تعریف
اجرت المثل به مبلغی که بات استفاده شخص منتفع از مال، به مالک مال پرداخت می شود، اجرت المثل می گویند. میزان اجرت المثل بسته به شرایط روز و شدت استفاده و نوع مال و … تعیین می شود. در صورتی که استفاده کننده از پرداخت اجرت المثل ایام تصرف مال خودداری نماید، مالک می تواند اقدام به ارائه دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام تصرف نماید. اجرت المثل معمولا خارج از قرارداد و توسط قاضی یا کارشناس تعیین می گردد اما در مقابل، مفهوم اجرت المسمی قرار دارد که مبلغ مورد توافق طرفین است.
اجرت المثل اراضی کشاورزی
درآمد متوسط سالیانه هر زمین، به صورت مستقیم بر اجاره بهای آن زمین و در نتیجه اجرت المثل اراضی کشاورزی تأثیر می گذارد. این درآمد به نوع محصول، میزان حاصلخیزی خاک زمین، آب و هوای زمین، تنش های محیطی تهدید کننده زیست بوم، شیوع آفات و بیماری ها در منطقه، موقعیت مکانی زمین زراعی به صورتی که فاصله زمین تا بازارهای هدف و مراکز دریافت خدمات و فاصله تا جاده را مشخص نمایند، شرایط کشت منطقه از لحاظ تک محصولی و چندمحصولی، فرهنگ غالب بر سیستم کشاورزی منطقه و همچنین هزینه های مراحل کاشت و داشت و برداشت محصول و ماشین آلات و تجهیزات استفاده شده در زمین بستگی دارد.
روش های محاسبه اجرت المثل اراضی زراعی
اجرت المثل ایام تصرف زمین های کشاورزی به سه شیوه محاسبه می شود:
1. بر اساس تمام سال های تصرف و قیمت روز محصول
2. محاسبه در هر سال بر اساس آخرین قیمت محصول در آن سال
3. محاسبه اجرت المثل بر اساس میانگین سالیان مورد مطالبه
به طور معمول دادگاه کارایام شناس را ملزم به تعیین اجرت المثل به روش تفکیک سال های مورد مطالبه با ارزش همان سال می نماید. بدین صورت که اجرت المثل هر سال با آخرین نرخ محصول در همان سال تعیین شود. این امر از یک سو به این دلیل است که مالک در همان سال برای دریافت اجاره بها مراجعه ننموده است و مستأجر محصولی با شرایط همان سال تولید نموده است.
عوامل دخیل در محاسبه اجرت المثل اراضی کشاورزی در ایام تصرف
⇐ مدت زمان تصرف: مدت زمانی که زمین زراعی به تصرف در آمده است اغلب توسط قاضی دادگاه مشخص شده و مدتی از زمان صدور حکم خلع ید توسط دادگاه تا آغاز تصرف مالک را در بر می گیرد.
⇐ نوع کاربری زمین زراعی: زمین های زراعی از لحاظ حقوقی به سه نوع کاربری آبی، دیم و باغی تقسیم می شوند.
⇐ تشخیص محصول غالب منطقه از طریق شناسایی بازار و آمار جهاد کشاورزی تعیین می شود.
⇐ عملکرد محصول غالب منطقه به صورت تن در هکتار
⇐ ارزش واحدی محصول غالب در منطقه در خلال سال های مورد دعوی مطالبه اجرت المثل
⇐ محاسبه ارزش ناخالص تولید از طریق ضرب ارزش واحد محصول در میزان تولید در مساحت زمین مورد دعوا در هر سال
⇐ محاسبه ضریب ارزش ناخالص تولید در سالهای مورد مطالبه.
تعیین اجرت المثل زمین کشاورزی در ایام تصرف
از جمله عواملی که بر اجرت المثل زمین کشاورزی تاثیر گذار است متوسط در آمد سالیانه هر زمین و اجاره بهای زمین است. این درآمد سالیانه به برخی عوامل بستگی دارد از جمله:
۱-نوع محصولاتی که از زمین برداشت میشود
۲- حاصل‌خیز بودن خاک زمین زراعی
۳-نوع آب و هوا و بارش‌ها
۴- تنش‌های بومی و تهدیدات زیست محیطی
۵- آفات کشاورزی
اجرت المثل زمین کشاورزی
۶- موقیعیت زمین کشاوزری و حدود فاصله آن با بازارها
۷-فاصله زمین کشاوزری تا جاده‌های ارتباطی
۸- ارتباط با بازارهای مورد نظر و دریافت خدمات
۹- نوع کشت منطقه که تک محصولی یا چند محصولی است
۱۰- نوع سیستم کشاورزی مناطق
۱۱- محاسبه هزینه‌های کاشت و برداشت محصولات کشاورزی
۱۲- هزینه تعمیر و نگهداری تجهیزات و ماشین آلات کشاورزی
با سلام و احترام
سپاسگزار از مطالب ارزنده شما، دو سوال داشتم 1- برای اجرت المثل ضریب ارزش ناخالص تولید را چگونه محاسبه می کنند و 2- اگر فردی زمینی را برای مدتی در تصرف داشته باشد اما هیچ محصولی طی این سال های در تصرف کاشت نکرده باشد ، اجرت المثل را چگونه محاسبه کرد؟
ممنون میشم راهنمایی بفرمایید
باسلام و تشکر بابت حضور در estinafgar.com
در خصوص 2 سوال شما به عرض می رساند مبنای و شیوه محاسباتی به اختیار کارشناسی است که دادگاه تعیین می کند و نمی توان فرمول خاصی را مستند قرار داد و یا تعریف واحدی را برای ان ملاک عمل قرار دهیم
در هر صورت:
1. منظور از ارزش ناخالص تولید مبلغ نهایی فروش محصول صزف نظر از هزینه های انجام شده
2. در خصوص اجرت المثل تصرف زمین بدون کشت محصول باید از کارشناسان بومی منطقه خود سوال نمایید. و مبنای محاسباتی خاصی ندارد
باسلام ممنون میشم به ایمیل بنده جواب کامل واضع عامیانه دهید, پدر بنده سه برادرن ک سهم خواهران آنها قدیم داده شده و سهم زمین کشاورزی پدرمن 45ساله درتصرف برادرش بوده و کشت کاشت برداشت می‌کرده وتنهاچیزی بین آنهاست دست نوشته پدر آنها ک نوشته داده دست عموم ولی اون سهم زمین پدر من را کشت می‌کرده و واگذار نمی‌کرده حالاچگونه اجرت المثل دریافت کنیم دست نوشته دست عمومه و دسترس مانیست.در ضمن تنها یک برادر این سهم را میخواهد بقیه خواهر برادر نمیخواهند اجرت المثل را.ممنون میشم کسی راهنمایی کنه
سلام و تشکر بابت حضور در estinafgar.ir
برای مطالبه اجرت المثل ابتدائا باید مالکیت خود را اثبات نمایید
لذا اول باید در دادگاه طی دادخواستی با عنوان اثبات مالکیت این امر را اثبات نمایید و سپس بر این اساس مطالبه اجرت المثل مظرح نمایید
البته باتوجهخ به اینکه هیچ سند و مدرکی ندارید عملا امکان موفقیت بسیار پایین است
سلام ودرود زمین کشاورزی آبی دونیم هکتار از سال 68تا سال 98درتصرف کسی بوده که مال غیر خریده بوده ومحکوم شده مبلغ اجرت المثل چقدر میشه زمین گندم وچغندر کشت می‌شده ممنون میشم راهنمایی کنید
سلام و تشکر بابت حضور در estinafgar.ir
مبلغ آن بر اساس نظر کارشناس محل ملک تعیین می شود و مجموعه ما اطلاعی ندارد
سلام چطوری اجرت المثل زمین کشاورزی رو ندیم راهی داره
سلام و تشکر بابت حضور در estinafgar.ir
lمتاسفانه راه خاصی متصور نیست
با سلام و عرض تشکر از جنابعالی لطفا به سوالات اینجانب در خصوص اجرت المثل پاسخ بفرمایید:
1- در محاسیه اجرت المثل از سال 59 تا 97برای باغ مرکبات چند در صد از درآمد ناخالص برای صاحب زمین بایددر نظر گرفته شود؟
2- در قسمتی از زمین درختان قطع شده و بنا احداث گردیده است این مسئله در محاسبه اجرت المثل چگونه ارزیابی میشود؟
3- خاک قسمتی از زمین که فاقد درخت بوده خاکبرداری و به فروش رسیده در محاسبه اجرت المثل چگونه عمل میشود؟
باسلام و تشکر بابت حضور در estinafgar.ir
1. برخی از مبناهای محاسبه اجرت المثل در این مقاله ذکر گردیده است اما به صورت قطعی نمی توان گفت همیشه به همین شکل عمل می شود چراکه رویه در نقاط مختلف متفاوت است و بستگی به نظر کارشناس مربوطه می باشد.
2. در خصوص سوال شما نیز بر همین اساس نمی توان پاسخ دقیقی داد و کارشناس پس از بررسی اینکه باغ شامل چه نوع میوه ای بوده و بنای احداثی چند متر بوده و… نظر خود را می دهد که در اینخصوص میزان آن قابل تشخیص نیست.