایض اعتراض به رئیس دادگاه تسلیم میشود ( ماده 570ق.ت )
2 – طرح و بررسی تقاضا در دادگاه
دادگاه صلاحیتدار دادگاهی است که حکم ورشکستگی را صادر کرده است یا دادگاهی که جانشین آن شده است . رئیس دادگاه در صورت لزوم مدعی و اعتراض کنندگان را به جلسه خصوصی دادگاه احضار می کند ( قسمت اخیر ماده 570 ق . ت ) دادگاه در خارج از وقت اداری به این امرر رسیدگی می کند و عدم حضور طرفین مانع رسیدگی نیست . هرگاه تاجر ورشکسته کلیه دیون خودرا مطابق ماده 561 قانون تجارت پرداخت کرده باشد دادگاه در صورت احراز صحت مدارک باید حکم اعاده اعتبار تاجر را صادر نماید ( قسمت اول ماده 571 ق . ت )
به عبارت دیگر ، رد دادخواست اعاده اعتبار جز در موردی که ادعای تاجر مبنی بر پرداخت دیون به نظر دادگاه ثابت نباشد ممکن نیست .
هرگاه تاجر کلیه دیون خود را نپرداخته است به عبارت دیگر مشمول ماده 565 قانون تجارت است دادگاه حق رد تقاضا را خواهد داشت ولی قانونگذار به دادگاه تکلیف کرده است که اوضاع و احوال را بسنجد و به اقتضای عدل و انصاف حکم صادر کند ( قسمت اخیر ماده 571 ق . ت ) همچنین مقرر کرده است چه در مورد ماده 565 قانون تجارت وچه در مورد ماده 561 این قانون حکم دادگاه نه در وقت اداری بلکه در جلسه علنی باید صادر گردد .
از قبول یا رد تقاضای اعاده اعتبار بسته به مورد مدعی اعاده اعتبار و طلبکاران معترض می توانند تجدیدنظر خواهی کنند . تجدیدنظرخواهی مطابق مقررات عام فعلی به عمل می آید و ماده 572 قانون تجارت با وضع قانون تشکیل دادگاههای عمومی منتفی است . هر گاه دادخواست اعاده اعتبار رد بشود تقاضای مجدد ممکن نیست مگر پس از انقضای شش ماه از تاریخ رد . ( ماده 573 ق . ت )
به موجب ماده 574 قانون تجارت هر گاه دادخواست قبول شود حکم صادرشده دردفتر مخصوص که در دادگاه محل اقامت تاجر برای این کار وجود دارد ثبت خواهد شد و اگر محل اقامت تاجر در حوزه دادگاهی که حکم می دهد نباشد در ستون ملاحضات دفتر ثبت اسامی ورشکستگان که در دایره ثبت اسناد محل موجود است مقابل اسم تاجر ورشکسته با مرکب قرمز به حکم مزبور اشاره می شود.
اقسام اعاده اعتبار تاجر
1. اعاده اعتبار واقعی: اعاده اعتبار واقعی تاجر مربوط به زمانی است که تاجر با نشان دادن حسن عمل و با پرداخت کلیه دیونی که بر ذمه او بوده است، بتواند تقاضای اعاده اعتبار کند. «هر تاجر ورشکسته که کلیه دیون خود را با متفرعات و مخارجی که به آن تعلق گرفته است، کاملاً بپردازد حقاً اعاده اعتبار می‌کند.» (مفاد ماده ۵۶۱ قانون تجارت) ضمناً ماده ۵۶۲ قانون تجارت برای ارفاق به تاجر ورشکسته و جلوگیری از این که طلبکاران مبالغ زیادی از بابت متفرعات و مخارج مطالبه کنند، حداکثر خسارت تأخیر تأدیه را به ۷ درصد در سال تقلیل داده و حداکثر مدت را پنج سال قرار داده است. در صورتی که در سایر موارد طبق ماده ۷۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی حداکثر خسارت تأخیر تأدیه ۱۲۲ درصد در سال تعین شده است و از لحاظ مدت، محدودیتی در بین نیست.
2. اعاده اعتبار قانونی: در صورتی که تاجر با ابراز حسن نیت موفق به پرداخت کلیه دیون خود نشود، قوانین امروزی برای محجوریت تاجر ورشکسته مدتی قایل شده‌اند و همان‌طور که در مورد جرایم، بعد از سپری شدن مدت زمانی، اعاده حیثیت میشود، در مورد ورشکستگی نیز بعد از گذشت مدتی به دادگاه اجازه می‌دهد تا نسبت به اعاده اعتبار تاجر ورشکسته تصمیم اتخاذ کند.
شرایط اعاده اعتبار تاجر
اعاده اعتبار حقیقی و واقعی منوط به پرداخت کلیه دیون به همراه متفرعات و هزینه‌های متعلقه از طرف تاجر ورشکسته می‌باشد. تقاضای اعاده اعتبار قانونی نیز منوط به فراهم بودن شرایطی از قبیل گذشتن ۵ سال پس از اعلان ورشکستگی، اثبات صحت عمل در ظرف مدت ۵ سال مزبور و بعد از آن تا زمان صدور حکم اعاده اعتبار و جلب رضایت طلبکاران نسبت به اعاده اعتبار است. این جلب رضایت ممکن است از طریق انعقاد قرارداد ارفاقی که قبلاً تحصیل شده یا این که طلبکاران بعداً ذمه او را پر کرده باشند، حاصل شود». (مفاد ماده ۵۶۵ قانون تجارت) اعاده اعتبار مستلزم رسیدگی در دادگاه و صدور حکم از طرف آن است. بر این اساس، دادگاه صالح برای رسیدگی به تقاضای اعاده اعتبار همان دادگاهی است که اعلان ورشکستگی در حوزه آن واقع شدهه است.
دادخواست اعاده اعتبار تاجر
دادخواست اعاده اعتبار باید توسط تاجر به دادگاه عمومی که حکم ورشکستگی را داده است، تقدیم شود. دادگاه ابتدا با آگهی به مدت یک ماه این درخواست تاجر را اعلان می‌کند و طلبکارانی که طلب خود را دریافت نکرده‌اند در این مدت یک ماهه حق اعتراض به درخواست تاجر را دارند. سپس دادگاه با بررسی مدارک و در صورت احراز شرایط اعاده اعتبار حکم بر اعاده اعتبار صادر می‌کند یا آن را رد می‌کند. این حکم حسب مورد توسط مدعی اعاده اعتبار، دادستان و طلبکاران قابل اعتراض است و اگر درخواست تاجرر مبنی بر اعاده اعتبار رد شود، برای دادن درخواست مجدد باید حداقل ۶ ماه بگذرد. امکان اعاده اعتبار برای ورشکستگان به تقلب تا زمانی که این افراد از جنبه جزایی اعاده حیثیت نکرده اند، وجود ندارد.
مدارک لازم جهت طرح دعوای اعاده اعتبار ورشکسته
⇐ رونوشت خوانا و تایید شده حکم ورشکستگی.
⇐ رونوشت خوانا و تایید شده قرارداد ارفاقی.
⇐ رونوشت خوانا از اسناد ثابت کننده پرداخت دیون و عمل به وظایف قانونی در طول مدت ورشکستگی.
⇐ مدارک شناسایی مانند کارت ملی.
⇐ دادخواست تنظیم شده جهت دعوی اعاده اعتبار ورشکسته.
⇐ درخواست استعلام از مراجع ذیربط و استماع شهادت شهود.
⇐ شماره پرونده صدور حکم ورشکستگی که معمولا در دادنامه موجود است.
دادگاه صالح جهت رسیدگی به دعوی اعاده اعتبار ورشکسته
دادگاه صادر کننده حکم ورشکستگی، صلاحیت رسیدگی به دعوای اعاده اعتبار ورشکسته را نیز دارد. تاجر ورشکسته یا وکیل وی، در تهران و مراکز استآن‌ها، دادخواست اعاده اعتبار ورشکسته را به دفاتر خدمات قضایی، و در سایر شهرستآن‌ها، دادخواست اعاده اعتبار ورشکسته را به دادگاه عمومی تقدیم خواهند نمود.
مراحل رسیدگی به دادخواست اعاده اعتبار ورشکسته
پس از وصول دادخواست به دفتر دادگاه رسیدگی کننده به اعاده اعتبار ورشکسته، دعوای مطرح شده توسط تاجر ورشکسته، به مدت یکماه، در روزنامه آگهی میشود تا هر کدام از طلبکاران که به درخواست اعاده اعتبار تاجر ورشکسته معترض باشند، با طرح دعوی ورود ثالث، به درخواست وی اعتراض نمایند.
در صورتی که ظرف یکماه اعتراضی واصل نشد، و دادگاه شرایط اعاده اعتبار ورشکسته را احراز نمود، اقدام به صدور حکم مبنی بر اعاده اعتبار تاجر ورشکسته صادر خواهد نمود. این حکم در هر صورت قابل اعتراض توسط طلبکاران و دادستان می‌باشد.
در صورت رد دادخواست اعاده اعتبار ورشکسته، این قرار نیز قابل اعتراض از سوی خواهان و وکیل وی می‌باشد.
در صورت رد قطعی درخواست اعاده اعتبار ورشکسته، درخواست مجدد، قبل از شش ماه از تاریخ قطعیت حکم رد اعاده اعتبار ورشکسته، امکان‌پذیر نیست.
نقش دادگاه در اعاده اعتبار تاجر
مسلما نقش دادگاه در اعاده اعتبار تاجر تعیین‌کننده است، زیرا مرجع احراز اعاده اعتبار تاجر، دادگاه است. این مرجع قضایی است که با احراز شرایط تاجر، برای مثال اینکه تاجر توانسته به تکالیف قانونی خود در دوران ورشکستگی عمل کند یا نسبت به پرداخت دیون اقدام کرده است یا خیر، می‌تواند نسبت به اعاده اعتبار تاجر حکم صادر کند یا در صورت عدم احراز شرایط دعوی را رد کند. اعاده اعتبار فقط مختص تاجر ورشکسته است و این اختصاص به حکم قانون دارد، اگر قرار بر این بود که افراد عادی که مفلس می‌شوند نیز نیاز به اعاده اعتبار داشته باشند، یقینا این مورد در قواعد اعاده اعتبار توسط قانونگذار تصریح می‌شد و به نظر می‌رسد که این اختصاص به لحاظ حساسیت تجارت و اعمال تجاری است.
تاجر ورشکسته، مدیر یا مدیران و مدیر عامل شخص حقوقی ورشکسته علاوه بر محرومیت‌های مندرج در مجازات‌های تبعی قانون مجازات اسلامی از تاسیس شرکت تجارتی، عضویت در هیات مدیره شرکت‌های تجارتی، تصدی مدیرعاملی در شرکت‌های تجارتی، کسب اعتبار و دریافت تسهیلات به هر عنوان از بانک‌ها و موسسات اعتباری عمومی و دولتی به جز وام‌های ضروری از قبیل وام مسکن و ازدواج محرومند که این محرومیت‌ها سه سال پس از اعلام ختم عملیات ورشکستگی رفع و به حکم قانون از تاجر اعاده اعتبار میشود و این اعاده اعتبار منوط به تقدیم دادخواست نیست.
ورشکسته به تقلب اعاده اعتبار نمیشود، مگر اینکه مجازات‌های مقرر در قانون مجازات اسلامی را تحمل کند یا عفو شود و از اعلام ختم عملیات ورشکستگی پنج سال بگذرد و کلیه دیون و متفرعات آن و مخارج تصفیه را پرداخت کند. ورشکسته به تقصیر نیز چنین شرایطی دارد، فقط مدت زمان آن چهار سال خواهد بود. نکته دیگر اینکه هر تاجر که ورشکسته به تقلب و تقصیر نباشد و دیون خود و متفرعات آن را کمتر از دو سال از اعلام ختم عملیات ورشکستگی بپردازد، می‌تواند اعاده اعتبار کند و اگر در یکک شرکت ورشکسته شریک ضامن ورشکست اعلام شود، از وی جز با اثبات تادیه تمام دیون، اعاده اعتبار نمیشود. خواهان اعاده اعتبار و همچنین هر بستانکاری که سند عدم کفایت دارایی دریافت کرده و طلب خود را کاملا دریافت نکرده است، می‌تواند از حکم دادگاه تجدیدنظرخواهی کند و دادگاه صالح نیز دادگاهی است که حکم ورشکستگی را صادر کرده است.
نکات مهم در دعوی اعاده اعتبار ورشکسته
درخواست خسارت تاخیر تادیه از سوی طلبکاران تاجر ورشکسته، بیش از 7 درصد در سال و تا پنج سال قابل پذیرش است و بیش از 7 درصد، پذیرفته نمیشود.
اگر در بین طلبکاران متقاضی صدور حکم اعاده اعتبار ورشکسته، غایبی وجود داشته باشد و یا یکی از طلبکاران از دریافت وجه استنکاف نماید، با اجازه دادستان، وجه در صندوق عدلیه، واریز و توقیف شده و سپس به درخواست اعاده اعتبار ورشکسته رسیدگی میشود.
شریک ضامن در شرکت های تضامنی که قرارداد ارفاقی مخصوصی هم داشته باشد، در صورت درخواست اعاده اعتبار ورشکسته از دادگاه، لازم است تمامی بدهی های شرکت را نیز پرداخت کرده باشد و سپس اقدام به طرح دعوی اعاده اعتبار ورشکسته اقدام نماید.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.