نگهداری و حضانت طفل بعد از فوت والدین – حضانت فرزند بعد از فوت پدر – قاسم نجفی بابادی

بر اساس ماده 1171 قانون مدنی ” در صورت فوت یکی از ابوین ، حضانت طفل با آن که زنده است خواهد بود ؛ هر چند متوفی پدر طفل بوده و برای او قیّم معین کرده باشد ” . بر اساس این ماده ، در صورتی که حضانت کودک با پدر باشد و پدر فوت کند ، در صورتی که مادر کودک زنده باشد ، حضانت طفل بر عهده مادر خواهد بود ، نه هیچکس دیگر . حتی در صورتی که پدر قیّم تعیین کرده باشد و یا در موردی هم که بعد از فوت پدر ولایت با جدّ پدری باشد ، باز هم حضانت کودک با مادر خواهد بود . بنابراین ، در صورتی که پدر کودک فوت کرده باشد ، پدر بزرگ کودک یا قیّمی که از طرف پدر تعیین شده بود ، صلاحیت بر عهده گرفتن حضانت کودک را نخواهند داشت . بلکه حضانت بر عهده مادر است.

البته این موضوع یک استثناء دارد و آن هم این است که مادر از صلاحیت اخلاقی لازم برای بر عهده گرفتن حضانت برخوردار نباشد که در این صورت دادگاه به تقاضای نزدیکان طفل ، قیّم طفل یا تقاضای رئیس حوزه قضایی ، در خصوص حضانت طفل تصمیم مقتضی را می گیرد و ممکن است حضانت را از مادر سلب کند .

در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت طفل با آنکه زنده است، خواهد بود. به عنوان مثال، با فوت پدر، حضانت طفل با مادر است؛ نه پدربزرگ طفل.

تأکید می‌شود که حضانت فرزندانی که پدرشان فوت کرده، با مادر آنهاست؛ مگر آن که دادگاه به تقاضای ولی قهری (پدربزرگ پدری طفل) یا دادسـتان، اعطای حضـانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد.

در صورتی‌ که پدر و مادر، هر دو فوت کرده باشند، حضانت با جد پدری و پس از آن با سایر خویشاوندان طفل بر مبنای ترتیبات ارث است.

تعیین هزینه متعارف جهت حضانت، با دادگاه و پرداخت آن به‌ عهده پدر یا جد پدری است. در تعیین نفقه توسط دادگاه، شرایطی از قبیل سن کودک، نیازهای روزمره، موقعیت‌های اجتماعی و محل اقامت مد نظر بوده و پس از تعیین هزینه متعارف توسط دادگاه، مادر یا نماینده قانونی او مجاز به دریافت هزینه مزبور است که دادگاه در صورت درخواست زن یا سایر اشخاص واجب‌النفقه، میزان و ترتیب پرداخت نفقه آنان را تعیین می‌‌‌کند.

البته از آنجایی که حضانت حق و تکلیف ابوین است، مادر نمی‌تواند بابت وظیفه حضانت و نگهداری طفل، اجرتی مطالبه کند.

اگر مادر تأمین هزینه‌ها را قبول کرد، اما پس از مدتی منصرف شد یا به هر دلیل دیگری توان پرداخت نداشت، می‌تواند دوباره از پدر بخواهد که هزینه‌های فرزند یا فرزندان را تأمین کند.

در صورت مخالفت، مادر می تواند از طریق دادگاه، پدر را مجبور به پرداخت نفقه کند، زیرا پرداخت نفقه از نظر قانونی همچنان بر عهده پدر است.

در صورت فوت پدر طفل طبق قانون حضانت طفل با مادر خواهد بود و كسي حق ندارد مادر را از اين حق محروم كند مگر به حكم قانون و مادر نيز نمي‌تواند از نگهداري و تربيت طفل خود پس از فوت پدر طفل امتناع كند مگر با عذر قانون، زيرا در صورت خودداري مادر از حضانت طفل دادگاه مي تواند او را ملزم به نگهداري كند و اگر الزام ممكن نباشد به خرج پدر و اگر پدر زنده نباشد به خرج مادر حضانت طفل را تأمين كند و هرگاه در اثر عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي مادر صحت جسماني يا تربيت اخلاقي طفل در معرض خطر قرار گيرد دادگاه مي‌تواند به تقاضاي نزديكان طفل يا به تقاضاي قيم او يا به تقاضاي رئيس حوزه قضايي هر تصميمي را كه براي حضانت طفل مقتضي بداند اتخاذ كند موارد ذيل از مصاديق عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي بشمار مي‌آيد:

– اعتياد زيان آور به الكل، موادمخدر و قمار.

– اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء.

– ابتلا به بيماري‌هاي رواني با تشخيص پزشكي قانوني.

– سوء استفاده از طفل يا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقي مانند فساد و فحشاء تكدي گري و قاچاق.

– تكرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.

مقالات مرتبط

حضانت فرزند با كدام یک از پدر و مادر است؟ – حق حضانت طفل با چه اشخاصی می‌تواند باشد؟ – قاسم نجفی بابادی موارد سلب حضانت از والدین – قاسم نجفی بابادی کدام یک از والدین تکلیف و اجبار به حضانت فرزندان دارد؟ – حق حضانت صحیح است یا تکلیف حضانت؟ – قاسم نجفی بابادی شرایط سلب حضانت – قاسم نجفی بابادی