اعسار از پرداخت هزینه دادرسی – قاسم نجفی بابادی

تعریف اعسار

برابر قانون، برخوردار نبودن از دارايي كافي يا دسترسي نداشتن به آن براي پرداخت هزينه دادرسي يا ديون اعسار ناميده مي شود و معسر كسي است كه براي پرداخت هزينه دادرسي و ديون خود يا مالي ندارد يا اگر مالي دارد، موقتاً به آن دسترسي ندارد. اعسار از دو جنبه قابل بررسي است؛ اول اعسار از پرداخت هزينه دادرسي است و دوم اعسار در پرداخت دين يا محكوم به.

دراین مقاله قصد بر این است که اعسار از پرداخت هزینه دادرسی مورد بررسی قرار گیرد.

برای درک بهتر این مطلب می توانید از مقالات اعسار  و نمونه دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به موجود در سایت نیز استفاده نمایید.

در خصوص اعسار از پرداخت هزينه دادرسي مي توان گفت كه قانونگذار سعي كرده است تا بيشترين شرايط براي احقاق حق افراد بي بضاعت را فراهم كند. در اعسار از هزينه دادرسي در واقع قانونگذار به كمك فردي آمده است كه خود را محق مي داند ولي براي اثبات حق خود توان مالي كافي ندارد. بنابراين با تدوين قوانيني سعي كرده است شرايطي را مهيا كند كه اين فرد بتواند بدون اين كه متحمل هزينه اي شود دعواي خود را طرح كند و پس از دستيابي به حق خود و توانايي در پرداخت هزينه ها، آنها را بپردازد.

نحوه طرح اعسار از پرداخت هزینه دادرسی

دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی وقتی مطرح می شود که فردی که قصد مطالبه طلب خود را در قالب دادخواستی دارد اما هزینه دادرسی مقداری است که توان پرداخت آن را ندارد، در اینجا هرچند ماده 505 قانون آیین دادرسی مدنی طرح این دادخواست را هم به صورت دادخواست جداگانه و هم به همراه دادخواست بدوی یا تجدیدنظر تجویز نمودعه اما در عمل افراد در هرمرحله ای که قصد تقدیم دادخواست دارند بطور توامان و در یک ستون خواسته همه خواسته اصلی خود و هم اعسار از پرداخت هزینه آن را قید می نمایند.

مرجع تقدیم دادخواست اعسار

ادعای اعسار را می‌توانیم به طور جداگانه یا ضمن دعوای اصلی‌ای که اقامه کرده‌ایم، مطرح کنیم. در هر حال مرجع رسیدگی به ادعای اعسار (چه اعسار از پرداخت هزینه‌ی دادرسی باشد و چه اعسار از پرداخت بدهی) با دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی نخستین به دعوای اصلی را دارد یا در ابتدا به آن رسیدگی کرده است و این دعوا به طرفیت محکوم‌له (کسی که حکم به نفعش صادر شده است) اقامه می‌شود.

پیوست های دادخواست اعسار

کسی که می‌خواهد ادعای اعسار را مطرح نماید باید صورت کلیه‌ی اموال خود شامل تعداد یا مقدار و قیمت کلیه‌ی اموال خود را به طور مشروح و به همراه میزان وجوه نقدی که نزد بانک‌ها و یا سایر مؤسسات مالی و اعتباری ایرانی و خارجی دارد و نیز به همراه مشخصات دقیق حساب‌های مذکور و همین‌طور کلیه‌ی اموالی که نزد اشخاص دیگری دارد و کلیه‌ی مطالباتی که از آنها دارد و همچنین فهرست نقل و انتقالات و هر نوع تغییری را که در اموال ذکر شده از یکسال قبل از طرح دعوای اعسار به بعد داده است را ضمیمه‌ی دادخواست اعسار خود کند.

اگر مدعی اعسار بخواهد ادعای خود را با استفاده از شهادت شهود به اثبات برساند باید شهادت‌نامه‌ی کتبیِ حداقل دو شاهد را به مدتی که بتواند نسبت به وضعیت زندگی فرد اطلاع کافی داشته باشند به دادخواست اعسار ضمیمه کند.

بعد از این که دادخواست اعسار با ضمیمه‌هایی که ذکر شد به دادگاه صلاحیت‌دار تقدیم شد، دادگاه مکلف است فورا با استعلام از مراجع مربوطه و به هر نحو دیگر که ممکن باشد، نسبت به بررسی وضعیت مالی مدعی اعسار اقدام کند.

تشریفات رسیدگی به دعوای اعسار

کسی که دعوای اعسار طرح می‌کند، مثل همه کسانی که در محاکم طرح دعوا می‌کنند، باید مراحلی را پشت‌ سر بگذارد. مدیر دفتر دادگاه، ظرف دو روز از تاریخ وصول دادخواست اعسار، باید پرونده را به نظر قاضی برساند. چنانچه قاضی شهادت شهود را در دادگاه ضروری بداند، به مدعی اعسار اخطار می‌کند که در روز مقرر آنان را حاضر کند.

ممکن است دادگاه به همان شهادت‌نامه تفصیلی که ضمیمه دادخواست شده است اکتفا کند و ممکن است از مدعی اعسار بخواهد که شهود خود را حاضر کند.در این میان ذکر چند نکته ضروری است:

معافیت از هزینه دادرسی برای هر دعوا باید جداگانه دریافت شود، مگر آنکه چند دعوا، به‌طور همزمان علیه یک نفر مطرح شده باشد که در این صورت، قبولی اعسار در یک دعوا در دعاوی دیگر نیز قابل استفاده است.

رای دادگاه در خصوص قبول اعسار، «حضوری» محسوب می‌شود، یعنی اگر خوانده اعسار در دادگاه حاضر نشود و هیچ لایحه‌ای هم نفرستد و در نتیجه از جلسه رسیدگی اطلاع حاصل نکند، حکم باز هم حضوری است؛ حتی اگر اخطاریه هم در شکل « ابلاغ قانونی» باشد.

نحوه رسیدگی دادگاه

در روز رسیدگی به دعوی دادگاه ابتدا به ماهیت دعوی وارد نمیشود بلکه اول در خصوص اعسار و شهود بررسی های لازم را انجام می دهد و در صورتی که ادعای خواهان مبنی بر اعسار را مبتنی بر واقعیت تشخیص دهد ضمن پذیرش اعسار وارد ماهیت شده و به دعوی رسیدگی می کند. اما اگر قاضی رسیدگی کننده اعسار را نپذیرد به خواهان ابلاغ می شود که ظرف 10 روز باید کل هزینه دادرسی پرداخت شود و اگر این هزینه واریز نشود دادخواست رد خواهد شد و خواهان باید مجددن دادخواست دیگری طرح نماید.

مقالات مرتبط

اعسار – قاسم نجفی بابادی اعسار از پرداخت محکوم به – قاسم نجفی بابادی دانلود فرم معرفی اموال برای اعسار از پرداخت محکوم به – قاسم نجفی بابادی در صورت ناتوانی از پرداخت هزینه‌های دادرسی چه کنیم؟ – قاسم نجفی بابادی