جرم خیانت در امانت – قاسم نجفی بابادی

خیانت در امانت

یکی از جرایم مهمی که هم در آیات و روایات متعدد بر مذموم بودن آن تاکید شده و هم در قوانین تعزیراتی برای آن مجازات‌های خاصی در نظر گرفته شده است، جرم خیانت در امانت است.

خیانت به معنای پیمان‌شکنی، نقض عهد، بی‌وفایی و رعایت نکردن امانتداری است و امانت در اصطلاح عبارت از مالی است که به وسیله یکی از عقود امانی یا به حکم قانون نزد شخصی باشد.

خیانت در امانت در قانون مجازات اسلامی جرم بوده و برای مرتکبان آن مجازات تعیین شده و خسارت زیان‌دیده نیز باید جبران شود.

جرم خیانت در امانت در قانون تعریف نشده است اما حقوقدانان با توجه به مصادیق مذکور در مواد ۶۷۳ و ۶۷۴ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ خیانت در امانت را به عمل عمدی و بر خلاف امانت امین به ضرر صاحب مال تعریف کرده‌اند.

خیانت در امانت

ارکان تشکیل دهنده خیانت در امانت

هر جرمی از سه رکن تشکیل شده است:

الف- رکن مادی: عبارت است از استعمال، تصاحب، اتلاف و یا مفقود کردن (در قسمت بالا توضیح داده شد) مال مورد امانت که می تواند به صورت انجام دادن کاری و یا انجام ندادن یک کار باشد.

ب- رکن معنوی: سوء نیت عام و سوء نیت خاص است. سوء نیت عام به معنی انجام عمدی عمل تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود نمودن مال موضوع امانت است و سوء نیت خاص یعنی قصد و اراده ورود ضرر به غیر است.

ج- رکن قانونی: ماده ۶۷۴ قانون تعزیرات و قانون مجازات اسلامی

خیانت در امانت

مجازات خیانت در امانت

هر گاه اموال منقول (خودرو) یا غیرمنقول (ملک) یا نوشته هایی از قبیل سفته و چک و قبض و مانند آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیاء مذکور برگردانده شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها مصرف یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

جرم خیانت در امانت در قانون تجارت

طبق مواد قانون تجارت اگر دلال برخلاف وظیفه خود نسبت به کسی که به او مأموریت داده به نفع طرف مقابل معامله نماید یا برخلاف عرف تجاری از طرف مقابل وجهی دریافت نماید محکوم به مجازات خیانت در امانت می شود.همچنین اگر حق العملکار در موردی که به حساب آمر قیمتی که کالا را خریده بیشتر از مبلغ واقعی اعلام نماید یا کالایی که فروخته کمتر از مبلغ واقعی که فروخته اعلام نماید و به حساب آمر بگذارد خائن می باشد.یا اگر مدیر تصفیه در حین رسیدگی به امور وجوه تاجر ورشکسته را حیف و میل نماید خائن است.

 

خیانت در امانت چک

امین، حق واگذاری چک مورد امانت را به دیگری ندارد و در صورت واگذاری آن مرتکب جرم خیانت در امانت می شود.

مثلا زمانیکه قرار است کارگری در یک شرکت و یا کارگاه مشغول کار شود، کارفرما از او چک ضمانت میگیرد تا در صورت تخلفات و وارد شدن ضرر بتواند آنرا وصول کند.

اگر بدون هیچ دلیلی و در صورتیکه کارگر تمام وظایف خود را به درستی انجام میدهد، کارفرما چک ضمانت را به فرد دیگری منتقل کند و یا قصد وصول آنرا داشته باشد، مرتکب خیانت در امانت شده است.

تفاوت خیانت در امانت با کلاهبرداری و سرقت

در کلاهبرداری شخص با حیله و تقلب، مال را به دست میاورد و «سپرده شدن مال از سوی مالک» اتفاق نمی‌افتد.

در سرقت نیز فردی به طور پنهانی مالی را برمی‌دارد و لذا سپردن در این جا نیز محقق نمی‌شود.

بدین معنی که مالی با رضایت جهت امانت به فرد کلاهبردار یا سارق سپرده نمیشود، بلکه کلاهبردار با انواع روش‌ها و سارق به طور کاملاً مخفی به گونه‌ ای که شما متوجه نشوید، مال را از شما اخذ می‌نمایند.‌‌

 

جرایم در حکم خیانت در امانت

در قوانین و مقررات حقوقی اصولاً اصطلاح «در حکم» زمانی اطلاق می‌شود که دو موضوع از حیث ماهوی و ارکان با یکدیگر متفاوت باشند، ولی قانونگذار به دلیل مصالحی یکی را از نظر مقررات و احکام تابع دیگری قرار می‌دهد. جرم خیانت در امانت به آن دسته از اعمال اطلاق می‌شود که منطبق با قانون مجازات اسلامی است اما مواردی یافت می‌شود که به اعمالی، جرایم در حکم خیانت در امانت اطلاق شده است.

جرایم در حکم خیانت در امانت عبارت است از «اعمال مجرمانه‌ای که قانونگذار ارتکاب آنها را به موجب قوانین متفرقه (غیر از قانون مجازات اسلامی) از نظر مجازات مشمول کیفر خیانت در امانت قرار داده است.»

این جرایم از حیث عناصر و ارکان جرم با خیانت در امانت موضوع ماده ۶۷۴ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی متفاوت است اما قانونگذار حکم و مجازات خیانت در امانت را بر آنها بار کرده است. مهمترین قوانینی که این اعمال در آنها ذکر شده، عبارت است از:

خیانت در امانت در قانون تصدیق انحصار وراثت.

خیانت در امانت در قانون ثبت اسناد و املاک.

خیانت در امانت در قانون تجارت.

خیانت در امانت در قانون شرکت‌های تعاونی.

 

سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء

طبق ماده 673 قانون مجازات اسلامی سوء استفاده از مهر یا سفید امضاء از دسته جرایم خیانت در امانت محسوب می گردد به ذلیل اینکه فردی به شخص دیگری اعتماد می نماید و سفید مهر یا سفید امضاء خود را به آن فرد می سپارد اما امین از آن به ضرر مالک سوء استفاده می نماید حتی اگر فردی سفید مهر یا سفید امضاء را به هر طریق دیگر به دست آورد و از آن سوء استفاده نماید مثلاً از سندی که در دست دارد بیش از حد توافق مبلغ وارد کند یا از روی آن برخلاف توافق وام بگیرد خائن است و مجازات می گردد.

خیانت در امانت

راهها و دلایل اثبات جرم خیانت در امانت و طریقه ی شکایت از جرم خیانت در امانت

در جرم خیانت در امانت دلایل و عناصر مادی،معنوی و قانونی وقوع جرم نقش مهمی در اثبات وقوع جرم دارد زیرا این جرم از جرایم بسیار تخصصی و دشوار و پیچیده در مراجع قضایی می باشد.عنصر اصلی سپردن مال باید اثبات گردد و همچنین اثبات گردد کسی که مال را سپرده مالک یا متصرف قانونی آن مال بوده است و اثبات شود امین از روی عمد و با سوء نیت اموال را تصاحب یا استعمال یا تلف و.. نموده است و از روی اشتباه یا سهل انگاری نبوده است.

بعد از جمع آوری دلایل و مستندات که می تواند شهادت شهود،سند مالکیت اموال،گزارش پلیس و کلانتری،پرینت پیامک ها و فایل های صوتی و فیلم های ویدیویی حاوی اثبات عنصر سپردن و به امانت گذاشتن و یا به مصرف خاص رساندن آن اموال،یا دلایلی که اثبات نماید امین برخلاف قرار اموال را استعمال را تلف …. نموده است،سوگند و در نهایت علم قاضی،باید از طریق دفاتر خدمات قضایی شکایت خود را ثبت نموده تا دادسرای محل وقوع جرم با بررسی دلایل و عناصر سه گانه ی جرم و با تحقیقات در خصوص سوءنیت خاص و عام و قصد متهم از ارتکاب جرم و تحقیقات محلی و کارشناسی،قرار نهایی مجرمیت صادر نموده و پرونده به دادگاه کیفری جهت بررسی دلایل و قرار صادره ،ارسال می گردد تا در نهایت حکم شایسته صادر شده که البته قابل اعتراض می باشد.

خیانت در امانت

مراحل شکایت موارد خیانت در امانت

۱. در صورتیکه قصد شکایت کیفری از فردی به دلیل خیانت در امانت را داشته باشید میتوانید مراحل زیر را انجام دهید.

۲. شما میتوانید برای شکایت کیفری، با وکیل خیانت در امانت به صورت تلفنی مشورت کنید.

۳. به دلیل اینکه شکایت کیفری خیانت در امانت نیاز به تنظیم شکوائیه دارد، اگر اطلاعات کافی برای تنظیم شکوائیه ندارید میتوانید به صورت حضوری با وکیل خیانت در امانت مشورت کنید.

۴. شما میتوانید در صورتیکه تمایلی برای حضور در دادگاه و یا وقت کافی برای شکایت ندارید، به وکیل متخصص خیانت در امانت وکالت بدهید که شکایت را انجام دهد.

۵. در صورتیکه قصد داشتید تا وکیل شکایت خیانت در امانت را انجام دهد مدارک زیر را همراه داشته باشید.

خیانت در امانت

مدارک لازم برای شکایت موارد خیانت در امانت

۱. مدارک شناسایی از قبیل شناسنامه و کارت ملی.

۲. ارائه مدارک و مستندات در خصوص اموالی و یا اسنادی که مال به صورت امانت داده شده است و سپس مورد خیانت در امانت قرار گرفته شده است.

خیانت در امانت

شروع به جرم خیانت در امانت

جرم مذکور از جرایم فوری و آنی و مقید به نتیجه است بنابراین تنها فکر خیانت در امانت و یا فعل یا ترک فعلی که به نتیجه نرسد و مستقلاً جرم نباشد جرم را محقق نمی کند پس شروع به جرم خیانت در امانت بدون تحقق نتیجه جرم نیست و مجازاتی در بر ندارد چراکه در قانون نیز در این خصوص اشاره ای نشده است.

در جرم خیانت در امانت مرور زمان از تاریخ مطالبه مال و انکار امین شروع می شود بنابراین این جرم مشمول مرور زمان می شود.

خیانت در امانت

مطلب مفیدی برای شما بود ؟ پس به اشتراک بگذارید برای دوستانتان

قاسم نجفی بابادی

2483 مطلب منتشر شده

درباره این مطلب نظر دهید !

محصولات پرفروش