دعوای الزام به فک رهن، از جمله دعاوی حقوقی است که در محل وقوع ملک قابل طرح است. معامله بر ملکی که در رهن است، بدون اجازه مرتهن و ذیحق، صحیح نیست و در این گونه موارد یکی از راه حل ها، تقدیم دادخواست الزام به فک رهن، در صورت عدم علم خریدار به در رهن بودن مال است.
فک رهن
ماده 771 ق.م رهن را عقدی تعریف کرده که به‌موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه به داین می‌دهد رهن دهنده را راهن و طرف دیگر را مرتهن می‌گویند و در ادامه مقرر داشته که قبض مرتهن بر مال مرهون شرط می‌باشد لیکن استمرار آن لازم نیست.
اما فک رهن به معنی خلاص کردن عین مرهونه از قید رهن است که در نتیجه ی بری شدن مدیون از دین خود در مقابل دائن تحقق می یابد. در عقد رهن شخصی مالی را به عنوان وثیقه یا ضمانت به شخص دیگری می‌دهد. به رهن گیرنده مال در اصطلاح مرتهن و به رهن دهنده مال راهن می گویند. مالی که گرو گذاشته می‌شود نیز مال مرهون یا رهنیه نام دارد. همان طور که در قانون مدنی بیان شده است عقد رهن از طرف راهن لازم است و نمی‌تواند آن را برهم زند. اما عقد رهن از طرف مرتهن جایز محسوب می شود و او علی‌الاصول میتواند عقد را فسخ نماید.
فک رهن یا از طریق پرداخت دین و رسیدن طلبکار به حق و حقوقش و یا از طریق ابراء دائن محقق خواهد شد. بنابراین یا مدیون باید دینش را به طور کامل پرداخت نماید یا دائن از طلبش صرف نظر نماید و مدیون را از دین خود بری نماید تا فک رهن محقق شود. با اسقاط دین، مال مرهونه از قید رهن رها خواهد شد و با فک رهن دیگر دینی باقی نخواهد ماند.
موارد دیگری نیز در خصوص فک رهن در حقوق ایران توسط قانون گذار پیش بینی شده است و آن هم زمانی است که مال مورد رهن تلف شود که در این صورت فک رهن صورت می گیرد. همچنین اگر عقد رهن توسط مرتهن که عقد از طرف وی جایز بود یعنی می توانست عقد رهن را فسخ کند، یا به وسیله ی هر دو طرف یعنی راهن و مرتهن متفقا فسخ گردد، در این حالت نیز فک رهن قابل تحقق است.
الزام به فک رهن
مواقع به خصوصی وجود دارد که در عقد رهن، مال مرهونه در گروی بانک قرار گرفته است و دین توسط مدیون به طور کامل پرداخت می شود و طلبکار به همه ی حق و حقوق خود دست می یابد اما طلبکار اقدام به فک رهن مال مرهونه نمی نماید. در این حالت، راهن می بایست دعوی الزام به فک رهن را در دادگاه صالح مطرح نماید. نکته قابل توجه این است که طلبکار یا مرتهن در گذشته و پیش از درخواست راهن مبنی بر فک مال مرهونه، ید امانی داشته و به عنوان امین و امانت دار مال شناخته می شده است اما به محض درخواست راهن مبنی بر فک رهن (دعوی الزام به فک رهن) و امتناع مرتهن از فک مال مرهونه ، ید مرتهن از یمانی به ید ضمانی تبدیل و از آن پس به عنوان غاصب شناخته خواهد شد. بنابراین در صورت هر گونه آسیب و خسارت به مال، مرتهن ضامن خواهد بود. همچنین راهن می تواند با طرح دعوی الزام به فک رهن، اجرت همه ایام مازادی را که مرتهن فک رهن نکرده بود نیز از وی دریافت کند.
از مصادیق دیگر دعوی الزام به فک رهن می توان موردی را نام برد که مال منقول مورد رهن، توسط راهن فروخته شود یا راهن که مال مورد رهن را فروخته، به تعهدات خود مبنی بر فک رهن عمل نکند که در این موارد نیز می توان دادخواست الزام به فک رهن را مطرح نمود. یا ممکن است شخصی ملک خود را که در رهن است به دیگری بفروشد و تعهد نماید که نسبت به بازپرداخت بدهی خود به مرتهن و انتقال سند رسمی به خریدار اقدام نماید، ولی به تعهدات خود عمل ننماید، در اینجا خریدار باید ابتدا الزام فروشنده را به پرداخت دین خود به مرتهن بخواهد تا موجبات فک رهن فراهم شود و سپس در صورت عدم فک رهن، اقدام به تنظیم دادخواست الزام به فک رهن نماید.
مال مرهونه و متعلقات آن
علاوه بر خود مال مرهونه هرچیزی که در عقد بیع بدون قید صریح به عنوان متعلقات جزء مبیع محسوب می‌شود جزء مال مرهونه است در این خصوص ماده 786 ق.م.ا مقرر می‌دارد: «ثمره رهن و زیادتی که ممکن است در آن حاصل شود در صورتی که متصل باشد جزء رهن خواهد بود و در صورتی که منفصل باشد متعلق به راهن است مگر اینکه ضمن عقد بین طرفین ترتیب دیگری مقرر شده باشد.» و از سویی اگر راهن مقداری از دین خود را پرداخت کند حق مطالبه همان مقدار از مال مرهونه را ندارد البته توافق و تراضی طرفین ممکن است.
مدارک لازم جهت طرح دعوی الزام به فک رهن
⇐ مدارک شناسایی
⇐ ارائه مدارک مستند مبنی بر پرداخت دیون
⇐ ارائه قرارداد رهن
⇐ درخواست جلب نظر کارشناسی
⇐ درخواست استعلام
⇐ تحقیقات محلی
⇐ شهادت شهود و مطلعین و اتیان سوگند در صورت لزوم
⇐ سایر دلایل و مستندات لازم
مزایای طرح دعوی الزام به فک رهن توسط وکلای استیناف گر
⇐ با توجه به اینکه کوچکترین اشتباه در دادخواست و تقدیم آن باعث رد شدن دادخواست و از بین رفتن هزینه های انجام شده می باشد در صورت طرح این دعوی بوسیله و کلای استیناف گر امکان بروز خطا به صفر می رسد.
⇐ مدت زمانی که حکم الزام به فک رهن گرفته می شود بسیار کمتر می باشد.
⇐ نیازی به حضور موکل در جلسات دادگاه و یا اجرای حکم نمی باشد.
⇐ وکیل میتواند خسارت قانونی و حق الوکاله پرداختی توسط موکل را از متعهد بگیرد.
⇐ بعد از محکومیت متصرف برای مطالبه ضرر و زیان وکیل می تواند اموال وی او را توقیف کند.
این پست برگرفته از کتب و سایت های مختلف حقوقی می باشد
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.