چگونه یک تاجر ورشکسته می تواند فعالیت های تجاری خود را از سر بگیرد؟
همه افراد یا شرکت هایی که فعالیت های تجاری را به عنوان شغل خود انتخاب کرده اند، ممکن است در برهه ای از زمان، به دلایل مختلف دچار ورشکستگی شوند، به این معنا که نتوانند بدهی های خود را پرداخت کرده یا تعهدات خود را انجام دهند.
صرف نظر از آثار و عواقبی که این موضوع می تواند بر افراد یا صاحبان شرکت های تجاری داشته باشد، باید این مساله را بررسی کرد که در چه شرایطی، تاجر یا شرکت تجاری ورشکسته می تواند فعالیت های عادی خود را (همانند قبل از ورشکستگی) از سر بگیرد.
منظور از اعاده اعتبار، بازگشت تاجر ورشكسته به موجب حكم دادگاه به اعتبار بازرگانی خود است، به طوری كه حق فعالیت بازرگانی داشته باشد.
البته اعاده اعتبار در فقه وجود ندارد و مفلس پس از این كه دیون خود را ادا كرد، می تواند به تجارت اقدام کند.
ورشكستگی، اعتبار تاجر را از بین برده و اعتماد مردم را از او سلب می کند و علاوه بر آن، صدور حكم ورشكستگی به خودی خود باعث ایجاد بعضی از محرومیت ها برای تاجر می شود.
قانون تجارت درباره محرومیت های اجتماعی ورشكسته، ساكت است، اما در اغلب قوانین، محرومیت هایی حتی برای ورشستگان عادی دیده می شود. یكی از شرایط اشتغال داشتن تاجر به عملیات تجارتی، داشتن اعتبار و حسن شهرت است. این در حالی است که ورشكستگی حسن شهرت تاجر را لكه دار کرده و مانع اشتغال وی می شود و حتی ادامه تجارت نیز برای ورشكسته میسر نیست، مگر آن که اعاده اعتبار كند.
اقسام اعاده اعتبار
اعاده اعتبار واقعی ورشکسته
در این حالت، تاجر ورشکسته، با پرداخت تمامی بدهی هایی که در نتیجه صدور حکم ورشکستگی، به پرداخت آن‌ها، محکوم شده است و تحمل کیفر معین شده در حکم کیفری ورشکستگی به تقلب و یا ورشکستگی به تقصیر، و یا داشتن قرارداد ارفاقی، از دادگاه عمومی، صدور حکم اعاده اعتبار ورشکسته را تقاضا می‌نماید.
در این حالت با احراز رعایت موارد مندرج در حکم ورشکستگس تاجر، در مدت توقف، حکم با اعاده اعتبار تاجر ورشکسته به صورت واقعی صادر می‌شود و تاجر، می‌تواند فعالیت تجاری خود را از سر گیرد.
اعاده اعتبار قانونی
برای ارتکاب هر جرمی و یا هر محکومیت کیفری، مرور زمانی تعیین شده است که پس از گذشت زمان مقرر در قانون، دیگر محکومیت ها و محرومیت هایی که بر اثر حکم دادگاه برای فرد تعیین شده است، بی اعتبار می‌شود و شخص می‌تواند اعاده اعتبار نماید.
در صورت گذشتن 5 سال از زمان اعلام ورشکستگی، اثبات صحت عمل تاجر ورشکسته در این مدت و تا زمان صدور حکم اعاده اعتبار ورشکسته، جلب رضایت طلبکاران نسبت به درخواست اعاده اعتبار تقدیمی به دادگاه صالح و داشتن قرارداد ارفاقی، تاجر ورشکسته، می‌تواند دادخواست اعاده اعتبار را به دادگاه حقوقی تقدیم نماید.
داشتن شرایط قانونی بالا، برای تقدیم دادخواست اعاده اعتبار ورشکسته، توسط تاجر ورشکسته الزامی است.
در لایحه جدید قانون تجارت که هنوز به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده است، اعاده اعتبار ورشکسته، فقط به تاجری که شخص حقیقی است اختصاص یافته، و اشخاص حقوقی مشمول قانون تجارت نمی‌توانند از حکم اعاده اعتبار ورشکسته استفاد نمایند.
همچمنین انواع دیگری از اعاده اعتبار ورشکسته، مانند اعاده اعتبار قهری، و شرایط اعاده اعتبار تاجر ورشکسته به تقلب، بیان شده است که با توجه به امکان تغییر درهنگام بررسی در مجلس، به بیان جزییات ان نمی‌پردازیم.
شرایط اعاده اعتبار
اعاده اعتبار حقیقی و واقعی منوط به پرداخت كلیه دیون به همراه متفرعات و هزینه های متعلقه از طرف تاجر ورشكسته می باشد.
تقاضای اعاده اعتبار قانونی نیز منوط به فراهم بودن شرایطی از قبیل گذشتن ۵ سال پس از اعلان ورشكستگی، اثبات صحت عمل در ظرف مدت ۵ سال مزبور و بعد از آن تا زمان صدور حكم اعاده اعتبار و جلب رضایت طلبكاران نسبت به اعاده اعتبار است.
این جلب رضایت ممكن است از طریق انعقاد قرارداد ارفاقی كه قبلاً تحصیل شده یا این كه طلبكاران بعداً ذمه او را پر كرده باشند، حاصل شود». (مفاد ماده ۵۶۵ قانون تجارت)اعاده اعتبار مستلزم رسیدگی در دادگاه و صدور حكم از طرف آن است.
بر این اساس، دادگاه صالح برای رسیدگی به تقاضای اعاده اعتبار همان دادگاهی است كه اعلان ورشكستگی در حوزه آن واقع شده است.
اعاده اعتبار تاجر ورشکسته
مدارک لازم جهت طرح دعوای اعاده اعتبار ورشکسته
1. رونوشت خوانا و تایید شده حکم ورشکستگی.
2. رونوشت خوانا و تایید شده قرارداد ارفاقی.
3. رونوشت خوانا از اسناد ثابت کننده پرداخت دیون و عمل به وظایف قانونی در طول مدت ورشکستگی.
4. مدارک شناسایی مانند کارت ملی.
5. دادخواست تنظیم شده جهت دعوی اعاده اعتبار ورشکسته.
6. درخواست استعلام از مراجع ذیربط و استماع شهادت شهود.
7. شماره پرونده صدور حکم ورشکستگی که معمولا در دادنامه موجود است.
اعاده اعتبار تاجر ورشکسته
دادخواست اعاده اعتبار
دادخواست اعاده اعتبار باید توسط تاجر به دادگاه عمومی که حکم ورشکستگی را داده است، تقدیم شود. دادگاه ابتدا با آگهی به مدت یک ماه این درخواست تاجر را اعلان می کند و طلبکارانی که طلب خود را دریافت نکرده اند در این مدت یک ماهه حق اعتراض به درخواست تاجر را دارند.
سپس دادگاه با بررسی مدارک و در صورت احراز شرایط اعاده اعتبار حکم بر اعاده اعتبار صادر می کند یا آن را رد می کند. این حکم حسب مورد توسط مدعی اعاده اعتبار، دادستان و طلبکاران قابل اعتراض است و اگر درخواست تاجر مبنی بر اعاده اعتبار رد شود، برای دادن درخواست مجدد باید حداقل ۶ ماه بگذرد. امکان اعاده اعتبار برای ورشکستگان به تقلب تا زمانی که این افراد از جنبه جزایی اعاده حیثیت نکرده اند، وجود ندارد.
اعاده اعتبار تاجر ورشکسته
نقش دادگاه در اعاده اعتبار
مسلما نقش دادگاه در اعاده اعتبار تاجر تعیین کننده است، زیرا مرجع احراز اعاده اعتبار تاجر، دادگاه است. این مرجع قضایی است که با احراز شرایط تاجر، برای مثال اینکه تاجر توانسته به تکالیف قانونی خود در دوران ورشکستگی عمل کند یا نسبت به پرداخت دیون اقدام کرده است یا خیر، می تواند نسبت به اعاده اعتبار تاجر حکم صادر كند یا در صورت عدم احراز شرایط دعوی را رد كند.
اعاده اعتبار فقط مختص تاجر ورشكسته است و این اختصاص به حكم قانون دارد، اگر قرار بر این بود كه افراد عادی كه مفلس می شوند نیز نیاز به اعاده اعتبار داشته باشند، یقینا این مورد در قواعد اعاده اعتبار توسط قانونگذار تصریح می شد و به نظر می رسد كه این اختصاص به لحاظ حساسیت تجارت و اعمال تجاری است.
تاجر ورشكسته، مدیر یا مدیران و مدیر عامل شخص حقوقی ورشكسته علاوه بر محرومیت های مندرج در مجازات های تبعی قانون مجازات اسلامی از تاسیس شركت تجارتی، عضویت در هیات مدیره شركت های تجارتی، تصدی مدیرعاملی در شركت های تجارتی، كسب اعتبار و دریافت تسهیلات به هر عنوان از بانك ها و موسسات اعتباری عمومی و دولتی به جز وام های ضروری از قبیل وام مسكن و ازدواج محرومند كه این محرومیت ها سه سال پس از اعلام ختم عملیات ورشكستگی رفع و به حكم قانون از تاجر اعاده اعتبار می شود و این اعاده اعتبار منوط به تقدیم دادخواست نیست.
ورشكسته به تقلب اعاده اعتبار نمی شود، مگر اینكه مجازات های مقرر در قانون مجازات اسلامی را تحمل كند یا عفو شود و از اعلام ختم عملیات ورشكستگی پنج سال بگذرد و كلیه دیون و متفرعات آن و مخارج تصفیه را پرداخت كند. ورشكسته به تقصیر نیز چنین شرایطی دارد، فقط مدت زمان آن چهار سال خواهد بود.
نكته دیگر اینكه هر تاجر که ورشكسته به تقلب و تقصیر نباشد و دیون خود و متفرعات آن را كمتر از دو سال از اعلام ختم عملیات ورشكستگی بپردازد، می تواند اعاده اعتبار كند و اگر در یك شركت ورشكسته شریك ضامن ورشكست اعلام شود، از وی جز با اثبات تادیه تمام دیون اعاده اعتبار نمی شود. خواهان اعاده اعتبار و همچنین هر بستانكاری كه سند عدم كفایت دارایی دریافت کرده و طلب خود را كاملا دریافت نكرده است، می تواند از حكم دادگاه تجدیدنظرخواهی كند و دادگاه صالح نیز دادگاهی است كه حكم ورشكستگی را صادر کرده است.
اعاده اعتبار تاجر ورشکسته
مراحل رسیدگی به دادخواست اعاده اعتبار ورشکسته
پس از وصول دادخواست به دفتر دادگاه رسیدگی کننده به اعاده اعتبار ورشکسته، دعوای مطرح شده توسط تاجر ورشکسته، به مدت یکماه، در روزنامه آگهی می‌شود تا هر کدام از طلبکاران که به درخواست اعاده اعتبار تاجر ورشکسته معترض باشند، با طرح دعوی ورود ثالث، به درخواست وی اعتراض نمایند.
در صورتی که ظرف یکماه اعتراضی واصل نشد، و دادگاه شرایط اعاده اعتبار ورشکسته را احراز نمود، اقدام به صدور حکم مبنی بر اعاده اعتبار تاجر ورشکسته صادر خواهد نمود. این حکم در هر صورت قابل اعتراض توسط طلبکاران و دادستان می‌باشد.
در صورت رد دادخواست اعاده اعتبار ورشکسته، این قرار نیز قابل اعتراض از سوی خواهان و وکیل وی می‌باشد.
در صورت رد قطعی درخواست اعاده اعتبار ورشکسته، درخواست مجدد، قبل از شش ماه از تاریخ قطعیت حکم رد اعاده اعتبار ورشکسته، امکان‌پذیر نیست.
اعاده اعتبار تاجر ورشکسته
نکات مهم در دعوی اعاده اعتبار ورشکسته
درخواست خسارت تاخیر تادیه از سوی طلبکاران تاجر ورشکسته، بیش از 7 درصد در سال و تا پنج سال قابل پذیرش است و بیش از 7 درصد، پذیرفته نمی‌شود.
اگر در بین طلبکاران متقاضی صدور حکم اعاده اعتبار ورشکسته، غایبی وجود داشته باشد و یا یکی از طلبکاران از دریافت وجه استنکاف نماید، با اجازه دادستان، وجه در صندوق عدلیه، واریز و توقیف شده و سپس به درخواست اعاده اعتبار ورشکسته رسیدگی می‌شود.
شریک ضامن در شرکت های تضامنی که قرارداد ارفاقی مخصوصی هم داشته باشد، در صورت درخواست اعاده اعتبار ورشکسته از دادگاه، لازم است تمامی بدهی های شرکت را نیز پرداخت کرده باشد و سپس اقدام به طرح دعوی اعاده اعتبار ورشکسته اقدام نماید.
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.